K t kilat çil rin f aliyy tl ri üçün Büro (actrav)

k miqrasiyas nda yeni istiqam tl r
k miqrasiyas
n tempi sabit qald qca, yeni istiqam tl r meydana g lir v  h mkarlar
kilatlar
n m
 yana ma t rzin  güclü t sir göst rir. Bu, a
daki kimi
yekunla
la bil r :
Qad n miqrantlar n say  getdikc  artmaqdad r. Onlar mühacir t ed n i çil rin
xmin n 50 faizini t kil edir v  ikiqat istismar riski il  üzl irl r – qad n olaraq v
miqrant olaraq.
Xüsusi agentlikl rin i çi qüvv sinin toplanmas ndak  rolu. Say  artmaqda olan
miqrant i çil r xüsusi 
k agentlikl ri vasit sil  toplan rlar. Çoxsayl  t hqirl r
qeyd  al
r: pasportlar n müsadir  edilm si v  insanlar n c lb olunduqlar  i
növünün aldad
 t svir edilm si. Beyn lxalq standartlara 
l etm
n bel
agentlikl r t
find n hamil lik v  H V/A DS testl ri, münt
m olaraq, apar r.
Qeyri – standart miqrantlar n say  artmaqdad r. Son zamanlar, mü yy n edilmi dir
ki, miqrasiyan n 15 faizi qeyri – standart  rtl rl  h yata keçirilir. 
 t
bat
etiraf etm k ist
n 
vi q bul ed n dövl tl rin m hdudla
 miqrasiya
siyas tl ri miqrant i çil ri mövcud i
ri qanuni yolla  ld  etm k imkan ndan
hrum ed
k, bu art
n ba
ca amilin  çevrilmi dir.
Qada an olunmu  mallarla ticar t etm  d , h mçinin artm
r. M hdudla
miqrasiya siyas tl rind n istifad  ed
k, t kilatlanm  cinay t 
ri
potensial miqrant i çil rd n sui - istifad  edirl r. Qada an edilmi  mallarla ticar t
etm
n  ld  olunan g lir ild  10,000$ (AB  dollar ) t kil edir.
nki af etmi  ölk
r yüks k ixtisasl
xsl ri c lb edir v  bu, ba
ca olaraq, Afrika
üçün “beyinl rin itirilm si” riskini n
rd  tutur.
Höküm tl r t hlük sizlik m
rin , xüsusil  anti – terrorizm t dbirl rin   daha
çox ön m verirl r. Bu, xaric  h
t etm  üçün daha çox m hdudiyy tl
, viza v
 icaz si almaqda daha böyük ç tinlikl
 yol aça bil r. Bu m
r 
k üçün
suliyy t da yan nazirlikl rin deyil,  daxili i
r nazirlikl rinin yurisdiksiyas
alt na dü ür. Bu, miqrasiya siyas tinin formala
lmas nda sosial 
kda lar n v
sosial dialoqlar n c lb olunmas  imkan
 azald r.

51
Miqrant i çil r haqq nda mifl r
Mif 1 –“Miqrant i çil r yükdür”
“Miqrant i çil r i
dikl ri h r bir dövl t üçün d
r k sb edir” Juan Somavia, B T – Ba
Direktoru bel  söyl yir. Do urdann da,  ks r s naye iqtisadiyyatlar  miqrant i çil rin
yard
 v  olmasa idi, çox pis v ziyy td  olard lar v  yeni qan qar
ql
 olmasa, q bul
ed n dövl tl r öz  halisinin qocalmas
n  ahidi olacaq v  daha sür tl  geril
kdir.
29
Mü yy n edilmi dir ki, 1999 v  2000 – ci ill rd  Birl mi  Krall qda olan mirqantlar
büdc
 4 milyard $ (AB  dollar ) d
rind  g lir  lav  etmi dir – bu o dem kdir ki, onlar
ld  etdikl ri m nf td n daha çox vergi v  sosial ian
r öd mi
r. Almaniyada orta
hesabla bir miqrant öz h yat
rzind  60,000 $ (AB  dollar ) xalis vergi verir.
