Journal of adnan menderes university medical faculty

JOURNAL of ADNAN MENDERES UNIVERSITY MEDICAL FACULTY

DOI: 10.5152/adutfd.2014.141858 • ADU Tip Fak Derg 2014; 15(2): 65-7

A Vitamini Tedavisinin Kuru Göz Hastalığına Olan Etkisi

Özgün Araştırma /

 Original Article

Tolga Kocatürk, Faruk Balıca, Harun Çakmak

Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi, Göz Hastalıkları Anabilim Dalı, Aydın

Özet

AMAÇ: Topikal uygulanan A vitamininin kuru göz hastalarında gözyaşı kırılma 

zamanı (GKZ), korneal boyanma skoru ve oküler yüzey hastalık indeksi (OYHİ) 

üzerine olan etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır.

GEREÇ VE YÖNTEMLER: Çalışmaya 15 hastanın 30 gözü dahil edildi. Ek oküler 

yüzey hastalığı olmayan, göz ameliyatı geçirmemiş ve OYHİ değeri 25’in üze-

rinde olan semptomatik kuru göz hastalarına 2 aylık topikal Vitamin A tedavisi 

(Vit-A Pos oft pomad 2x1) uygulandı. Tedavi sonrasındaki GKZ değerleri, Oxford 

evreleme şeması ile boyanma skorları ve OYHİ skorları tedavi öncesi değerlerle 

karşılaştırıldı.

BULGULAR: Tedavi öncesi ortalama GKZ değeri 2,26±0,59 sn, boyanma sko-

ru 2,53±0,74, OYHİ skoru 45±13,82 olarak bulundu. 2 aylık A vitamini tedavisi 

sonrasında hastaların şikayetlerinde belirgin derecede azalma olduğu öğrenildi; 

tedavi sonrası ortalama GKZ değeri 2,93±1,22 sn, boyanma skoru 2,06±0,79 ve 

OYHİ skoru 29,66±12,53 olarak bulundu. Tedavi öncesi ve sonrası değerler karşı-

laştırıldığında, değişimlerin istatisiksel olarak anlamlı olduğu görüldü; p değer-

leri GKZ için 0,027, boyanma skoru için 0,029 ve OYHİ için <0,01 olarak belirlendi. 

Hiçbir hastada yan etki görülmedi.

SONUÇ: Vitamin A tedavisinin kuru göz hastalarının şikayetlerini azalttığı gö-

rüldü. Boyanma skorunda ve özellikle OYHİ skorunda belirgin bir azalmaya, GKZ 

değerinde ise anlamlı bir artışa neden olduğu görüldü. A vitamini kuru göz has-

talarında semptomatik iyileşme sağlamaktadır ve kuru göz hastalarının tedavi-

sinde alternatif bir tedavi olarak düşünülmelidir.

ANAHTAR KELİMELER: Kuru göz, A vitamini, gözyaşı kırılma zamanı, Oxford 

korneal boyanma skalası, oküler yüzey hastalık indeksi

Abstract

OBJECTIVE: To investigate the effect of topically administered vitamin A on 

break up time (BUT), corneal staining score and ocular surface disease index 

(OSDI) in dry eye patients.

MATERIALS AND METHODS: Thirty eyes of 15 patients were included in the study. 

Topical Vitamin A (Vit-A Pos pomad) twice a day was administered for 2 months to 

the semptomatic dry eye patients who have not undergone any ocular surgery, who 

have not got any additional ocular surface disease and who have an OSDI score of 

>25. BUT values, corneal staging scores with Oxford grading scale and OSDI scores 

after the treatment were compared with the values before the treatment.

RESULTS: Mean age of the patients was 54.26±12.89. The means of BUT, corneal 

staining and OSDI scores before the treatment were 2.26±0.59, 2.53±0.74 and 

45±13.82, respectively. After 2 mo Vitamin A treatment, patients’ complaints de-

creased, the means of BUT, corneal staining and OSDI scores after the treatment 

were found to be 2.93±1.22, 2.06±0.79 and 29.66±12.53, respectively. When 

compared the values before and after the treatment, differences were seen to 

be statically significant. P values were 0.027, 0.029 and <0.01 for BUT, corneal 

staining and OSDI scores, respectively. None of the patients complained about 

adverse effect.

