Kafedra: Aerokosmik Telebe: Memmedova Hemide Qrup : 1433a İxtisas: Ekologiya mühendisliyi Bakı 2014

Azerbaycan Hava Yolları Qapalı

Sehimdar Cemiyyeti

Milli Aviasiya Akademiyası

Serbest iş 8

Fenn: Fizika 2

Mövzu:. Termoelektrik effektləri. Onların tədbiqi

Kafedra: Aerokosmik

Telebe: Memmedova Hemide

Qrup :1433a

İxtisas: Ekologiya mühendisliyi

Bakı 2014

Termoelektrik hadisələri — metallarda və yarımkeçiricilərdə istilik və elektrik proseslərinin arasında qarşılıqlı əlaqəylə şərt qoyulmuş fiziki hadisələrin məcmusudur.

Termoelektrik hadisələrinə aiddirlər:

• 
  Zeebeka effekti
  
• 
  Pelte effekti
  

• 
  Tomsonun effekti
  

Müəyyən dərəcədə bütün bu effektlər eynidir, bir halda ki, (çünki,) bütün termoelektrik hadisələrinin səbəbi — daşıyıcıların axınında istilik tarazlığının pozulmasıdır ( yəni Ferminin enerjisindən axında elektronların orta enerjisinin fərqi).

Bütün termoelektrik əmsallarının mütləq qiymətləri (mənaları) daşıyıcıların konsentrasiyasının azaldılmasıyla artır; buna görə yarımkeçiricilərdə onlar onluqlara və yüzlərə çoxdur, nə qədər metallarda və ərintilərdə.

Tompsonun effekti — termoelektrik hadisələrindən biridir, onunla nəticələnən (ibarət olan) ki, daimi cərəyanla həmcins qeyri-müntəzəm qızdırılmış bələdçidə (keçiricidə), əlavə olaraq Coulun qanununa uyğun olaraq seçilən (ayırılan) istiliyə — Tənbəlliyə meyl, bələdçinin (keçiricinin) həcmində seçiləcək (ayrılacaq) və ya cərəyanın istiqamətindən asılı olaraq Tompsonun əlavə istiliyi hopdurulacaq.

Tompsonun istilik miqdarı mütənasib cərəyanın gücünə, vaxt və te Effektin izahatı birinci yaxınlaşmada növbətiylə nəticələnir (ibarətdir). O şəraitdə ki, bələdçinin (keçiricinin) uzununa, hansı ki, cərəyan axır, temperaturun qradiyenti mövcuddur, həm də cərəyanın istiqaməti soyuğa isti sondan elektronların hərəkətinə uyğundur, daha isti bölmədən keçid vaxtı daha (daha çox) soyuğa, elektronlar artıq enerjini əhatə edən atomlara (istilik seçilir (ayrılır)) verir (xəbər verir), və (amma) cərəyanın əks istiqaməti vaxtı (yanında), daha soyuq sahədən (bölmədən) daha (daha çox) istiyə keçərək, əhatə edən atomların (istilik hopdurulur) hesabına öz enerjisini doldururlar.

mperaturların fərqinə, cərəyanın istiqamətindən asılıdır.

Pelte effekti — termoelektrik hadisəsidir, hansı ki, ayırma və ya iki müxtəlif cinsli bələdçinin (keçiricinin) (lehimləməsinin) əlaqəsinin yerində elektrik cərəyanının keçməsi vaxtı istiliyin udulması olur. Seçilən (ayırılan) istiliyin ölçüsü və onun nişanı əlaqədə olan maddələrin, istiqamətin və axan elektrik cərəyanının gücünün növündən asılıdırlar:

Pelte effekti yarımkeçiricilərdə daha (daha çox) gözə çarpandır, bu xüsusiyyət Pelte elementlərində istifadə olunur.

Pelte hadisəsinin yaranmasının səbəbi növbətiylə nəticələnir (ibarətdir). İki maddənin əlaqəsində potensialların əlaqə fərqi var, hansı ki, daxili əlaqə sahəsini yaradır. Əgər əlaqə vasitəsilə elektrik cərəyanı axırsa, onda bu sahə olacaq və ya cərəyanın keçməsinə imkan yaratmaq, və ya mane olmaq. Əgər cərəyan əlaqə sahəsinə qarşı gedirsə, onda xarici mənbə əlavə enerjini sərf etməlidir, hansı ki, əlaqədə seçilir (ayrılır), nə onun qızdırmasına gətirib çıxaracaq. Əgər cərəyan əlaqə sahəsinin istiqaməti üzrə (görə) gedir, o o bu sahəylə dəstəklənə bilər, hansı ki, və yüklərin yerdəyişməsi üzrə (görə) işi edir. Bunun üçün lazım olan enerji maddədə seçilir, nə əlaqənin yerində soyumaya onu gətirir.

bələdçilərdən (keçiricilərdən) ibarət olan bağlı elektrik zəncirdə EDS yaranmasının hadisəsidir hansıların ki, əlaqələr müxtəlif temperaturlar vaxtıdır (yanındadır).

Zeebeka effekti həmçinin bəzən sadəcə termoelektrik effekti adlandırırlar.

Zeebekanın fırlanma effekti — fiziki effektdir, hansında ki, ferromaqnit bələdçinin (keçiricinin) uzununa temperaturun qradiyenti fırlanan cərəyanının sıfırdan fərqli potensialını yaradır, əsas və ikinci dərəcəli istiqamətlərlə elektronlar üçün elektrokimyəvi potensiallar fırlanma.