Mif 2 – “Miqrant i çil r bizim i imizi o urlay rlar”
Miqrant i çil rin i
ri yerli i çil rin  lind n almas  ideyas  o konsepsiyadan ir li g lir ki,
r bir ölk
 d qiq mü yy n olunmu  i  yerl ri vard r v
r insanlar n say  daha çox
olarsa, i  imkanlar  azalacaqd r. H qiq td  is , h r bir  xs ba qas  üçün i  yarad r.
crüb
saslanan d lill r göst rir ki, miqrant i çil r çox zaman yerli i çil ri
tamamlay r, lakin onlarla i  üstünd  r qab t aparm rlar. M
n, yüks k ixtisasl
miqrantlar milli i çil r t
find n tutula bilm
n bo  i  yerl rini tuturlar v  bununla
hsuldarl a s
b olurlar, a
 ixtisasl  miqrantlar is  milli i çil rin boyun qaç rd
 v  ya güclü mövsümi sabitsizliyin t sir etdiyi sah
rd , m
n, k nd t
rrüfat ,
in aat v  turizm sah
rind  düz lirl r.
Almaniyada Türkl r t
find n qurulmu  biznesl r 330,000 i in yarad lmas na s
b
olmu dur, bu i
r, eyni zamanda almanlar üçün d  n
rd  tutulur.
spaniya nümun si göst rir ki, h tta miqrant i çil rin say
n k skin artmas  bel
ulluq üçün m nfi t sirl
 malik olmur. 2000 – ci ild  miqrantlar  halinin 4 faizini
kil edirdil rs , 2005 – ci ild  onlar n say
halinin 11 faizin  b rab r oldu. Bu müdd t
rzind , i sizlik azald , Avropada  n böyük yüks li
rd n biri ba  verdi v  OECD – y
gör , “n  yüks k, n  d  a
 ixtisasl  miqrantlar n  span i çil rin i in  m nfi t sirl ri
mü ahid  olunmad ”. “M
ulluqda v  qad nlar n 
k qüvv si kimi i tirak nda
miyy tli d
 müsb t t sir ba  verdi.  mmiqrasiya say sind  1999 v  2000 – ci ill r
aras nda m
ulluq 27 faiz daha da artd  v  qad nlar n 
kd  i tirak  10 faiz artmaqla, 10
ild n sonra 52 faiz  çatd ”.
Miqrant i çil r yerlil ri yüks k m vacibli i
r üçün ba qa i
rd n azad etm kl , onlar n
uliyy tin  v   g lirl rin  töhf  ver  bil rl r. Bunun üçün  n sad  nümun  analar n i
ged  bilm si üçün miqrant i çil rd n u aqlara baxmaq üçün istifad  edilm sidir. Miqrant
çil rin mövcudlu u, eyni zamanda, bir çox ölk
rd  s naye sah
rinin inki af
etdirilm sin  yard m etmi dir, bel  ki, onlar olmasa idi, bu ölk
rin s nayesi tamamil
da la bil rdi. B zi kiçik mü ssis
r avtomatizasiya x rcl rini öd
 bilm diyi üçün az
ixtisasl  i çil ri c lb etm yi t rcih etdi. Miqrantlar n doldurdu u h min i
r s nay
sah
rini xilas etm
 köm k etdi v  buna gör  d  n zar tçil r, menecerl r v
subkontraktorlar üçün i
rl  t min etdi.
Miqrant i çil r, öz bacar qlar na baxmayaraq, 
k bazar nda ayr  – seçkilikl rl
29
Peter Stalker, Beyn lxalq Miqrasiya, Yeni Beyn lxalq n rl r, Oksford, 2001.

52
üzl irl r. B T t
find n apar lm  ara
rmalar t sdiq etmi dir ki, miqrant i çil r (h tta
cn bi m
li milli v
nda lar) h r hans  i i  ld  etm k üçün milli i çil
 nisb
n daha
az  söhb
  burax lma  imkan na  malikdir,  sad
  olaraq,  ona  gör   ki  onun  ad
cn bi
sl nir.
Miqrant i çil r v  i sizlik
k üçün miqrasiya m
ulluq üz rind  m nfi t sirl
 s
b olmad  v  qeyd edilm lidir
ki, miqrant i çil r çox zaman “t hlük li” i
rd  - iqtisadiyyat n az sabitlik olan sah
rind
yirl r. N tic  bundan ibar tdir ki, miqrantlar milli i çil
 nisb
n daha çox i siz qala
bilirl r (bu t sdiq edir ki, onlar milli i çil rin i
rini  lind n alm rlar).
