K. B. Urazov buxgalteriya hisobi va

 
 
 
6.3.
Hisob
-kitob schyotidagi pul mablag„larining 
hisobi
 
 
Korxonalarning bo‗sh turgan pul mablag‗ lari bankda ochilgan 
hisob
-kitob schyotida 
saqlanadi. 
Hisob
- kitob schyoti korxona tashkil etilgan vaqtda tanlab olingan bank 
muassasalaridan birida ochiladi. 
Hisob
-kitob schyotini ochish uchun bank muassasiga 
ariza bilan chiqiladi va unga 
quyidagi
hujjatlar
ilova 
qilinadi
: 
Mahalliy 
hokimiyatning
korxonani davlat ro‗ yxatidan o‗tqazilganligi to‗g‗risida 
qarorining
nusxasi; 
Korxonaning natariusdan tasdiqlangan ustavi; 
Natariusdan tasdiqlangan ta‘sis shartnomasi; 
Korxona bo‗ yicha birinchi va ikkinchi shaxslarning imzolarini namunalari 
kartochkasi. 
Korxona va bank o‗rtasida xizmat ko‗rsatish bo‗ yicha shartnoma tuziladi, unda 
tomonlarning 
huquq
va majburiyatlari, javobgarliklari, xizmatlar uchun to‗lanadigan 
to‗lovning miqdori, saqlanadigan pul mablag‗lari uchun bank to‗laydigan foizlar va boshqa 
jihatlar aks ettiriladi. Shartnomaga muvofiq bankda korxonaga 20 ta raqamdan iborat 
bo‗lgan shaxsiy schyot ochiladi, ushbu schyot korxonaning bankdagi 
hisob
-kitob 
schyotining raqamini bildiradi. Barcha bank operatsiyalariga doir 
hujjatlarda
korxona 

---

133 
o‗zining ushbu 
hisob
-kitob schyoti raqamini, bankning nomi va kodini ko‗rsatishi shart 
bo‗ladi.
Korxonaning 
hisob
-kitob schyotiga pul mablag‗lari naqd va naqdsiz yo‗llar bilan 
kelib tushadi. Naqd pullar 
hisob
-kitob schyotiga korxonaning o‗zi tomonidan topshiriladi. 
Buning uchun kassir yoki pul topshirish vakolati berilgan boshqa shaxs bankda maxsus 
―Naqd pul topshirishga e‘lon‖
hujjatini
to‗ldiradi. Ushbu 
hujjat
uch 
qismdan
iborat: 
birinchi 
qismi
naqd pul topshirishga e‘lon deb ataladi, ikkinchi 
qismi
kvitansiya va 
uchinchi 
qismi
order deb ataladi. 
Hujjatning
barcha 
qismlari
bir xil mazmundagi 
yozuvlarga ega bo‗ladi, ya‘ni ularda 
hisob
-kitob schyotining raqami, nima uchun va 
qancha
pul topshirilayotganligi, shuningdek pulni topshirgan shaxsning familiyasi, ismi-
sharifi va imzosi aks ettiriladi. Pul bank kassasiga topshirilgach, topshiruvchi shaxsning 
qo‘liga
imzolangan va muhr bilan tasdiqlangan kvitansiya beriladi, e‘lon va order bankda 
qoladi
. Oxirgi 
hujjat
ham
bank ko‗ chirmasi bilan ilova sifatida korxonaga 
qaytib
keladi.
Naqdsiz yo‗l bilan pul mablag‗lari korxonaning 
hisob
-kitob schyotiga boshqa 
korxonalardan, davlat organlaridan, bankning o‗zidan kelib tushushi mumkin. Bunday pul 
mablag‗lari bankda korxonaning 
hisob
-kitob schyotiga to‗lov topshiriqnomalari, elektron 
avizo, memorial-orderlar asosida kiritiladi. 
Korxona 
hisob
-kitob schyotidan pul mablag‗lari naqd va naqdsiz yo‗llar bilan 
chiqim 
qilinadi
. Pul mablag‗larini naqd olish uchun korxona bank tomonidan shartnomaga 
muvofiq chek daftarchasi bilan ta‘ minlanadi. Ushbu daftarchaning 
har
bir varag‗i ikki 
qismdan
iborat bo‗lib, chap 
qismi
koreshok, o‗ng 
qismi
esa chek deb ataladi. Daftarchaga 
kiritilgan cheklarning tartib raqamlari bosmaxona usulida oldindan yozilgan bo‗ladi. Naqd 
pullar korxonaga chek asosida beriladi. Chekning yuza 
qismida
pul olish vakolati berilgan 
shaxsning familiyasi, ismi-sharifi, olinishi kerak bo‗lgan summaning miqdori ko‗rsatiladi, 
chek rahbar va bosh 
hisobchi
tomonidan imzolanadi va korxona muhri bilan tasdiqlanadi. 
Chekning orqa tarafida olinayotgan pul mablag‗larining miqdori maqsadlari bo‗ yicha aks 
ettiriladi, shuningdek pul oluvchi shaxsning imzosi va pasport bo‗ yicha ma‘lumotlari , 
uning imzosini tasdiqlovchi rahbar va bosh 
hisobchining
imzolari ko‗rsatiladi. Chek 
bankda, uning koreshogi chek daftarchasida 
qoladi
. Chek daftarchasida bo‗ yab va tuzatib 
yozishlar mumkin emas, ularga 
qo‘yiladigan
imzolar 
ham
bankga berilgan imzo 
namunalaridan farq 
qilmasligi
kerak. Bu talablarga javob bermaydigan cheklar bank 
tomonidan 
qabul
qilinmaydi
va buzilgan 
hisoblanadi
, ularni 
qaytadan
rasmiylashtirish, 
buzilgan cheklarni daftarchaga 
qaytadan
elimlab 
qo‘yish
lozim. To‗liq foydalanilgan chek 
daftarchalari bankga topshiriladi va uning o‗rniga yangi chek daftarchasi sotib olinadi. 
Korxona 
hisob
-kitob schyotidan pul mablag‗lari naqdsiz yo‗ l bilan boshqa 
korxonalarga, davlat organlariga o‗tqazib beriladi, shuningdek bankning o‗zi orqali 
shartnoma shartlariga ko‗ra ko‗rsatilgan xizmatlar uchun ushlab 
qolinadi
. Pul mablag‗larini 
naqdsiz chiqim 
qilishga
asos bo‗lib to‗lov topshiriqnomalari, inkasso topshiriqnomalari, 
bankning memorial orderlari 
hisoblanadi
.