Kanserli hastalarda ağiz bakimi

 

 

KANSERLI HASTALARDA AĞIZ BAKIMI 

 

Hastalar ağız içi olumsuzlukların şiddetini azaltmak için 

ağız hijyenlerini korumaya teşvik edilmeli, düzenli 

olarak, günde 3–4 kez, özellikle yemeklerden sonra 30 

dakika içinde ve yatmadan önce ağız temizliğini 

yapılmalıdır. 

 

Diş  fırçalama çok yumuşak bir fırça yardımıyla baskı 

uygulamaksızın antitartar, peroksit ihtiva etmeyen 

florür ve karbonat içeren bir diş macunu ile 

yapılmalıdır. İki ayrı diş fırçası değiştirilerek kullanılmalı 

ve klorheksidinli veya hipokloritli solüsyonlarda 

yıkanarak, kurutulmalıdır. 

 

Ağız duşu ve elektrikli diş  fırçası kullanımı tavsiye 

edilmez. 

 

Hasta eğer dişipi kullanıyorsa mumlu ve şerit diş ipi 

kullanması önerilir eğer kullanmıyorsa kullanıma 

alıştırmak için uygun bir zaman değildir. 

 

Dişler fırçaladıktan sonra günde en az dört kez, sabah, 

öğle, akşam yemeğinden sonra ve gece yatmadan 

önce Bir su bardağı kaynatılıp soğutulmuş suya yarım 

çay kaşığı karbonat    (yemek sodası) ilave edilerek 

hazırlanan ağız gargarası yapılması tavsiye edilir.  

       

Özellikle kemoterapiden 7–10 gün sonraki dönemde 

dişler fırçalanmamalıdır, çünkü bu dönemde dişeti 

kanaması ve enfeksiyon riski vardır. Fırçalamak yerine 

ağız gargaraları ve karbonatlı gargara ile ağız 

temizlenmelidir.  

 

Kemoterapi sırasında görülebilen kusmalardan sonra 

karbonatlı su ile hastanın sık sık garga 

 

Eğer diş macunu ağzınızı veya dişlerinizi sızlatıyor, 

fırçalarken mideniz bulanıyorsa, fırçalamak yerine 

karbonatlı gargara ile ağzınızı temizleyin.  

 

Kanser tedavisi sırasında mümkünse hareketli 

protezler takılmamalıdır. 

 

Tedavi sonrası dişler düzenli fırçalanmalı, protezler her 

yemekten sonra ve gece yatarken kesinlikle 

ağzınızdan çıkarılarak temizlenmelidir. Damağa iyi 

oturmayan takma dişler kullanılmamalı. Protezler 

temizleyici sıvılar içinde saklanmalıdır. 

 

 

 

Mantar enfeksiyonu varsa tedavi sadece ağız içi 

dokulara değil protezlere de uygulanmalıdır.  

              

Kurumaya karşı dudaklar vazelin veya dudak yağları 

ile nemlendirilmelidir. 

 

Ağız kurumasında alınacak 

genel 

önlemler                               

* Sodalı garagaralar                                                   

                                 

KANSER TEDAVİSİ 

GÖREN HASTALARDA  

AĞIZ DİŞ SAĞLIĞI

 

* Sakız, şeker, buz parçaları                                      

* Sıvı içeceklerin sık sık alınması                              

* Asitli veya baharatlı gıdalardan kaçınma                

* Havayı nemlendirme  

* Tükürük akışını  hızlandıran diş hekiminin tavsiye 

edeceği preparatları kullanılabilir.  

                                                                                

Kolay yutmayı sağlamak için sulu yiyecekler tercih 

edilmeli ve günde en az iki litre sıvı içilmelidir. 

 

 

Tahrişe neden olabilecek asitli, çok sıcak ve çok soğuk 

içeceklerden, alkol ve tütün kullanımından 

kaçınılmalıdır. 

 

Baş-boyun bölgesine uygulanan radyoterapide, yaşam 

boyu süren fluor uygulaması, mevcut dişlerin 

muhafaza edilmesi ve kemik yıkımının önlenmesi 

açısından hayati önem taşır. Fluor uygulaması için özel 

ölçü kaşıkları hazırlanır. Fluorid kaşıklara konur, hasta 

ağzına yerleştirilir ve ısırtılır. Kaşıklar ağızda en az 5 

dakika bırakılır sonra kaşıklar çıkarılır ve ağız 

durulanır. En az 30 dk süreyle yenmez içilmez ve diş 

fırçalanmaz. Fluorid uygulaması günde 1-2 kez 

yapılmalıdır. 

       

Tüm bu önlemlere rağmen ağzınızda, görünüm, his 

veya tat yönünden bir değişiklik olduğunda 

doktorunuza veya hemşirenize haber vermelisiniz. 

 

Tedavi sırasında acil bir diş problemi olduğunda 

onkologlar hastayı, en uygun olduğu zamanda 

dişhekimine hazırlamalı ve kan tablosu ile uygulanan 

tedavi hakkında bilgi  vermelidir  

 

Dişler için mutlaka tedavi ve özellikle çekim 

gerekiyorsa, bunu kemoterapi başlamadan önce kan 

değerleri normal sınırlarda iken yapılır.  

