29
Rivojlanishni inson tomonidan uch turdagi vazifalarni (tabiiy-madaniy, ijtimoiy-madaniy,
ijtimoiy-psixologik) hal qilish jarayoni deb qarashimiz mumkin. Shu vazifalara ko‘ra, tarbiya
muassasalarida ijtimoiy tarbiyani markazlashtirish lozim bo‘lgan shaxs rivojining jihatlarini
aniqlashtirsa bo‘ladi.
Tabiiy-madaniy vazifalarni hal qilish zaruriyati inson rivojining
-jismoniy (tabiiy);
-jinsiy (fiziologik) jihatdan rivojlantirishga yordam beradi.
Ijtimoiy - madaniy vazifalarni yechish zaruriyati esa, insonning:
-intellektual (aqliy);
-ijtimoiy jihatdan rivojlanishiga zamin yaratadi.
Ijtimoiy tarbiya bu jihatlarining imkoniyati va o‘rni turlicha, biroq u bu jihatlarning har
birida u ijtimoiylashuv omillariga nisbatan qo‘shimcha o‘ringa ega. Bundan tashqari tarbiya
muassasalarining turiga qarab ham imkoniyatlari turlicha bo‘ladi.
Ijtimoiy tarbiyaning birgalikdagi faoliyat tamoyili:
Ijtimoiy tarbiyaning birgalikdagi faoliyat tamoyiliga ko‘ra bolalar, o‘spirinlar, o‘smirlarning
ma’naviy-ma’rifiy rivojlanishi tarbiyachi va tarbiyalanuvchi orasidagi qadriyatlar (aqliy, ijtimoiy)
almashuvi jarayonida amalga oshiriladi. Bular:
-dunyo madaniyatlari va aniq bir jamiyatda ishlab chiqilgan qadriyatlar;
- ijtimoiy tarbiya sub’ektlariga xos bo‘lgan qadriyatlar;
-tarbiya tashkilotlarining muayyan a’zosiga xos bo‘lgan qadriyatlar.
Tarbiyaning tugallanmasligi tamoyili.
Bu tamoyil ijtimoiylashuvning merosiylik harakteridan kelib chiqadi. Tarbiyaning
tugallanmasligi tamoyili inson rivojlanishining har bir bosqichini individual va ijtimoiy qadriyat
deb biladi. Bu tamoyilga ko‘ra har bir bola, o‘smirda doimo tugallanmagan va aslida
tugallanmaydigan bir narsa bo‘ladi.
Tarbiyaning tugalanmasligi tamoyiliga ko‘ra tarbiyani shunday tashkil qilish kerakki, har bir
yosh bosqichida inson “qayta shakllanish” imkoniyatiga ega bo‘lishi lozim.
Dostları ilə paylaş: