98.Variatsiya ko‘rsatkichlari. Tayanch iboralari: variatsion kenglik, o‘rtacha kvadrat tafovut, o‘rtacha kvadratik tafovut, variatsiya koeffitsienti. JAVOBI: Variatsiya mohiyati va korsatkichlari analitik statistikada eng muhim va
boshlangich tayanch bolim hisoblanadi. Ular ilmiy muammolar boyicha statistik
yechim va qarorlar qabul qilish asosida yotadi. Variatsiya - statistik toplamda sodir
boladigan obyektiv miqdoriy va sifat ozgarishlar natijasidir. U toplam birliklari
boyicha organilayotgan belgi yoki belgilar qiymatlarida kuzatiladigan
tebranuvchanlik, ozgaruvchanlikni bildiradi. Variatsiya darajasi mutlaq va nisbiy korsatkichlar tizimi orqali olchanadi. Uning asosiy meyorlari bolib dispersiya va kvadratik ortacha tafovut, mutlaq ortacha tafovut, nimkvartil kenglik, variatsion kenglik va variatsiya koeffitsiyentlari xizmat qiladi. Bular ichida dispersiya va kvadratik ortacha tafovut hamda uning variatsiya koeffitsiyenti eng muhim korsatkichlar hisoblanadi. Umumiy dispersiya ortacha juziy (ichki guruhiy) va guruhlararo dispersiyalardan tarkib topadi. Nisbiy ozgarishlarni organayotganda va asimmetrik taqsimotda variatsiya darajasini baholayotganda geometrik ortachaga nisbatan dispersiyani hisoblash o`rinli hisoblanadi.
99.Dispersiya va o‘rtacha miqdorini shartli «moment usulida» hisoblash. Tayanch iboralari: dispersiyani matematik xossalari, o‘rtachani matematik xossalari. JAVOBI: 100.Dispersiya turlari. Tayanch iboralari: guruhlar ichidagi va guruhlararo dispersiyalar, dispersiyalarni qo‘shish qoidasi. JAVOBI: 101.Tanlama kuzatish mohiyati va uni qo‘llanish sabablari. Tayanch iboralari: vaqt va mablag‘ni tejash, bosh to‘plamni tekshirish, to‘plamni chuqurroq o‘rganish. JAVOBI: Tanlanma kuzatish –organiladigan toplamdan yetarli miqdorda birliklar maxsus yollar bilan tanla-nib, ularni kuzatish malu-motlari asosida boshlagich toplam haqida qoniqarli axborot olish imkonini be-ruvchi statistik tekshirish usulidir.Tanlanma kuzatishning asosiy vazifasi kam kuch va mablag bilan bosh toplam haqida koproq va sifatliroq axborot toplashdir.Tanlanma tekshirish umuman quyidagi maqsadlarni kozlaydi: 1) vaqt va mablagni tejash. Agar
tanlanma kuzatishda bosh toplamning, masalan, faqat 2 foiz birliklari qatnashsa, u holda kuzatish ishlarining hajmi 50 marta (100:2) kamayadi, sarflanadigan vaqt va mablag ham deyarli shuncha marta tejaladi;2) tekshirish jarayonida sifati buziladigan yoki foydalanish uchun butunlay yaroqsiz shaklga keladigan predmetlar (toplam birliklari) sonini qisqartirish; 3) kuzatish obyektini kengroq va tolaroq organish, bu holda bevosita tekshiriladigan toplam hajmi qisqarishi hisobiga kuzatish dasturini obyektlarning yangi muhim belgilari bilan boyitish va har bir birlik haqida tola va batafsilroq malumotlar toplash imkoniyati tugiladi;
4) yoppasiga kuzatish natijalarini nazorat qilish
