Jo‘rayev 0 ‘zbekiston tarixi (Milliy istiqlol davri) uchinchi kitob «sharq» nashriy ot-matb aa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati toshkent 2011

bir muhim masalaga 
to ‘xtalib o ‘tmoqchim^n.
Ozod va obod 0 ‘zbekiston uchun bugun Amir Temur shaxsiyati 
va merosi nima uchun kerak?
Buyuk ajdodimizning qaysi fazilatlari biz uchun aziz?
Birinchidan, 
Amir Temur aw alo qudratli davlat qurgan. Davlat 
qudratli boim asa, betakror ma’naviy meros ham, obidalar ham, tari- 
xiy yodgorliklar ham boTmasdi.
0 ‘zbekistonning bugungi ozodligini mustahkamlash davrida 
Amir Teqjur biz uchun buyuk davlat asoschisi sifatida qadrlidir. U 
davlat poydevorini qurgan, davlatning huquqiy asoslarini barpo et- 
gan. Uning davlatchilik borasidagi fikrlari nafaqat o‘z davri, balki 
kelgusi avlodlar uchun ham katta ahamiyat kasb etadi.
Amir Temur o ‘z davlatini faqat kuchga suyanib boshqargani 
yo‘q. Afsuski, ba’zi manbalar va tadqiqotlarda shunday fikrlar bayon 
qilinadi. Shaxsan men bu nuqtayi nazarga qarshiman. Agar bu davlat 
faqatgina kuchga tayangan holda tuzilgan bo‘Isa edi, awalambor, 
bunchalik uzoq davr turolmasdi.
Amir Temur o‘z davlatini aql-zakovat va huquqiy asos bilan 
idora etgan, desak, adolatdan boTadi.
Uning 
«Davlat ishlarining to‘qqiz ulushini kengash, tadbir
va mashvarat, qolgan bir ulushini qilich bilan amalga oshirdim»,
degan so‘zlari buning yorqin dalilidir.
Ikkinchidan, 
Amir Temur bundan 600 yil aw aloq hech qanday 
davlatning qo‘shnilari bilan o ‘zaro aloqa tuzmasdan, ya’ni bugun­
gi til bilan aytganda, 
hamkorliksiz 
istiqboli boTmadigini teran va 
yaxshi anglagan. Shu sababli, u Yevropa va Osiyoni bogTashga xiz- 
mat qilgan ulkan ishlami amalga oshirgan. Bir tomondan - Xitoy,
5 5 9

---

Hindiston, bir tomondan - Fransiya va Angliya, yana bir tomon- 
dan - Rum, Ispaniya, Italiya, Misr va boshqa davlatlar bilan aloqalar 
o‘matgan va shu munosabatlami mustahkamlashga uringan.
Amir Temur faoliyatidagi biz uchun ibratli nuqtalardan yana biri 
shundaki, u savdo-iqtisod munosabatlari orqali xalqlar, mamlakatlar 
o ‘rtasida yagona makon barpo etish sohasida shunday yutuqlarga 
erishganki, bunga qoyil qolmasdan ilojimiz yo‘q.
Amir Temur Ispaniya qiroli Genrix III, Fransiya hukmdori Karl 
VI, Angliya qiroli Genrix IV saroylariga elchilar yuborib, mutanosib 
ravishda ispaniyalik, fransiyalik, angliyalik, xitoylik va boshqa qator 
xorijiy elchilami o‘z saltanatida qabul qilgan.
Sohibqironning Fransiya qiroli Karl VI ga yozgan xatidagi quyi- 
dagi fikri diqqatga sazovordir: