Kampyuter tarmoqlari

2.IPv4 va IPv6 protokollarining imkoniyatlarini taqqoshlash va tahlil qilish.

IPv6 manzili 128 bitdan iborat, shuning uchun astronomik mashinalar sonini beradi. Bu 128 qiymatiga ega bo'lgan 2 qiymatiga teng bo'lib, qariyb 40 ta nolga ega raqam. Uzoq manzillarning noqulayligi haqida o'ylashingiz kerak. Bu esa, IPv6 manzilida ularni siqish qoidalariga ega. Birinchidan, raqamlar onluk raqamlar o'rniga o'n oltinchi soniyada ifodalanadi. Ondalik sonlar 0 dan 9 gacha bo'lgan sonlardir. O'nta o'lchovli sonlar quyidagi belgilarni ko'rsatib, 4-bit bitmasidan kelib chiqadi: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, A, B, C , D, E, F. IPv6 manzilini ushbu belgilar tashkil qiladi. Bitlar 4-guruhga bo'lingan va IPv6- manzil 32 ta belgidan iborat bo'ladi. Uzoq, ha? Masalan, takrorlanadigan belgilarni siqish orqali IPv6 manzilining uzunligini qisqartirishga yordam beradigan konvensiyalar mavjud bo'lgani uchun bu juda jiddiy emas.
IP-adreslash asoslari. IP-adres o‘nlik sonlarda ifoda etilgan, W.X.Y.Z shaklida nuqtalar bilan ajratilgan. Unda nuqtalar oktetlarni ajratish uchun foydalaniladigan (masalan, 10.0.0.1) noyob to‘rt oktetlik (32-bitlik) kattalikni o‘zida ifoda etadi. Adresning 32 biti ikki qismdan iborat: tarmoq yoki aloqa adresi (o‘zida adresning tarmoq qismini ifoda etuvchi) va xost adresi (tarmoq segmentida xostni identifikatsiyalovchi). Tarmoqlarni ulardagi xostlar soni bo‘yicha ajratish IP-adreslarni sinflarga ajratish asosida amalga oshiriladi. IP-adreslarning 5 ta: A, B, C, D va E sinflari mavjud.
IPv6 4-versiyaning vorisi bo‘lgan Internet protokolining yangi versiyasini ifoda etadi. IPv4 ga nisbatan IPv6 dagi o‘zgarishlarni quyidagi guruhlarga ajratish mumkin: Adreslashning kengayishi. IPv6 da adres uzunligi 128 bitgacha kengaytirilgan (IPv4 da
32 bit), bu esa adreslash iyerarxiyasining ko‘proq darajalarini ta’minlash, adreslashtiriladigan tugunlar sonini oshirish, avto-konfiguratsiyani soddalashtirish imkonini beradi.

