K. B. Urazov buxgalteriya hisobi va

( Sft)
foyda solig‗i summasi 
(Nf)
chegiriladi, topilgan summa ushbu 
soliq me‘ yoriga 
(Sm)
ko‗paytiriladi va 100% ga bo‗linadi, ya‘ni: 
Ninf = (Sft –Nf ) *Sm : 100%
Korxona soliq to‗lashning ixchamlashtirilgan tizimida (yagona soliq, yalpi 
tushumdan yagona soliq ) ishlayotgan bo‗lgan 
hollarda
ushbu soliqlarning summasi 
Soliq Kodeksi va harakatdagi yo‗riqnomalarga muvofiq yalpi tushum (yalpi daromad) 
summasini ushbu soliqlarning belgilangan me‘ yorlariga ko‗paytirish yo‗li bilan topiladi.
Yil oxirida 9800-schyotning debetida to‗plangan soliq to‗lovlarining summalari 
uning kreditida va 9900 ―Oxirgi moliyaviy natija‖ schyotining debetida aks ettiriladi va 
shu asosda foydaning ishlatilishi 
hisobi
schyotlari yopiladi.
 
 
12.4.
Hisobot
 yilining sof foydasi (zararlari) va ularni taqsimlanishining
hisobi
 
9900 ―Oxirgi moliyaviy natija‖ schyotiga foydani ishlatilishi 
hisobi
schyotini, ya‘ ni 
9800 –schyotni, yopilishi bilan korxonaning 
hisobot
yil yakuni bo‗ yicha sof foydasi 
(
qoplanmagan
zarari)ni aniqlash imkoni bo‗ladi. Buning uchun 9900 –schyotning debet 
va kredit oboroti taqqoslanadi. Ushbu schyotning kredit oborotini debet oborotdan katta 
bo‗lishi korxonaning sof foydasini, kredit oborotdan debet oborotini katta bo‗lishi 
korxonaning 
qoplanmagan
sof zararini bildiradi.
Aniqlangan sof foyda summasi 9900 –schyotning debetiga va 8710 ―
Hisobot
davrning taqsimlanmagan foydasi (
qoplanmagan
zarari) ― schyotining kreditiga 
o‗tqaziladi. Yil yakuni bo‗ yicha zarar bilan chiqilgan bo‗lsa, ushbu zarar summasi 9900- 
schyotning kreditiga va 8710 ―
Hisobot
davrning taqsimlanmagan foydasi (
qoplanmagan
zarari) ― schyotining debetiga o‗tqaziladi. Ushbu yozuv bilan 9900 ―Oxirgi moliyaviy 
natija‖ schyoti to‗lig‗icha yopiladi. 
Hisobot
yili oxirida 8710 ―
Hisobot
davrning taqsimlanmagan foydasi 
(
qoplanmagan
zarari) ― schyotida aks ettirilgan sof foyda (
qoplanmagan
zarar)
taqsimlanishi yoki taqsimlanmay 
qolishi
mumkin. Bunday taqsimotni amalga oshirish
korxonaning mulkiy va tashkiliy shakliga bevosita bog‗liq 
hisoblanadi
.
O‗rtoqchilik jamiyatlarida, masalan, ma‘suliyati cheklangan jamiyatlarda, 
qo‘shma
korxonalarda, xususiy korxonalarda, ularning ustavi va ta‘sis shartnomalari talablaridan 
kelib chiqgan 
holda
hisobot
yilning sof foydasi (
qoplanmagan
zarari) ta‘sischilar 
yig‗ilishining 
qaroriga
asosan taqsimlanishi yoki taqsimlanmasdan korxona ixtiyorida
jamlangan foyda (
qoplanmagan
zarar) 
hisobiga
qoldirilishi
mumkin. Bu tipdagi 

---

200 
korxonalarda ta‘sischilar yig‗ilishi 
qaroriga
asosan
hisobot
yilning sof foydasini 
taqsimlash 
quyidagi
yozuvlar bilan aks ettiriladi: 
Ta‟sischilarga dividend (foiz) ko„ rinishida bo„lingan sof foyda summasiga