Mif 3 – “Miqrant i çil r m vacibi azald r”
riyy  bundan ibar tdir ki, miqrant i çil r a
 m vacib alacaqlar v  bu, bütün
çikl rin m vacibini a
 sal r.
crüb
saslanan ara
rmalar bel  n tic
 g lmi dir ki, milli i çil rin m vacibl rin
ümumi immiqrasiyan n t siri çox kiçikdir. Ümumilikd  hesablanm
r ki, i  qüvv sind
miqrant i çil rin bir faiz art
 m vacibl ri 0.1 faiz azald r.
30
k miqrasiyas
n t sirinin mühakim  edilm sinin yegan  yolu bir yerd  ax ndan
önc ki v  sonrak  v ziyy ti görm kdir. Bel  bir imkan 1980 – ci ilin aprelind  - Fidel
Kastronun arzu ed n Kubal lar n Mariel liman
 t rk ed  bilm sini elan etm sind n sonra
yarand . Sonrak  alt  ay  rzind
ks riyy ti az ixtisasl  i çil r v  onlar n ail
ri olmaqla,
125,000 -   q
r insan, Birl mi
tatlara – Floridaya üz tutdular. Bu “Mariel ax
”
Mayamid  i çi qüvv sini 7 faiz art rd , buna baxmayaraq, yerli  halinin m vacibl rin
kiçik t siri oldu v  ya heç bir t sir göst rm di.
30
Rainer Munz, Tomas Straubhar, Florin Vadean v  Nadia Vadean, Avropa  mmiqrasiyas
n X rcl ri v
nf tl ri, Hamburq Beyn lxalq  qtisadiyyat Universiteti, Hamburq, 2006.
http://hwwi.org/Publications
SSN 1862 - 4944
.

53
Yekun
Layiqli   axtar lar  v  qanuni yollarla miqrasiya etm k üçün miqrantlar n rast g ldikl ri
hdudiyy tl r v  üzl dikl ri  ng ll r bir çox miqrant i çil ri qeyri – standart metodlarla
bir ölk
n dig rin  keçm
 vadar edir.
Qloballa ma sür tli d yi iklikl r tör dir v  qlobal i çi qüvv si buna cavab verir. Bel likl ,
miqrant i çil rin ax
nda b zi dramatik d yi iklikl r mövcuddur.
Buna baxmayaraq, miqrant i çil rin say  dünya i çi qüvv sinin faizi kimi sabit qal r.
Qabaqcadan 
 g lmi  yanl  fikirl r v  dayaz dü ünülmü  ideyalar 
k
miqrasiyas
n t siri v  dair si haqq nda h qiq ti buland r v  miqrantlar n qlobal
iqtisadiyyata verdiyi töhf ni n
 alm r.
Bölm  3 üçün müzakir  olunmal  m
r:
Sizin ölk niz miqrant i çil r üçün m nsub olduqlar  dövl tdir, yoxsa t yinat
verilmi  dövl tdir ? v  ya h r ikisidir ?
Miqrant i çil r üçün hans  statistika m nb
ri vard r ? (cinsl
 bölünmü  v  s.)
Höküm t xarici mübadil  m nb yi qismind  v  i sizliyi azaltmaq üçün 
k
miqrasiyas
 h
sl ndirirmi ?
Sosial v  iqtisadi siyas tl r h mkarlar ittifaq
n müdaxil si il  dayand
rm  ?
Onlar h dsiz yoxsullu u v  qeyri – b rab rliyi – miqrasiyan n köklü s
bl rini
elan edirl rmi?
k üçün miqrasiya mübahis li m
dirmi ? Ekstremist qruplar m
n
istifad  edirl rmi v  h mkarlar ittifaq  h
kat  ksenofobiya, irqçilik v  miqrant
çil
 qar  ayr  – seçkiliyin  leyhin  ayd n mövqe tuturlarm  ?
 üçün miqrant i çil r haqq nda mifl r qalmaqda davam edir ?

54
Bölm  3 üçün tap
qlar n öyr nilm si
Tap
qlar n öyr nilm si:  
rqçil
 v  ksenofoblara qar  durmaq.
qs d
Ekstremist anti – miqrant qruplar nn  art
 öyr nm k.