CONCLUSION: Vitamin A treatment was seen to reduce the complaints of dry 

eye patients. It was resulted in a significant decresae in especially OSDI and cor-

neal staining scores, also a significant increase in BUT value. Vitamin A provides 

a symptomatic improvement in dry eye patients and should be considered as an 

alternative treatment in symptomatic dry eye patients.

KEYWORDS: Dry eye, vitamin A, break up time, Oxford corneal staining scale, 

ocular surface disease index

The Effects of Vitamin A Treatment on Dry Eye Disease

Yazışma adresi / Correspondence to: Dr. Tolga Kocatürk, Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi, Göz Hastalıkları Anabilim Dalı, Aydın, Türkiye  

Tel. / Phone: [phone] e.posta / e.mail: [e-mail] 

Geliş Tarihi / Received: 24.07.2014   •   Kabul Tarihi / Accepted: 20.08.2014

©Telif Hakkı 2014 Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi - Makale metnine www.adutfd.org web sayfasından ulaşılabilir. / ©Copyright 2014 by Adnan Menderes University Faculty of Medicine - Available online at www.adutfd.org

Giriş

Kuru göz, gözde rahatsızlık hissi, görme bozukluğu ve gözyaşı instabilitesi ile seyreden gözyaşı ve oküler yüzeyin çok etmenli bir hasta-

lığıdır. Hastalığın epidemiyolojisine yönelik yapılan çalışmalarda prevelans sonuçları büyük farklılıklar göstermektedir (1). Hastalık ne-

deniyle gözyaşı içeriğinin değişmesi ile inflamatuar süreç başlamakta ve gözyaşı içeriği bu inflamasyonun etkisiyle daha da bozulmakta 

böylece bir kısır döngü oluşmaktadır. Sonuçta oküler yüzey inflamasyonun etkisiyle stabilitesini sürdürememekte, hastada rahatsızlık 

hissi, görme kalitesinde azalma ile kornea ve konjonktivada epitel defektleri oluşmaktadır (2).

Tedavide ilk olarak suni gözyaşlarıkullanılarak eksik olan gözyaşı içeriği yerine konmaya çalışılmakta, bu tedavilerin yeterli olmadığı 

durumlarda kortikosteroid ve siklosporin A gibi immünomodülatör ilaçlar devreye girmektedir. 

65

Etyolojiden bağımsız olarak, kuru göz hastalarında kronik dönemde, 

oküler yüzeyin normal sekretuar epitelinin bozulması ile ‘sküamoz 

metaplazi’ geliştiği görülmektedir (3).

Vitamin A epitel bütünlüğü için önemli bir etmendir. Vitamin A eksik-

liğinde oküler, respiratuar ve gastrointestinal epitelde patolojik deği-

şiklikler olduğu gösterilmiştir (4-7). Eksikliğinde kornea, konjonktiva 

ve göz kapaklarındaki epitelde sküamoz metaplazi izlenmektedir (8). 

Kuru göz hastalarında A vitaminin hastalık üzerine olumlu etki ettiği-

ni gösteren bazı çalışmalar yapılmıştır (9-11).

