Jahongashta adib

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES 
VOLUME 1 | ISSUE 3 | 2020 
ISSN: 2181-1385 
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2020: 4.804 
Academic Research, Uzbekistan 388  www.ares.uz
 
parokandalik “Besh bolali yigitcha” romani qahramonlari Orifjon va uning ukalari 
xarakteri tasviriga jon bag’ishlaydi. 
XULOSA 
Ko’rinadiki, X.To’xtaboyev ijodiy yutug’ini badiiy syujet yaratish borasidagi 
ijodiy izlanishlarsiz tasavvur qilib bo’lmaydi. Bunga qo’shimcha tarzda yozuvchi 
asarlarining badiiy tili va kulgi yaratish mahoratini ham ta’kidlash mumkin. 
Yozuvchining bir asaridan boshqa asariga ko’chib yuruvchi nim tabassum, 
hozirjavoblk, zukkolik kitobxon qalbiga ham ko’chadi. Bu hamma yozuvchilar orzu 
qiladigan, ammo ko’pchilikka nasib qilavermaydigan badiiy barkamollik nishonasidir. 
Darhaqiqat, o’zi qalamga olgan qahramonlar ruhiyati ich-ichiga kirib borish, 
surati va siyrati tasvirining uyg’unligiga erishish orqali kitobxonning o’zligini 
anglashga yo’naltirilishini badiiy adabiyotning bosh vazifasi deb bilgan adib jahonga 
mashhur “Sehrli qalpoqcha”, “Sariq devni minib” asarlarini yaratgunga qadar katta 
hayot va ijod maktabini o’taydi. Adib asarlari xususida gap ketganda, bolaligida 
boshdan kechirgan turmush mashaqqatlari, bobosi va buvisi tarbiyasi, o’qituvchilik 
faoliyati, gazetalar tahririyatidagi felyetonchiligi bo’lajak yozuvchini hayotga jiddiy 
ko’z bilan qarashga yo’naltirganini sezish qiyin kechmaydi. 
Sehrgarlarning sahnalarda qo’lda tayoqcha bilan oddiy ko’z ilg’amaydigan 
mo’jizalar yaratishi ko’pchilikka ma’lum. X.To’xtaboyevni ham sehrli qalami bilan 
shunday mo’jizalar yaratadigan adib, desak mubolag’a bo’lmaydi. Farqi shundaki, 
sahnadagi sehrgarlik faqat namoyish paytidagina ko’z o’ngingizda gavdalanadi. 
Yozuvchi asarlarini esa qayta-qayta mutolaa qilish orqali u yaratgan badiyat olami 
ichiga chuqur kirib boriladi. 
O’zbekiston 
xalq 
yozuvchisi 
X.To’xtaboyevni asarlarining tarqalish 
jug’rofiyasiga ko’ra jahongashta adib deyish mumkin. Yozuvchi qalamiga mansub 
hikoyalar, qissa va romanlar beg’ubor bolalik olami, xalq tarixi va taqdiri bilan bog’liq 
muhim muammolarning badiiy ifodasi sifatida necha-necha avlod bolalarining sevimli 
maslakdoshi va maslahatgo’yiga aylangan. 
“Xudoyberdi To`xtaboyev bolalar adabiyotining jasur reformatorlaridan biridir,- 
deb yozadi A. Rasulov. - U bolalar adabiyotiga sarguzasht, sayohat, fantastikani olib 
kirdi. Bolalar adabiyotidagi haqiqiy romanlarni aynan shu yozuvchi yaratdi. Qat`iy 
ishonch borki, qachondir Xudoyberdi To`xtaboyev portreti Xans Andersen, Rodyar 
Kipling, Mark Tven, Janni Rodari, Korney Chukovskiy, Valentin Katayev, Samiul 
Marshak, Joan Roling suratlari bilan yonma-yon turadi”(2; 73- bet). Biz ham shu fikrni 
quvvatlaymiz.

---