Diş çürüğü ya da ağrı gibi problemleriniz varsa 

kemoterapi uygulamasına başlamadan en az iki hafta 

önce dişhekimine gitmeniz gerekir.   

Tedavilerin sağlıklı bir biçimde sürdürülmesi ve hasta 

ile işbirliğinin korunması için tedaviye başlanmadan 

önce bir dişhekimine giderek koruyucu programları 

uygulamakta fayda vardır.  

 

 

 

     

 

HER TÜRLÜ DİŞ TEDAVİSİ MÜMKÜNSE 

KANSER TEDAVİSİNE BAŞLAMADAN  ÖNCE        

GERÇEKLEŞTİRİLMELİDİR 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Günümüzde kanser vakalarının görülme sıklığı 

oldukça artmıştır. Kanserin sebebi henüz kesin 

olarak bilinmemekle birlikte yaşam  şekli, yaş, 

cinsiyet, aile öyküsü ve çevresel olumsuzluklar risk 

faktörleridir 

AĞIZ  İÇİ PROBLEMLERİN ORTAYA ÇIKMASINA 

NEDEN OLAN KANSER TEDAVİLERİ NELERDİR? 

1)  Kemoterapi (İlaç tedavisi), 

2)  Radyoterapi (ışın tedavisi) 

3)  Sakinleştirici ve ağrı kesici olarak kullanılan 

yardımcı ilaçlar, 

4)  Baş boyun bölgesindeki dokuların cerrahi 

müdahale İle çıkarılması, 

 

5)  Kemik iliği nakli,  

 

6)  Bağışıklık sistemini güçlendirmek için kullanılan 

ilaçla 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

BAŞ BOYUN BÖLGESİNE UYGULANAN 

RADYASYONUN AĞIZ İÇİNDEKİ ETKİLERİ; 

 

Radyasyona bağlı ağız mukozasında ki hücre ölümleri, 

genellikle tedaviden 5–10 gün sonra başlayıp, 3–4 

hafta sonra tamamen iyileşen “mukozit" denilen küçük 

ağız yaralarının oluşmasına neden olur  

 

1-Işın tükürük kalite ve miktarında azalmaya yol açar. 

Tükürük akışının bozulmasına bağlı olarak  

   

   *Ağız kuruluğu başlar. Takiben kanamalar meydana 

gelebilir 

 

   *Tükürüğün çürüğü önleme etkisi azalır.  

 

   *Ağzı ve dişleri temizleme fonksiyonu azalır,   

   

   *Tat alma duyusunda bozulma olur,   

 

   *Dişlerde soğuk-sıcak hassasiyeti olur, 

 

   *Yutma, çiğneme ve konuşma fonksiyonlarında 

zorlanma olur. 

 

2-Osteoradyonekroz; radyasyona maruz kalmış 

kemikte hücre azalması, oksijen yetersizliği nedeniyle 

yeterli iyileşmenin olmaması sonucu kemik dokusunun 

canlılığını kaybetmesidir. Özellikle alt çenede daha 

yaygındır. 

 

3-Radyoterapiden sonra tedavi sahasındaki 

damarlarda kan akımını azaltan bir daralma ve 

tıkanma söz konusu olur. 

Çiğneme kasları ve çene eklemindeki doku 

değişiklikleri ile sonuçlanan bu durum yutma, çiğneme 

ve konuşma fonksiyonlarında çok ciddi bir zorlanmaya 

neden olur. 

 

4-Radyasyon sahasında dişeti bağlarındaki 

zayıflamadan dolayı olan sallanma nedeniyle diş 

kayıplarına sıklıkla rastlanabilir. 

 

 

  

 

 

 

 

 

 

KEMOTERAPİNİN AĞIZ İÇİNDEKİ ETKİLERİ; 

 

Bazı kemoterapi ilaçları  ağız yaralarına ve 

iltihaplara neden olabilir.  

 

Bakteri, virüs ve mantar enfeksiyonları, bağışıklık 

sisteminin zayıflamasıyla oldukça sık karşımıza 

çıkar. 

 

Tat alma duyusu değişebilir. Yiyeceklerin tadı daha 

tuzlu, ekşi ve metalik gelebilir. Kemoterapi bitince 

tat alma duyusu da normale dönecektir. 

 

Tedavide yardımcı olarak kullanılan sakinleştirici ve 

ağrı kesicilerin uzun süren kullanılmaları tükürük 

akışını azaltan, çürük oluşumunu arttıran etkiler 

göstermektedir. 

 

                   

 

KANSER TEDAVİSİ ÖNCESI ALINAN AĞIZ İÇİ 

ÖNLEMLER ŞUNLARDIR; 

 

Ağız içinde rahatsızlıklara neden olan diş taşlarının 

temizlenmesi, hatalı dolgu ve protezlerin 

düzeltilmesi, 

 

Dişeti problemleri ve diş çürükleri tedavi edilmeli, 

 

Hastalardan ölçü alınarak özel kaşıklar 

hazırlanmalı. Bu kaşıklar tedavi öncesinde ve 

sonrasında dişlerin korunması için fluor jeli 

uygulamasında kullanılmalı. 

 

Yukarıdaki amaçlara yönelik her türlü tedavi 

mümkünse kanser tedavisine başlamadan önce 

gerçekleştirilmelidir. Çünkü kanser tedavi sırasında 

sadece acil tedaviler yapılabilir.