Jo‘rayev 0 ‘zbekiston tarixi (Milliy istiqlol davri) uchinchi kitob «sharq» nashriy ot-matb aa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati toshkent 2011

«...demok-
ratiya o‘z-o‘zidan vujudga kelmaydi. Demokratiyaga tinimsiz
aqliy va jismoniy mehnat qilib, ter to‘kib, hayotning achchiq-
chuchugini obdon totib, qiyin, aytish mumkinki, hatto fojiali
tajribalarni ham boshdan o‘tkazib, og‘ir sinov va kurashlarga
mardona bardosh beribgina erishish mumkin», 
degan edi. Zero, 
ana shu juda murakkab jarayonga hamma va har bir kishi alohida 
tayyorgarlik ko‘rishi, o ‘zini tayyorlab borishi, eng muhimi, o ‘zini 
o‘zi ichki bir m a’naviy qudrat bilan tarbiyalab borishi kerak. De­
mokratik o‘zgarishlar va yangi demokratik jarayonlami boshqarish- 
ni va hayotga tatbiq qilishni hamda ulami himoyalash zarurligini 
awalambor jamiyatning o ‘zi anglamog‘i darkor. Ana shuning o ‘zi 
bizning jamiyat oldidagi, yangilanayotgan hayot oldidagi va kelajak 
oldidagi vazifalarimizni belgilaydi.
Mustaqillik yillarida davlat hayotining yangi demokratik huqu­
qiy asoslari yaratildi. Davlat tushunchasi, uning m a’no, mohiyati 
tubdan o‘zgardi. Lkislohotlaming bosh tashabbuskori hamda ulami 
muvofiqlashtimvchi asosiy kuchga aylandi.
Davlat bozor munosabatlariga vazminlik bilan, puxta o‘ylangan 
holda, bosqichma-bosqich o ‘tishni amalga oshirmoqda.
Yana shuni ham ta’kidlash lozimki, mustaqillik yillarida xalqi- 
mizning o ‘z xohish-irodasini erkin ifoda etishini ta ’minlovchi saylov 
tizimi shakllandi va qonun bilan mustahkamlandi. Jumladan, dunyo- 
da eng rivojlangan demokratik davlatlarda ham 0 ‘zbekistonda qabul 
qilingan «Saylovchilar huquqlarining kafolatlari to‘g‘risida»gi Qo- 
nunga o‘xshash qonunlar yo‘q.
1994-yil oxiri, 1995-yil yanvarida 0 ‘zbekiston tarixida birinchi 
marta mamlakat Parlamenti - Oliy Majlisga, mahalliy vakillik or- 
ganlariga ochiq, demokratik saylovlar o‘tkazildi.
Saylovlar xalqimizning siyosiy saviyasi faolligi yuksalib bora- 
yotganini namoyish etdi. Yana shuni ta’kidlash lozimki, xalqning 
hayotiy tajribalariga, milliy va madaniy an’analariga mos tushadi- 
gan haqiqiy demokratiya tamoyillari qaror topmoqda. UmumiriSbniy 
qadriyatlaming ustuvorligi tobora mustahkamlanmoqda, yangi de­
mokratik mezonlar hayotga tobora chuqurroq kirib bormoqda, inson
185

---

haq-haquqlari va erki Konstitutsiya bilan kafolatlangan. Millati, dini, 
siyosiy e’tiqodidan qat’i nazar, har bir fuqaro teng huquqqa egadir. 
Respublikada yashovchi aholi 0 ‘zbekistonni o'zining umumiy xona- 
doni ekanini tobora teran anglamoqda.
0 ‘zbekiston hududida 130 dan ortiq millat va elat vakillari tinch 
va ahil yashayotgani quvonarli. Yoshlar Oliy o‘quv yurtlarida, mak- 
tablarda 8 tilda ta’lim olishmoqda, ko‘plab tillarda gazetalar chop 
etilmoqda, teleko‘rsatuvlar va radio eshittirishlar olib borilmoqda. 
2007-yilga kelib respublikada yashovchi millat va elatlaming man- 
faatini ifoda etuvchi 180 ga yaqin milliy madaniy markazlar ishlab 
turibdi.
Fuqarolaming diniy e’tiqod erkinligi huquqiga amal qilin- 
moqda, respublikada yigirmaga yaqin diniy konfessiya faoliyat 
ko‘rsatmoqda.
Yuqoridagilar shubhasiz islohotlar jarayonida respublikada yangi 
demokratik siyosiy tizimning asoslari yaratilganini yaqqol ko‘rsatib 
turibdi.
Ma’lumki, jamiyatni modemizatsiyalash va erkinlashtirishda 
nodavlat-notijorat tashkilotlaming roli katta. 2007-yil 4-yanvar kuni 
kuchga kirgan 0 ‘zbekiston Respublikasining «Nodavlat va notijorat 
tashkilotlari faoliyati kafolatlari to ‘g ‘risida»gi qonun katta tarixiy va 
ijtimoiy ahamiyatga ega bo‘ldi. Ushbu qonun jahon jamoatchiligida 
ham qiziqish uyg‘otdi. Jumladan,