K. B. Urazov buxgalteriya hisobi va

Tartib
raqami 
Operatsiyaning mazmuni 
Debet 
schet 
Kredit 
schet 
Yozuvga asos 
bo„luvchi 
hujjat
 
1. 
Pul mablag‗larining tushumi: 
-korxona kassasidan tushganda 
-valyuta schetidan tushganda 
-haridorlardan avans tushganda 
-haridorlardan 
qarz
kelib tushsa 
-ta‘sischilardan olinganda 
-ta‘ minotchilardan 
qaytarilganda
-kredit olinganda 
-
qarz
olinganda 
-
qaytarilmaydigan
moliyaviy yordam 
kelib tushganda 
-byudjetdan kelib tushganda 
-ijtimoiy sug‗urta organlaridan kelib 
tushganda 
-maqsadli mablag‗ lar kelib tushganda 
-maxsus schetlardan kelib tushganda 
-
qisqa
muddatli investitsiyalar 
qiymati
kelib tushganda 
-inkassator summasida ortiqcha 
summalar aniqlanganda 
5110 
5010 
5210 
6310 
4010 
4610 
6010 
6810 
6820 
9380 
6410 
6520 
8810-
8890 
5500 
5810-
5820 
9390 
Chiqim kassa 
Orderi, bank 
ko‗chirmalari va 
ularga ilova 
qilingan
hujjatlar
2. 
Pul mablag‗larini chiqimi: 
-korxona kassasiga kelib tushganda 
5010 
5110 
Bank 

---

135 
-valyuta schetiga topshirilsa 
-kredit 
qaytarilsa
-
qarz
qaytarilsa
-ta‘ minotchiga avans o‗tqazilganda 
-ta‘ minotchiga 
qarz
o‗tqazilsa 
-haridorga avans 
qaytarilsa
-byudjetga avans o‗ tqazilsa 
-byudjetga 
qarz
o‗tqazilsa 
-ijtimoiy sug‗urta uchun o‗tqazilsa 
-majburiy to‗lovlar o‗tqazilsa 
-kelgusi davr uchun sarflansa 
-depozit schyotlarga o‗ tqazilsa 
-xayriya sifatida o‗tqazilsa 
-ta‘sis badali sifatida kiritilsa 
-maxsus schyotlarga o‗ tqazilsa 
5210 
6810 
6820 
4310-
4330 
6010 
6310 
4410 
6410 
6520 
6520 
3110-
3190 
5890 
9430 
0600 
5500 
ko‗chirmalari va 
ularga ilova 
qilingan
boshlang‗ich 
hujjatlar
6.4.Valyuta schyotidagi pul mablag„larining 
hisobi
 
 
Valyuta schyotini ochishga asos bo‗lib tashqi iqtisodiy faoliyatni yuritishga berilgan 
ruxsatnoma (litsenziya) , korxona ustavi, mahalliy 
hokimiyatdan
davlat ro‗ yxatidan 
o‗tganlik to‗g‗risida 
qaror
va boshqa tegishli 
hujjatlar
hisoblanadi
. 
Valyuta schyotidagi pul mablag‗larining 
hisobi
5210 «Mamlakat ichidagi valyuta 
schyotlari» va 5220 « Chet eldagi valyuta schyotlari» da yuritiladi. Ushbu valyuta 
schyotlarini yuritish
hisob
-kitob schyotini yuritish tartibiga to‗liq o‗ xshaydi. Faqat farq
shundaki, valyuta schyotlari ikki birlikda, ya‘ ni chet el valyutasi va milliy valyutalarda 
yuritiladi. Bank valyuta schyotlaridagi pul mablag‗larining 
holati
va 
harakatini
faqat chet 
el valyutasida 
hisobini
yuritadi va chet el valyutasida ifodalangan valyuta schyotlaridan 
ko‗chirmani beradi. Korxona esa valyuta schyotlaridagi pul mablag‗larini 
ham
chet el 
valyutalarida, 
ham
ularni Markaziy bank e‘ lon 
qilgan
rasmiy kurslar bo‗ yicha milliy 
valyutaga o‗tqazilgan 
holda
hisobga
oladi. Buxgalteriya balansi va moliyaviy 
hisobotning
boshqa shakllarida chet el valyutalari faqat milliy valyuta 
hisobida
aks ettiriladi. 
Chet el valyutalarining kelib tushishi va chiqimi operatsiyalar yuz bergan sanadagi 
rasmiy kurslar bo‗ yicha 
hisobga
olinadi. Kelib tushgan sanadan boshlab mavjud chet el 
valyutalari bo‗ yicha rasmiy kurslarni o‗zgarishi sanasiga kurslar o‗rtasidagi farqlar 
vujudga keladi. Agar kurslar o‗ sish tomonga o‗zgargan bo‗lsa mavjud chet valyutalari 
bo‗ yicha korxona ijobiy kurs farqlaridan daromadga ega bo‗ladi. Agar kurs pasayish
tomonga o‗zgargan bo‗lsa mavjud chet valyutalari bo‗ yicha korxona salbiy kurs 
farqlaridan zarar ko‗rgan bo‗ladi.
Valyuta schyotlari bo‗ yicha asosiy xo‗jalik operatsiyalariga 
quyidagi
buxgalteriya
yozuvlari 
qilinadi
. 
Tar-tib Operatsiyaning mazmuni 
Debet 
Kredit 
Yozuvga 
asos 

---

136 
raqami 
schet 
schet 
bo‗luvchi 
hujjat
1. 
Pul mablag‗larining tushumi: 
-korxona kassasidan tushganda 
-haridorlardan avans tushganda 
-haridorlardan 
qarz
kelib tushsa 
-ta‘sischilardan olinganda 
-ta‘ minotchilardan 
qaytarilganda
-kredit olinganda 
-
qarz
olinganda 
-
qaytarilmaydigan
moliyaviy yordam 
kelib tushganda 
-maqsadli mablag‗ lar kelib tushganda 
-inkassator 
summasida 
ortiqcha 
summalar aniqlanganda 
-ijobiy kurs farqlariga 
5210-
5220 
5010 
6310 
4010 
4610 
6010 
6810 
6820 
9380 
8810-
8890 
9390 
9540 
Chiqim kassa 
orderi, 
bank 
ko‗chirmalari va 
ularga 
ilova 
qilingan
hujjatlar
2. 
Pul mablag‗larini chiqimi: 
-korxona kassasiga kelib tushganda 
-kredit 
qaytarilganda
-
qarz
qaytarilganda
-ta‘ minotchiga avans o‗tqazilganda 
-ta‘ minotchiga 
qarz
o‗tqazilsa 
-haridorga avans 
qaytarilsa
-kelgusi davr uchun sarflansa 
-xayriya sifatida o‗tqazilsa 
-ta‘sis badali sifatida kiritilsa 
-valyuta sotilganda 
-salbiy kurslar farqiga 
5020 
6810 
6820 
4310-
4330 
6010 
6310 
3110-
3190 
9430 
0600 
9220 
9630 
5210-
5220 
Bank 
ko‗chirmalari va 
ularga 
ilova 
qilingan
boshlang‗ich 
hujjatlar