Ekstremist qruplara qar  t dbril r plan
 planla
rmaq.
Tap
q:      1.
Öz qrupunuzda a
dak lar  n
rd  tutun:
Ekstremist siyasi partiyalar miqrant i çil r m
sind n
istifad  edirl rmi?
Miqrant i çil ri siyasi platforma kimi istifad  ed n
kilatlarla mübariz  aparmaq üçün h mkarlar ittifaqlar
hans  t dbirl ri görürl r ?
Bu qruplarla mübariz  aparma il  ba
 ist nil n müv ff qiyy tl
dair nümun
r göst rin.

55
Tap
 öyr nm k : Mifl
 qar  ç xmaq
qs d :
Mifl
 qar  mübahis
ri t crüb
n keçirm k.
Tap
q:   1.
Bu rol oyunudur. Sizl rd n b zil riniz bu bölm
 verilmi  mifl ri
krar ed
kdir.  st diyiniz halda, onlara  lav
r ed  bil rsiniz.
Dig rl riniz is  bu mifl
 qar  arqumentl r g tir
kdir.

56
B ö l m     4
Miqrant i çil r v  qlobal
iqtisadiyyat
Bölm  4 – ü n
rd n keçir k:
Bu Bölm  miqrant i çil rin dünya iqtisadiyyat na verdiyi töhf
r sal r.
Miqrant i çil r olmadan bir çox xidm tl r v  s naye sah
ri t min
etm k mümkün olmazd . Azalan  halisi olan inki af etmi
ölk
rd  miqrant i çil r demoqrafik bo lu u doldurur.
Miqrant i çil r m nsub olduqlar  ölk
miyy tli m bl
 pul
gönd rir v  r smi inki af m qs dl ri il  ay rlm  yard mdan daha
çox olan bu pul barat  mühüm xarici mübadil ni t min edir.
k üçün miqrasiya h mçinin m nfi c
tl
 d  malikdir.
Xüsusil , ixtisasl  i çil rin miqrasiyas  onlar n v
nl rind  ba
ca
dövl t sektorlar nda (m s, s hiyy  v  t hsil) i çi qüvv sinin
çat mazl
na s
b ola bil r.

57
Miqrant 
yinin faydalar
Miqrant i çil r t yinat ölk sinin iqtisadiyyat na v  öz ölk
rinin iqtisadiyyat na iqtisadi v
sosial bax mdan fayda verirl r. Miqrant i çil r olduqlar  ölk
 qazand qlar  g lirl rin çox
hiss sini gönd rirl r; onlar istehlakç lard r; v  qanuni  kild  onlar n i
sin  icaz
verildiyi halda onlar vergi öd yir v  sosial t minat haqlar  öd yirl r.
Miqrantlar öz g lirl rinin orta hesabla 13 faizini öz ölk
rin  gönd rir, ancaq 87 faizini
yinat ölk sind  x rcl yirl r. Miqrasiya i  yerl ri yaratm r. Miqrant i çil r istehlakç lard r.
Bir çox ölk
r miqrantlars z daha kas b ola bil rdil r.
Bir çox i
r vard r ki, miqrant i çil r olmadan görül  bilm z. Onlar ictaimai n qliyyat n
idar sini t min edir, tibbi yard m t chiz edir, v  fermalarda, plantasiyalarda, m
nl rd  v
fabrikl rd   onlar n 
yind n istifad  edilm
si m hsul istehsal ed  bilmir. 1991-ci ild
Birl mi
tatlar hökum ti Birl mi
tatlarda m hsul istehsal na c lb edil n i çi
yind n 73 faizini miqrant 
yi t kil etmi dir.
31
 Nyu York  tat nda miqrant i çil rin
hesab  229 milyon AB  dollar na b rab r hesablanm
r: bu r
m Nyu Yorkun iqtisadi
dövriyy sinin 22.4 faizini t kil edir.
32
Miqrant i çil r h mçinin pul gönd rm
rini q bul ed n ölk
rin  halisinin h yat
raitinin yax la
lmas na yard m edir, misal olaraq, yerli i çil r üçün, onlar n
aqlar na v  evl rin  baxmaqla, dig r kateqoriyadan olan i çil rin i  perspektivl rinin v
yat  raitinin yax la
lmas na yard m edilm si.
zzül etm kd  olan  hali: Bo lu un doldurulmas
Bir çox inki af ed n ölk
r  halinin t
zzülü il  üzl ir.