Bu çalışmada kuru göz hastalarının gözyaşı kırılma zamanı (GKZ), Ox-

ford evreleme şeması ile boyanma skorları ve oküler yüzey hastalık 

indeksi (OYHİ) skorlarının, topikal A vitamini kullanımından önce ve 

sonraki değerleri karşılaştırılarak, topikal A vitamini tedavisinin kuru 

göz hastalığına olan etkisinin araştırılması amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntemler

Çalışmaya son 6 ayda kornea birimimizde kuru göz nedeniyle takip 

edilen hastalar dahil edildi. Takiplerde şikayetleri devam eden, OYHİ 

skoru 25’in üstünde olan ve mevcut tedavilerine topikal A vitamini 

(Vitamin A-POS pomad, Biem İlaç, Ankara, Türkiye) eklenmiş olan 

kuru göz hastalarının tedavi öncesi ve tedaviden 2 ay sonraki GKZ, 

boyanma skoru, OYHİ skorları retrospektif olarak karşılaştırıldı. Kuru 

göz dışında başka oküler yüzey hastalığı olan hastalar, göz cerrahisi 

geçirmiş olan hastalar ile dosyasında eksik veri olan hastalar çalış-

ma dışında tutuldu. Çalışma Helsinki Deklerasyonuna uygun olarak 

hazırlanmış ve etik kurul onayı almıştır. Hastaların tedavi öncesi ve 

tedavi sonrası sonuçları eşleştirilmiş t testi kullanılarak karşılaştırıldı. 

Bulgular

Çalışmaya 15 hastanın 30 gözü çalışmaya dahil edildi. Hastaların yaş 

ortalamaları 54,3±12,9 olarak bulundu, hastaların 14’ünün bayan, 

1’inin erkek olduğu görüldü. Tedavi öncesi ve 2 aylık topikal A vita-

mini tedavisi sonrasındaki ortalama GKZ, boyanma skoru ve OYHİ 

değerleri Tablo 1’de görülmektedir. Tedavi öncesi ve sonrasındaki 

değerler eşleştirilmiş t testi ile karşılaştırıldığından aradaki farkın is-

tatistiksel olarak anlamlı olduğu görüldü. P değerleri GKZ için 0,027, 

boyanma skoru için 0,029 ve OYHİ için <0,01 idi. Hiçbir hastada tedavi 

ile ilgili bir yan etki görülmedi.

Tartışma

Retinoik asit kullanımı sonrasında impresyon sitolojisi, görme keskin-

liği, kuru göz semptomları, Schirmer Testi ve keratopati düzeyinde 

iyileşme olduğu gösterilmiştir (11). Kobayashi ve ark. (11), retinol pal-

mitat kullanımı sonrasında sitolojik analizlerde keratinize epitel hücre 

sayısında azalma, non-keratinize epitel hücre sayısında ise artış oldu-

ğunu göstermişlerdir. Fakat inflamatuar hücre sayısında bir değişim 

saptamamışlardır.

Topikal retinoik asit kullanımının keratokonjonktivitis sicca, Ste-

ven-Johnson sendromu, cerrahi sonrası kuru göz ve ilaca bağlı psö-

dopemfigoid gibi oküler yüzey hastalıklarında etkili olduğu gösteril-

miştir (7). Topikal retinoik asit sonrası Schirmer Testi, görme keskinliği, 

impresyon sitolojisi analiz sonuçları ve kuru göz semptomlarında iyi-

leşme saptanmıştır (7).

Kim ve ark. (12) kuru göz hastalarında topikal siklosporin ile topikal 

vitamin A tedavisini karşılaştırmış ve her iki tedavinin de hastaların 

semptomlarında iyileşme sağladığı sonucuna varmışlardır. Ancak 

çalışma sonunda korneal boyanma, impresyon sitolojisi, bulanık gör-

me, GKZ ve Schirmer Testi sonuçlarında iki grup arasında istatistiksel 

olarak anlamlı bir farklılık saptanamamıştır (12).

Özcura ve ark. (13) tarafından 68 hasta üzerinde yapılan bir çalışmada 

OYHİ ile GKZ ve Schirmer testi arasındaki ilişki araştırılmış ve OYHİ’nin 

kuru göz tanısının konulmasında etkili bir yöntem olduğu sonucuna 

varılmıştır.

