K vitamiNİ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   

 

 

                                                                K VİTAMİNİ 

K  vitamini  eksikliğine  nadir  rastlandığı  için  genellikle  ihmal  edilen  bir  vitamindir.  K 

vitamininin en çok bilinen görevi, pıhtılaşma faktörleri yapımında rol almasıdır. Yeni  yapılan 

çalışmalar ise K vitamininin sağlıklı kemik yapımında ve osteoporozun önlenmesi ve tedavisinde 

de rolü olduğunu göstermiştir. 

K  vitaminin  üç  ana  formu  vardır.K1  vitamini  bitkilerde  bulunan  doğal  formudur.  K2 

vitamini barsakta bakteriler tarafından oluşturulur. K3 vitamini sentetik bir türevdir. 

BESİN KAYNAKLARI 

Brokoli,  marul,  lahana,  ıspanak,  yeşil  çay  gibi  koyu  yeşil  yapraklı  sebzeler  K 

vitamininden zengindir. Kuşkonmaz, buğday, yulaf, taze yeşil bezelye de iyi birer K vitamini 

kaynağıdır. K vitamini için günlük önerilen miktarlpg/kg’dır. 

 

EKSİKLİK SEMPTOM ve BULGULARI 

Barsaktaki  bakteriler  K2  vitaminini  sentezleyebildikleri  için  K  vitamini  eksikliği  pek 

bulgu  vermez.  Genellikle  kumadin,  varfarin  gibi  antikoagülanlar  veya  uzun  süre  antibiyotik 

kullanımı  sonucu  K  vitamini  eksikliği  gelişir.  Yenidoğanlar  barsaklarında  yeterince  bakteri 

olmadığı  için,  K  vitamini  eksikliğine  daha  yatkındırlar.  Bu  yüzden  yenidoğanlara  hemorojik 

anemiden korumak için K vitamini intramusküler olarak yapılır. Bununla beraber, gebelere K1 

vitamini verip, doğumdan sonra bebeklere K1 vitamini ağızdan başlanabilir. 

 

Bazı Besinlerin K Vitamini içerikleri (pg/100g) 

Ispanak 

415 

Brokoli 

200 

Yeşil çay 

712 

Marul 

129 

Şalgam 

650 

Lahana 

125 

Yulaf 

20 

Bezelye 

19 

 

Önerilen Günlük K Vitamini Dozları 

Grup 

 

Grup 

^g 

<6 ay 

5 

>25 yaş erkek 

80 

6-12 ay 

10 

11-14 yaş bayan 

45 

1-3 yaş 

15 

15-18 yaş bayan 

55 

4-6 yaş 

20 

19-24 yaş bayan 

60 

7-10 yaş 

30 

>25 yaş bayan 

65 

11-14 yaş erkek 

45 

Gebeler 

65 

15-18 yaş erkek 

65 

Süt emzirenler 

65 

19-24 yaş erkek 

70 

 

 

 

 

 

 

 

 

YARARLI ETKİLERİ 

K vitamininin asıl görevi protrombin (F- II), Faktör VII, IX ve X’un oluşumunda rol 

almasıdır.  Bu  faktörler  karaciğerde  inaktif  olarak  sentezlenir.  Aktif  hale  gelmeleri  için  K 

vitamini  gereklidir.  Her  üç  K  vitamininin  de  kan  pıhtılaşmasındaki  görevi  aynıdır.  Diğer 

olaylarda  K1 vitamini  daha  etkindir. Mesela K1 vitamini  kemik proteinlerini,  inaktif formdan 

aktif forma çevirmede sorumlu olduğu için kemik sağlığında önemli bir yeri vardır. 

 

Osteokalsin  kemikte  bulunan  önemli  bir  non-kollajen  proteindir.  K  vitamini  osteokalsin’in 

kalsiyumla birleşmesine izin verir ve kalsiyumu kemik içinde tutar. 

K VİTAMİNİNİN KULLANILABİLİR FORMLARI 

K1, K2, K3 vitamininden tercih edileni K1 vitaminidir. Zengin K1 vitamini kaynaklarından 

biri  yağda  çözünen  klorofildir.  Klorofil  bitki  hücrelerindeki  kloroplastta  bulunan  yeşil  renkli 

pigmenttir.  Kloroplastta  fotosentez  yoluyla  elektromanyetik  enerji  (ışık)  kimyasal  enerjiye 

çevrilir. Klorofil bu reaksiyon için mutlaka gereklidir. 

Doğal  klorofil  yağda  çözünür.  Suda  çözünen  klorofil  ürünleri  marketlerde  satılmaktadır. 

