q o b iliy a ti - ta b iiy r e s u r s la r n in g o ’z ig a x o s x u s u s iy a tid ir , v a b u ularni tab iiy sh a rtla rd a n ajratib turadi. Oxirgi sa n a lg a n la r g a tab iat k om p lek sin in g har doim gi harakat x u su siy a ti kiradi, kerakli m a h s u lo t ish la b ch iq a r is h d a ish latilm ayd igan lar, lekin ish la b c h iq a r is h d a y a x sh i yoki y o m o n t a ’sir k o ’rsatad i. (M a sa la n : harorat v a s u v tartibi, sh a m o lla r , relyeflar, m uzliklar, se y sm ik lik ). Neft N eftn in g butun ja h o n d a is b o tla n g a n z a x ir a s i 1 4 0 mlrd. to n n a , yillik q a zib o lish 3 ,5 mlrd t o n n a g a te n g . Lekin bu 4 0 yild an s n g n eft zaxiralari tu g a s h i bilan g lo b a l m u a m m o la r b o s h l a n a d i, d e g a n i e m a s . C h u n k i iq t is o d iy s t a t is t ik a a n iq la n g a n , is b o tla n g a n , h is o b la n g a n z a x ir a la r g a ta y a n a d i. Lekin bu y e r y u z in in g h a m m a z a x ir a s i e m a s . H a tto k i k o ’p g i n a t e k s h ir i lg a n k o n la r d a u m u m a n a n iq la n m a g a n yoki q is m a n a n iq la n g a n n eft m a y d o n la ri m avjud . Bir q a n c h a neft m a y d o n la ri e s a o ’zin in g k ash fiyotch ilarin i k u tm o q d a . Oxirgi ikki o ’n yillikda inson iyat y erd a n 6 0 mlrd. tonn a n e ftq a z ib oldi. Isbotlangan zaxiralar s h u n c h a m iq d o r g a k a m a y d i- mi - z a r r a c h a h a m k a m a y m a g a n . V aziyat m antiqq a zid ravish da: q a n c h a k o’p ish la tsa k , s h u n c h a k p q o la v era d i. S h u bilan bir bu g e o lo g ik v a z iy a t sira h a m iq tisod iy v a z iy a tg a o ’x sh a m a y d i. Chunki q a n ch a n e ftg a ta la b k p b lsa , u s h u n c h a k p q a z ib olinadi, katta m iqdordagi kapitallar tarm oq q a y o ’naltiriladi, s h u n c h a neft konlarini to p is h g a ta la b ortadi, q a n ch a d a n -