Web ilova yaratish asoslari. PHP tili. Web serverlar. Virtual serverlar. “Mijoz-server” texnologiyasi. Javascript orqali AJAX ni ishlatish
Web dasturlash
Reja
AJAX haqida
AJAX imkoniyatlari
AJAX ishlatish jarayoni
AJAX dan foydalanish
AJAX obyekti hususiyatlari
Amaliy mashqlar
Topshiriq
Terminlarga izoh
Request
Response
Data
XML
JSON
Built-in
AJAX nima
AJAX = Asynchronous JavaScript And XML.
Sinxronlashgan JavaScript va XML
AJAX dasturlash tili emas;
AJAX shunchaki quyidagialrni kombinatsiyasi:
XMLHttpRequest obyekti kiritilgan (built-in) brauzer (serverga ma’lumotni yubora olish uchun)
JavaScript va HTML DOM (serverdan olingan ma’lumotlarni sahifada tasvirlash uchun)
AJAX – chalg'ituvchi nom. AJAX ilovalari ma'lumotlarni tashish uchun XML dan foydalanishi mumkin, lekin ma'lumotlarni oddiy matn yoki JSON matn sifatida tashish xam keng darajada tarqalgan.
AJAX imkoniyotlari
Sahifa yuklangandan keyin veb-serverdan ma'lumotlarni o’qish ;
Sahifani qayta yuklamasdan veb-sahifani yangilash;
Veb-serverga ma'lumotlarni yuborish – orqa fonda;
AJAX qanday ishlaydi
Xodisa ro’y beradi …
XMLHTTPRequest obyekti yaratiladi
HTTPRequest yuboriladi
Internet
HTTPRequest so’rovi bajariladi
Javob ma’lumotlari yaratiladi va orqaga brauzerga qaytariladi
Internet
Qauytgan ma’lumot JavaScriptda ishlanadi
Sahifa kontenti yangilanadi
AJAX
AJAX veb-sahifalarni sahna ortidagi veb-server bilan ma'lumotlarni almashish orqali asinxron ravishda yangilanishiga imkon beradi. Bu shuni anglatadiki, butun sahifani qayta yuklamasdan, veb-sahifaning qismlarini yangilash mumkin.
AJAX ishlash bosqichlari
1. Veb-sahifada voqea sodir bo'ladi (sahifa yuklanadi, tugma bosiladi);
2. XMLHttpRequest obyekti JavaScript tomonidan yaratilgan;
7. Ixtiyoriy xarakat (masalan, sahifani yangilash) JavaScript tomonidan amalga oshiriladi;
AJAXni boshqa varianti
Zamonaviy brauzerlarda XMLHttpRequest obyekti o'rniga Fetch API dan foydalanishi mumkin.
Fetch API interfeysi veb-brauzerga veb-serverlarga HTTP so'rovlarini yuborish imkonini beradi.
Agar siz XMLHttpRequest obyektidan foydalansangiz, Fetch API xuddi shu ishni soddaroq tarzda amalga oshirishi mumkin.
AJAX dan foydalanish
AJAX ishlatish
1
XMLHttpRequest obyektini yaratiladi
2
Qayta qo'ng'iroq qilish funktsiyasini aniqlanadi
3
XMLHttpRequest obyektini oching
4
Serverga so'rov yuboring
XMLHttpRequest obyektini yaratish:
XMLHttpRequest obyektini yaratish:
uzgaruvchi = new XMLHttpRequest();
Callback Funksiyasini yozish
Callback funktsiyasi boshqa funktsiyaga parametr sifatida uzatiladigan funktsiyadir.
Bu holda, callback funktsiyasi javob tayyor bo'lganda bajarilishi kerak bo'lgan kodni o'z ichiga olishi kerak.
xhttp.onload = function() { // Javob tor bulganda bajariladigan kodlar }
So’rovni yuborish
Serverga so‘rov yuborish uchun XMLHttpRequest obyektining open() va send() metodlaridan foydalanamiz:
xhttp.open("GET", “malumot.txt"); xhttp.send();
Domenlararo murojaat
Xavfsizlik nuqtai nazaridan zamonaviy brauzerlar domenlar bo'ylab kirishga ruxsat bermaydi.
Bu shuni bildiradiki, veb-sahifa ham, u yuklamoqchi bo'lgan XML fayli ham bitta serverda joylashgan bo'lishi kerak.
Yuqoridagi misolni o'zingizning veb-sahifalaringizdan birida ishlatmoqchi bo'lsangiz, yuklagan XML fayllaringiz o'z serveringizda joylashgan bo'lishi kerak.
XMLHttpRequest Obyekt Xususiyatlari
Xususiyat
Izoh
onload
So’rov qabul qilinganda chaqiriladigan funksiyani tasvirlash
XMLHttpRequest holatlardan birida bo’ladi. 0: so’rov yuklanmadi 1: serverga ulanish amalga oshdi 2: so’rov qabul qilindi 3: so’rov jarayonda 4: so’rov tugallandi va javob tayyor
responseText
Javob ma’lumotini satr shaklida olish
responseXML
Javob ma’lumotini XML shaklida olish
status
So’rovni holatini sonli qaytaradi: 200: "OK" 403: "Forbidden" 404: "Not Found" (to’liq ro’yhat bilan tarnishing)
statusText
Xolatni satrli qaytarish ("OK" yoki "Not Found")
Topshiriq
HTML teglash yozilish strukturasi
XML yozilish strukturasi
JSON yozilish strukturasi
Ushbu 3 ta razmetkali tillarni yozilish strukturalarini tahlil qiling. Ulardagi o’xshashlikni va farqlarni aniqlang.
