siv iliz a tsiy a sin in g q a d im g i o h o q la r id a n biri. B arch a yirik m in ta q a la rd a , Xorijiy Y evrop a v a R o s s iy a F e d e r a ts iy a s i bilan birga neft zaxiralari 1 0 0 fo iz n i ta sh k il q ilad i. H attoki S h im o liy A m erik a h a m , A Q S H n in g o ’z neft zaxiralarini « k o n s e r v a ts iy a » q ilish ig a q aram ay, o ’z zaxiralarini M ek sik ad a olib b orilgan tek sh iru v la rg a k o ’ra orttirib o lish d i. Y evrop a za x iralarin in g tu g a s h i n eftn in g u n ch a lik k p e m a s lig i v a za x ir a - larning oxirgi o ’n yillikda in ten siv , te zk o r q a z ib olin ish id a: bu ja h o n d a y aq in sh a rq davlatlarining n e fl m o n o p o liy a s in i y q o tis h g a qaratilgan ligidad ir. Lekin S h im o liy d e n g iz za x ira si - Y ev ro p a n in g a s o s iy n e ft b o c h q a s i - c h e k s iz e m a s . Ko^mir Kmir zaxiralarin i v a u n n in g ta q s im la n is h in i ro 'y x a tg a o la d ig a n y a g o n a tizim m avjud e m a s . Z axiralarn i h is o b la s h n i h a m a lo h id a m u ta x a s is la r , h a m ix tisoslash tirilgan ta sh k ilo tla r olib boradilar. B a rch a k o ’mir turlarining zaxiralari 90-yil b o sh la rid a M U PE K to m o n id a n 1 0 4 0 mlrd. to n n a d e b topildi. U n ch alik k atta b lm a g a n z a x ir a la r g a A Q S H (d u n y o z a x ir a sin in g 1 /4 ), KX (1 /6 q ism i), P o ls h a , JA R v a A v stra liy a (d u n y o z a x ir a s in in g 5 - 9 fo iz g a e g a lik q ilis h a d i. M U P E K n in g 1 9 9 3 - y i ld a b e r g a n m a l u m o t i g a k o ’ra, z a m o n a v i y te x n o lo g iy a la r bilan q a z ib o lin g a n k o ’mir z a x ir a s in in g 9 / 1 0 q ism id a n (b u z a x ira u m u m iy o lg a n d a 5 1 5 mlrd. to n n a g a te n g ) A Q S h (1 /4 ), R o s s iy a (1 /5 ortiq), KXR