Ünlü ve ark. (14) tarafından 35 bilgisayar kullanıcısı üzerinde yapılan 

bir çalışmada OYHİ’nin GKZ ile birlikte kullanılmasının tanı koymada 

ve tanının desteklenmesinde kolayca uygulanabilecek bir yöntem ol-

duğu belirtilmiştir.

Yiğit ve ark. (15) tarafından 30 kuru göz hastası ve 30 kontrolün dahil 

edildiği bir çalışmada GKZ ile göz yaşı ozmolaritesi ölçümü arasında 

farklılık olmadığı saptanmıştır. 

Çalışmamızda kuru göz hastalarında 2 aylık topikal A vitamini tedavisi 

sonrasında OYHİ skoru, GKZ ve Oxford boyanma skorlarında belirgin 

bir iyileşme olduğu görüldü. Tedavi sonuçlarına bakıldığında hastala-

rın semptom ve bulgularında istatistiksel olarak anlamlı bir iyileşme 

olduğu saptandı. Hastaların almış oldukları tedavi rejimine sadece to-

pikal A vitamini eklenerek hastaların semptom ve bulgularında iyileş-

me sağlanmıştır. Topikal A vitamininin oküler yüzeydeki inflamasyon 

üzerine olan etkisinin daha net anlaşılabilmesi için daha geniş hasta 

gruplarında tedavi sonrası inflamatuar mediatörlerin düzeyinde de-

ğişiklik olup olmadığının araştırılması gerekmektedir. Topikal A vita-

mini, kuru göz hastalarında semptom ve bulguların iyileştirilmesinde 

alternatif bir tedavi yöntemi olarak düşünülmelidir. 

Etik Kurul Onayı: Bu çalışma için etik komite onayı alınmıştır. 

Hasta Onamı: Hasta onamı bu çalışmaya katılan hastadan alınmıştır.

Hakem değerlendirmesi: Dış bağımsız.

Yazar Katkıları: Fikir - T.K., F.B.; Tasarım - T.K., F.B.; Denetleme - T.K., F.B.; Kay-

naklar - T.K., F.B., H.Ç.; Malzemeler - T.K., F.B., H.Ç.; Veri toplanması ve/veya iş-

lemesi - T.K., F.B., H.Ç.; Analiz ve/veya yorum T.K., F.B., H.Ç.; Literatür taraması 

- T.K., F.B., H.Ç.; Yazıyı yazan - T.K., F.B.; Eleştirel İnceleme - T.K.

Çıkar Çatışması: Yazarlar çıkar çatışması bildirmemişlerdir.

Finansal Destek: Yazarlar bu çalışma için finansal destek almadıklarını beyan 

etmişlerdir.

Ethis Committee Approval: Ethics committee approval was received for this 

study.

Informed Consent: Informed consent was obtained from patient who parti-

cipated in this study. 

ADU Tip Fak Derg 2014; 15(2): 65-7

Kocatürk ve ark. Kuru gözde Vit A Tedavisi

66

Tablo 1. Tedavi öncesi ve 2 aylık topikal A vitamini tedavisi sonrasındaki orta-

lama GKZ, boyanma skoru ve OYHİ değerleri görülmektedir

 

Tedavi öncesi 

Tedavi sonrası

GKZ 

2,26±0,59 2,93±1,22

Korneal boyanma skoru 

2,53±0,74 

2,06±0,79

OYHİ 

45±13,82 29,66±12,53

GKZ: gözyaşı kırılma zamanı; OYHİ: Oküler yüzey hastalık indeksi

Peer-review: Externally peer-reviewed.

Author Contributions: Concept - T.K., F.B.; Design - T.K., F.B.; Supervision - T.K., 

F.B.; Funding - T.K., F.B., H.Ç.; Materials - T.K., F.B., H.Ç.; Data Collection and/or 

Processing - T.K., F.B., H.Ç.; Analysis and/or Interpretation - T.K., F.B., H.Ç.; Litera-

ture Review - T.K., F.B., H.Ç.; Writer - T.K., F.B.; Critical Review - T.K.

Conflict of Interest: No conflict of interest was declared by the authors.