Avropa Birliyi haz rk  dövrl  2050-ci il aras nda 20
milyon   hali  azalmas     il   üzl ir,  hans   ki,  B T
hesablay r ki, Avropada orta ömür müdd ti orta hesabla
20 faiz dü
sin  s
b ola bil r. Haz rk  tendensiyalara
sas n 2000 v  2050-ci ill r aras nda misal olaraq,  taliya
halisi 28 faiz v
spaniya  halisi 24 faiz azalacaq.
Estoniya v  Latviya, AB-nin iki yeni üzvl ri,  halisi 34 v
31 faiz olmaqla azalacaq. Yaponiya  halisi 2050-ci ild
27 milyonad k azalacaq (127 milyondan 100 milyona) v
2100-cü il  kimi 64 milyon t kil ed
k.
31
 Peter Stalker, The work of strangers: a survey of international labour migration, p. 31,
32
Working for a Better Life: A Profile of Immigrants in the New York State Economy, Fiscal Policy Institute,
New York, 2007,
http://www.fiscalpolicy.org/publications2007/FPI_ImmReport_WorkingforaBetterLife.pdf
.

58
Bel  azalan  halil r ciddi n tic
 g lib çat r.  sas xidm tl r nec  sabit olacaqd r? Çoxlu
kommentatorlar t klif edir ki, miqrasiya ed n i çil r sözsüz olaraq bel  ölk
rd
iqtisadiyyat v  standartlar n t minat na cavab n bir hiss sidir.
Onlar n  halisinin daimi saxlan lmas  üçün A -n n dörd iri ölk
ri olan Fransa,
Almaniya,  taliya v  Birl mi  Krall qda immiqrasiya s viyy
ri  bir il  rzind  237000-
n 700000-  q
r üç d
 art
lmal
r.
Rusiya Federasiyas
Birl mi
tatlar v  Almaniyadan sonra Rusiya Federasiyas  miqrasiya ed nl r üçün
dünyan n üçüncü apar
 yeri tutur. Hal-haz rda, Rusiya Federasiyas nda 3-4 milyon xarici
çil r -  sas n Müst qil Dövl tl r Birliyind n (MDB) – i
yir.
Onlardan ehtiyac var ki, Rusiya Federasiyas  azalan do um say  v  artan ölüm say na
malik olaraq qeyd olunmu  göst ricil rin ild  0,5 faiz  art rmaqla dünyada  n tez azalan
haliy  malik  ölk ni t kil edir.
2004-cü ild  Rusiya Federasiyas nda i
k üçün 750000 i  icaz si xaricl
 verilmi dir.
Federal miqrasiya xidm ti hesablam
r ki, Rusiya Federasiyas nda qeydiyyats z olaraq
10-14 milyon n
r ya ay r.
Ehtimal olunur ki, Rusiya Federasiyas nda miqrasiya ed n i çil rin yar
ndan çoxu -
sas n M rk zi Asiya, h mçinin Qafqaz, Q
stan, Moldova, Tacikistan v  Ukraynadan
– qeydiyyata al nmam
r. Onlar çox vaxt art q d
 pis  raitl rind  i
yir v
ya ay r, polis orqanlar n t
find n müdafi  olunmur – baxmayaraq ki, onlar vergil rin
öd nilm sini h yata keçirir.   v  ya ay  icaz
ri il  ba
 mür kk b proseduralardan
miqrasiya ed nl r rü
t alan v zif li  xsl
 müraci t etm k m cbur olurlar. B zi i
götür nl r h mçinin ictimai t hlük sizlik haqq
 öd
kl  v  t hlük siz i  q bulu il
ba
 heç bir m suliyy t da mamaqla i çil rin i  q bul edilm sind n istifad  edir.
Hökum t  miqrasiya ed n i çil rin statusunun t nziml
si üçün mümkün amnistiyan
daxil etm kl
sasl  d yi iklikl ri n
rd n keçirmi dir.
qtisadiyyatç , 18 fevral 2005-ci il)
ngin ölk
rind ki t qaüd böhran
Çoxlu z ngin ölk
rd  t qaüdçül rin say  bir neç  g
k onillik  rzind  iki qat
art lacaq.