3 Klient-server arxitekturalari

bu kompyuter yoki tarmoq arxitekturasi boʻlib, unda vazifalar yoki tarmoq yuki serverlar deb ataladigan xizmat koʻrsatuvchi provayderlar va mijozlar deb ataladigan xizmat koʻrsatuvchi mijozlar oʻrtasida taqsimlanadi. Aslida, mijoz va server dasturiy taʼminot hisoblanadi. Odatda, bu dasturlar turli xil kompyuterlarda joylashgan va bir-biri bilan kompyuter tarmogʻi orqali oʻzaro taʼsir qiladi tarmoq protokollari, lekin ular bir xil mashinada ham joylashgan boʻlishi mumkin. Server dasturlari mijoz dasturlaridan soʻrovlarni kutadi va ularni maʼlumotlar shaklida oʻz resurslari bilan taʼminlaydi beradi (masalan, HTTP, FTP, BitTorrent orqali fayllarni uzatish, oqimli media yoki maʼlumotlar bazalari bilan ishlash) yoki xizmat funksiyalari koʻrinishida
(masalan, elektron pochta bilan ishlash, lahzali xabar almashish tizimlari orqali aloqa yoki World
Wide Webda veb -sahifalarni koʻrish). Bitta server dasturi koʻplab mijoz dasturlari soʻrovlarini bajarishi mumkinligi sababli, u boshqa server dasturlari bilan birga, qoida tariqasida, maxsus tarzda tuzilgan maxsus ajratilgan kompyuterga joylashtiriladi, shuning uchun bu mashinaning ishlashi yuqori boʻlishi kerak boʻladi. Bunday mashinaning tarmoqdagi alohida roli, uning apparat va dasturiy taʼminotining oʻziga xos xususiyatlari tufayli uni server deb ham atashadi va mijoz dasturlarini
bajaradigan mashinalar mos ravishda mijozlardir. Mijoz-server xarakteristikasi dasturdagi oʻzaro taʼsir qiluvchi dasturlarning aloqasini tavsiflab beradi. Server komponenti bunday xizmatlarga soʻrovlarni boshlaydigan bir yoki bir nechta mijozlarga funksiya yoki xizmatni taqdim etadi. Serverlar taqdim etayotgan xizmatlarga qarab tasniflash mumkin. Masalan, veb-server veb-sahifalarga, fayl-server esa kompyuter fayllariga xizmat qiladi.
Umumiy resurs dastur va maʼlumotlardan tortib
protsessorlar va saqlash qurilmalarigacha boʻlgan server kompyuterining har qanday dasturiy taʼminoti va elektron komponentlari boʻlishi mumkin. Server resurslarini almashish — bu xizmat.
Kompyuter mijozmi, servermi yoki har ikkalasi ham xizmatlarni talab qiladigan ilovaning tabiati bilan belgilanadi. Misol uchun, veb-serverlar va fayl serveri dasturiy taʼminoti bir vaqtning oʻzida bir xil kompyuterda ishlashi mumkin, bu esa har xil turdagi soʻrovlarni yuboradigan mijozlar uchun turli xil maʼlumotlarni taqdim etadi. Mijoz dasturiy taʼminoti bir xil kompyuterdagi server dasturi bilan ham oʻzaro aloqada boʻlishi mumkindir. Serverlar oʻrtasidagi aloqa, masalan, maʼlumotlarni sinxronlashtirish uchun, baʼzan serverlararo deb ataladi.
5 Boshqarish tizimlarida funksiyalarning namunaviy guruxlarini ajratish va bu funksiyalarni satxlarga bo’lish, boshqaruv tizimi qanday shaklda tuzilgan, qanday elementlardan tuzilgan va amaliyotda bu elementlar qanday arxitekturaviy
bog’lanishlari qo’llanadi degan savolga javob bermaydi. Menejer – agent sxemasi. Tarmoqni boshqarish istalgan tizimi asosida agentni menejer bilan o’zaro harakat (muloqat) elementar sxemasi yotadi. Bunday sxema asosida amalda ko’p sonli agentlar va turli xildagi menejerli istalgan murakkablikdagi tizimlar tuzilishi mumkin.
Agent boshqariladigan resurs va menejer - asosiy boshqaruvchi dastur orasidagi vositachidir. Bitta menejer turli real resurslarni boshqarishi uchun boshqariladigan
resursning ma’lum bir modeli yaratiladi, model resursning nazorat va boshqarishga zarur bo’lgan harakteristikalarini aks ettiradi. Masalan, marshrutizator modeli odatda portlar soni, ularning turlari, marshrutizatsiyalash jadvali, portlardan o’tgan kanal, tarmoq va transport satxlaridagi kadrlar va paketlar soni kabi harakteristikalarini o’z ichiga oladi
Menejer agentdan faqat resursning modelida tavsiflangan ma’lumotlarni oladi. Agent ma’lum bir ekran sifatida bo’lib, menejerni resurslarni amalga oshirilish detallari xaqidagi keraksiz axborotlardan xolos qiladi. Agent menejerga qayta ishlangan va normallashtirilgan shaklda taqdim etilgan axborotni etkazib beradi. Bu axborot asosida menejer boshqarish bo’yicha qaror qabul qiladi, shuningdek boshqariladigan resurs xolati xaqida ma’lumotlarni yanada umumlashtirishni bajaradi, masalan, port yuklamasini vaqtga bog’liqligini tuzadi.

4.