Financial Disclosure: The authors declared that this study has received no 

financial support.

Kaynaklar

1.  The epidemiology of dry eye disease: report of the epidemiology sub-

committee of the International Dry Eye Workshop. Ocul Surf 2007;5:93-

107. 

[CrossRef]

2. 

McDermott AM, Perez V, Huang AJ, Pflugfelder SC, Stern ME, Baudouin C, 

et al. Pathways of corneal and ocular surface inflammation: a perspective 

from the cullen symposium. Ocul Surf 2005;3:131-8. 

[CrossRef]

3.  Tseng SC, Hirst LW, Maumenee AE, Kenyon KR, Sun TT, Green WR. Possi-

ble mechanisms for the loss of goblet cells in mucin-deficient disorders. 

Ophthalmology 1984;91:545-52. 

[CrossRef]

4. 

Sommer A, West KP, Jr. Vitamin A deficiency: health, survival, and vision. Ox-

ford UniversityPress, New York, N.Y. Am J Epidemiol Vol. 147, No. 7, 1998.

5.  Hatchell DL, Sommer A. Detection of ocular surface abnormalities in ex-

perimental vitamin A deficiency. Arch. Ophthalmol 1984;102:1389-93. 

[CrossRef]

6.  McDowell EM, Keenan KP, Huang M. Effects of vitamin A deprivation 

on hamster tracheal epithelium. A quantitative morphologic study. Vir-

chows Arch 1984;45:197-219. 

[CrossRef]

7.  Rojanapo WA, J. Lamb AJ, Olson JA. The prevalence, metabolism and mi-

gration of goblet cells in rat intestine following the induction of rapid, 

synchronous vitamin A deficiency. J. Nutr 1980;110:178-88.

8.  Pfister RR, Renner ME. The corneal and conjunctival surface in vitamin A 

deficiency: a scanning electron microscopy study. Invest Ophthalmol Vis 

Sci 1978;17:874-83.

9.  Odaka A, Toshida H, Ohta T, Tabuchi N, Koike D, Suto C. Efficacy of retinol 

palmitate eye drops for dry eye in rabbits with lacrimal gland resection 

Clin Ophthalmol 2012;6:1585-93. 

10.  Soong HK, Martin NF, Wagoner MD, Alfonso E, Mandelbaum SH, Laibson 

PR, et al. Topical retinoid therapy for squamous metaplasia of various oc-

ular surface disorders. A multicenter, placebo-controlled double-masked 

study. Ophthalmology 1988;95:1442-6. 

[CrossRef]

11.  Kobayashi T, Tsubota K, Takamura E, Sawa M, Ohashi Y, Usui M. Effect of 

retinol palmitate as a treatment for dry eye: A cytological evaluation. 

Ophthalmologica 1997;211:358-61. 

[CrossRef]

12.  Kim EC, Choi JS, Joo CK. A comparison of vitamin A and cyclosporine A 

0.05% Eye drops for treatment of dry eye syndrome. Am J Ophthalmol 

2009;147:206-13. 

[CrossRef]

13.  Özcura F, Aydın S, Helvacı MR. Ocular Surface Disease Index for the 

Diagnosis of Dry Eye Syndrome. Ocul Immunol Inflamm 2007 Sep-

Oct;15:389-93. 

[CrossRef]

14.  Ünlü C, Güney E. Comparison of ocular-surface disease index question-

naire, tearfilm break-up time, and Schirmer tests for the evaluation of the 

tearfilm in computer users with and without dry-eye symptomatology 

Clin Ophthalmol 2012;6:1303-6.

15.  Yiğit U, Kırık F. Correlation with Schirmer test and break up time of tear 

osmolarity measurement in dry eye syndrome patients. Medical Journal 

of Bakırköy. 2013;9:73-77. 

[CrossRef]

ADU Tip Fak Derg 2014; 15(2): 65-7

Kocatürk ve ark. Kuru gözde Vit A Tedavisi

67