BM layih
rin  uy un olaraq, Avropa  ttifaq
n (A ) 15 ölk sind  olan 65 ya dan yuxar
halinin ümumi say  2000-ci ild ki 16,4 faizl  müqayis  etdikd  2050-ci ild  30,3 faiz
kil ed
kdir. Yaponiyada bel  göst rici 17-d n 32 faiz  q
r art lacaqd r.
Hal-haz rda, Avropada olan h r ya
 t qaüdçü dörd v  ya be  aktiv i çil r t
find n t min
olunur lakin 2050-ci il  yax n bu göst rici iki q
r azalacaqd r.
Strategiya haz rlayanlar  bel  m
 il  mübariz  apar rlar. T qaüdl ri kim öd
k v
qaüd  ç xm  i çil ri kim t min ed
kdir? Bel  bo luqlar  kim dolduracaqd r? Çoxlar
klif edir ki,   miqrasiya ed n i çil r çoxlu bel  bo luqlar  doldurmal
r.

59
Avropa Birliyi geni
nm  v  iqtisadi miqrasiya siyas ti
May, 2004 tarixind  AB-y  yeni ölk
r qo ulmu dur. AB bütün Üzv Ölk
r ç rçiv sind  azad
t prinsipin
saslan r. Lakin bir çox siyas t yarad
lar  yeni üzv ölk
rd n i çi ax
köhn  üzv ölk
rin 
k bazar
 doldurmas  t hlük sinin yaranaca  il  ba
 öz
reaksiyalar
 bildirmi
r. AB-nin  sl 15 üzv ölk
rind n çoxu, Fransa, Almaniya v
taliya
daxil olmaqla yeni üzv ölk
rd n iqtisadi miqrasiya üzr  s rt m hdudiyy tl r qoyulmas  t
bi
ir li sürülmü dür.
nsanlar n s rb st  kild  h
ti Avropa birliyi qanunlar  (AB sazi i Madd  39) il  t sbit
edil n fundamental azadl qlardan biridir v  h mçinin Avropa v
nda
n ba
ca
elementl rind ndir.  çil rin s rb st  kild  h
tini t sbit ed n Birliyin qaydalar  h mçinin
Avropa  qtisadi Sah si Ölk
ri (misal olaraq,  slandiya, Lixten teyn v  Norveç) üzvl rin  d
aid edilir. Müvafiq hüquqlar sosial t minat haqlar
n koordinasiyas  sistemi v  qar
ql
kild  al nan diplomlar n tan nmas  sistemi t
find n tamamlanmas  i
ri apar r.
Tamamlama sazi i sövd
 t dbirl rinin t qdim edilm sin  imkan yarad r. AB 2+3+2 il
plan   dair sin  istinad ed
k bu sxem üzv ölk
rin may, 2006 tarixind  v  yenid n may, 2009
tarixind  onlar n AB-8 ölk
rind n (Çexiya Respublikas , Estoniya, Macar stan, Latviya, Litva,
Pol a, Slovakiya v  Sloveniya) olan i çil r üçün öz 
k bazarlar
n aç lmas  v  ya bu i çil rin
bu 
k bazar na daxil olmalar na m hdudiyy t qoyduqlar
n elan edilm si öhd liyi
qoymu dur. M hdudiyy tl r 30 aprel, 2011 tarixind  aç qlanmal
r. Ox ar 2+3+2 sxemi
Bolqar standan v  Rum niyadan olan i çil
 d  aid edilir. Bolqar stan v  Rum niya AB-y  1
yanvar 2007 tarixind  qo ulmu lar.