Suda  çözünen  klorofil,  gastrointestinal  sistemden  emilmediği  için  deriye  sürülerek 

kullanılabilinir ve ciltteki ülseratif lezyonlarda emilimi azalır. Damarları büzücü etkisi, yarada 

birleştirici etkisi sayesinde, yara iyileşmesinde oldukça faydalıdır. Bu etki cilt yaralarında deriye 

sürülen suda eriyen formunda da mevcuttur. Suda eriyen klorofil, vücut, idrar ve gaita kokularını 

kontrol etmede de kullanılır. 

Suda  çözünen  form  elde  edilebilmesi  için  doğal  klorofil  molekülü  kimyasal  olarak 

değişmelidir. Doğal form, taze meyvelerde bulunur ve suda çözünene göre daha faydalıdır. Bu 

klorofilin,  hemoglobin  ve  eritrosit  üretimini  arttırıp  ve  menstrual  kan  kaybını  azaltma 

yeteneğiyle ilgilidir. Klorofil hemoglobinin hem kısmına yapıca benzemektedir. 

Vücudumuz yağda çözünen klorofili oldukça iyi emebilmektedir. Ayrıca yağda eriyen form 

sağlığımıza katkı sağlayan diğer kloroplast (beta-karoten ve K1 vitamini gibi) bileşiklerini de 

içermektedir.  Bitkilerdeki  diğer  pigmentler  gibi  klorofil  de  antioksidan  ve  kanser  koruyucu 

etkiye sahiptir. Suda eriyen klorofil bu ek faydaları sağlamaz. 

TEMEL KULANIM ALANLARI 

K1  vitamini  ve  yağda  eriyen  klorofil  bileşikleri,  osteoporoz,  artmış  adet  kanaması  ve 

yeni doğan hemolitik anemilerinin önlenmesi ve tedavisinde kullanılmaktadır. 

K1  vitamini  eksikliği,  osteokalsin  seviyesinde  azalmaya  yol  açtığı  için,  kemik 

mineralizasyonunda bozulmaya yol açar. Osteoporoza bağlı kemik kırıkları gelişenlerde düşük K 

vitamini seviyelerine rastlanır. Kırığın şiddeti K vitamini miktarı ile oldukça ilişkilidir. Düşük K 

vitamini  seviyesinde  daha  büyük  kırıklar  görülür.  K1  vitamininin  yeşil  yapraklı  sebzelerde 

bulunması vejetaryenleri osteoporozdan koruyan faktörlerden birisidir. 

 

Menoraji  (adet  kanamasının  fazla  olması)  bayanlarda  sık  görülen  bir  sorundur. 

Menorajide  pıhtılaşma  zamanı  normal  olsa  da  (K  vitamini  eksikliği  yokken)  K  vitamini 

verilmesini önerenler var. 

1961’den  beri  Amerika’da  yeni  doğan  hemolitik  anemisinden  korunmak  için  yeni 

doğanlara K1 vitamini verilmesi önerilmektedir. Bebek steril bir barsak ile doğar. K vitamininin 

(K2)  ana  kaynağı  barsaktaki  bakteriler  olduğu  için  anne  sütünde  yeterince  K1  vitamini 

bulunmaz.  Bebek  kendi  barsak  florası  K  vitamini  sentezleyene  kadar,  plasentasından 

gönderilenle idare etmek zorundadır. 

Bebeklere 1 mg i.m K1 yapmak, yenidoğan hemorojik anemisinden koruma sağlar. K2 

vitamini  verilmez  çünkü  K2  vitamini  bebeklerde  eritrosit  yıkımına  (hemoliz),  kansızlığa  ve 

karaciğer hasarına yol açar. K1 i.m enjeksiyonu kadar ağızdan K1 vermek de başarı sağlamıştır. 

Oral K1 vitamini doğumdan sonraki üç ay boyunca haftada iki kez 5 mg. dozunda verilir. 

En iyisi yeşil yapraklı bitkilerle günde 150-500 gg K1 vitamini almaktır. 

K1 vitamini alımına bağlı yan etki ve toksisite bilinmiyor. 

 

 

 

ETKİLEŞİMLERİ

 

K  vitamini  varfarin  ve  kumadin  gibi  antikoagülanların  etkisini  zayıflatabilir.  Bu 

antikoagülanlar, K vitamininin protrombini aktive etmesini önleyerek pıhtı oluşumundan korur. 

Aspirin, antibiyotikler, dilantin ve yüksek doz E vitamini K vitamininin etkisini azaltır.