Jismoniy tarbiya nazariyasi va uslubiyati

Montenning tarbiya
So`nggi O`rta asr davrining oxirgi yillarida
masalalariga 
qadimgi kishilar obro`yigagina emas, balki
qarashlari
insonning tabiiy huquqlariga ham murojaat
qiladigan 
gumanistarlar 
paydo 
bo`ldi. 
Ana 
shunday 
yo`nalishdagi 
gumanistarlarning vakillaridan biri fransuz Mishel Monten (1533-1592 yillar) edi. 
Monten kishini tarbiyalash va o`qitishda tarbiyalanuvchilarning tabiiy havaslariga 
tayanar va ularning qobiliyatlarini hisobga olar edi. U odamning ma’naviy va 
jismoniy tomonlarini butunning teppa-teng qismlari deb hisoblar va shuning uchun 
faqat aqlni emas, balki tanani ham tarbiyalash o`rtaga qo`yar edi. “Jonni, tanani 
emas, balki odamning tarbiyalaydilar,- deganedi u; -ulardan ikki narsa qilmaslik 
kerak; binobarn, Platon aytganidek, birini ikkinchisisiz tarbiyamaslik kerak, lekin 
ularni, bir toqa shotisiga qo`shilgan ot singari, bir xilda olib borish kerak”. 
Monten nozik-nihol tarbiya usullariga qarshi chiqdi. “Unga (tarbiyalanuvchiga-
T.) hech qanday erkalik qilishga hamda kiyim va uyquning, yeyish-ichishning 
farqiga borishga yo`l qo`ymang,-degan edi u, -uni chiroyli va shilqim bo`lishga 
emas, balki umuman baquvvat va kuchli yigit bo`lishga o`rgating”.
Monten cherkov maktablarida o`rnatilgan zo`plash, jazo berish va formal 
intizomga qarshi edi. U jismoniy mashqlardan yugurish, sakrash, kurashish, 
qilichbozlik, otda yurish, raqsga tushish, sayr va sayohatlarni tavsiya qilardi. U o`z 

---

Vatani, ona tilini o`rganshga, amaliy faoliyat uchun kerkli bo`lgan ongli konkret 
mashg`ulotlarga da’vat etardi.
Komenskiy 
Chex Yan Amos Komenskiy (1592-1670
pedagogikasida
yillar) eng ko`zga ko`ringan gumanist  
jismoniy tarbiya pedagog edi. Komenskiy “Chex qaxramonlari”