AB-8 –d n AB-15 ölk
rin  i çil rin s rb st  kild  h
ti il  ba
 prinsipl r dörd
kateqoriyada qrupla
la bil r:
•
Öz yerind  m hdudiyy tl rin  n az  2009 tarixin
k saxlan lmas : Almaniya v
Avstriya
•
dric n m hdudiyy tl rin 2009 tarixin
k aradan qald
lmas : Danimarka,
Belçika, Fransa, Lüksemburq v  Niderland
•
k bazar
n aç q saxlanmas  /m hdudiyy tl rin aradan qald lmas : Finlandiya,
Yunan stan,  rlandiya,  taliya, Portuqaliya,  spaniya,  sveç, v  Birl mi  Krall q
1 yanvar 2007 tarixli müqavil
 uy un olaraq, hans  ki, bu müqavil  il  Bolqar stan v
Rum niyan  AB –nin üzv ölk si oldu, bir çox keçmi  AB üzv ölk
ri öz 
k bazarlar
n
aç lmas
n t
fdar  deyildil r. Bütün AB – 15 ölk
ri, Finlandiya v
sveç istisna olmaqla öz
k bazarlar na Bolqarlar n v  Rum nlar n daxil olmas na m hdudiyy t qoymaq q rar
verdil r.  taliya Bolqarlar n v  Rum nlar n 
k bazar na daxil olmas na icaz  verilm si
sin  bax r v  Fransa bildirmi dir ki,  razi mane sinin aradan qald
lmas  sxemin  iki
ölk
n olan i çil ri aid ed
k. Bütün AB-10 ölk
ri, öz 
k bazarlar
 açmaq haqq nda
rara g lmi
r – Malta v  Macar stan istisna olmaqla.
Birl mi  Krall qda hökum t qiym tl ndirm sin  uy un olaraq Britaniya iqtisadiyyat na yeni
çil r say sind  350 milyon AB  dollar  h cmind  v sait daxil olmu dur. Miqrant i çil rin
“beyin ax
” il  n tic
nm si il  ba
 edil n ehtiyatlar n  sass z oldu u sübut edildi. Yeni üzv
ölk
rd n olan Miqrant i çil rin 95 faizi tam i  günü i
yir, dövl t t
find n pul alan i çil rin
say  is  çox a
 t kil edir.
Ümumi fikir bundan ibar tdir ki, bu miqrasiya faydal  olmu dur. Oksford Universiteti
Miqrasiya, Siyas t v  C miyy t M rk zind n olan, i çil rin  rlandiyaya ax
n t sirl rini
öyr
n DR Martin Ruhs bildirmi dir.
çi qüvv sinin çat mazl
n aradan qald lmas
n t min edilm si m qs dil  ehtiyaclar n
öd nilm si davam edir v  i sizlik kimi heç bir  ks effektl r olmam
r.”

60
Pul köçürm
ri
Pul köçürm
ri, miqrant i çil rin öz evl rin  gönd rdikl ri pul bir çox “ sas” ölk
rin
iqtisadiyyat nda çox vacib rol oynay r. Oktyabr 2007 tarixind  Birl mi  Mill tl r
ara
rmas  aç qlam
r ki, 2006-c  ild  s naye ölk
rind  i
n miqrantlar öz evl rin ,
ail
rin  300 milyard AB  dollar  h cmind n çox  v sait gönd rmi
r. Bu m bl
 donor
mill tl r t
find n inki af ed n ölk
 xarici yard m olaraq gönd ril n 104 milyard AB
dollar ndan çox m bl
i t kil edir. Bu konservativ qiym tl ndirm dir; qeyri-r smi
lumatlar hesaba al nd
 t qdird  bu m bl
 daha yüks k ola bil rdi.
33
33
 "Sending money home: Worldwide remittances to developing countries, UN International Fund for
Agricultural Development (IFAD), New York, 2007.
http://www.ifad.org

61
dv l 3  yüks k h cmd  pul gönd rm
ri daxil olan  nki af ed n ölk
r, 2003 – 2007
(AB  milyon $)
AB  milyon $
2003
2007
rq
Hindistan
17.4
27.0
9.6
Çin
4.6
25.7
21.1
Meksika
14.6
25.0
10.4
Filippin
7.9
17.0
9.1
Banqlade
3.2
6.4
3.2
Pakistan
4.0
6.1
2.1
ndoneziya
6.0
Misir
5.9
Morkko
5.7
Pol a
2.3
5.0
2.7
Vyetnam
2.7
5.0
2.3
Kolumbiya
3.1
4.6
1.5
Braziliya
2.8
4.5
1.7
Qvatemala
4.1
El Salvador
3.6
Nigeriay
3.3
Dominikan
Respublikas
3.2
Ekvador
3.2