JUMAYEV ULUG`BEK SATTOROVICH - Buxoro
davlat universiteti ―Psixologiya‖ kafedrasi dotsenti,
psixologiya fanlari nomzodi. 8 ta o`quv qo‗llanma, 2 ta
monografiya, 10 ta o‗quv uslubiy qo‗llanma, 1 ta patent, 2 ta
mualliflik guvohnomasi muallifi, shuningdek 2 ta Xalqaro
grant
ishtirokchisi.
Jahonning
nufuzli
hisoblangan
jurnallarida (Scopus,
Impact factor (IF)
,
Web of Science
) 10
ta maqola, 120 dan ortiq ilmiy maqolalar muallifi.
O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vaziri
tomonidan ―Tashakkurnoma‖ bilan taqdirlangan. Hozirgi paytda ―Globallashuv
sharoitida madaniyatlararo gomogenlashuvning ijtimoiy-psixologik fenomenlari‖
nomli 19.00.05 - Ijtimoiy psixologiya, etnopsixologiya mutaxassisligi bo‘yicha
doktorlik (
Doctor of Science
) dissertatsiyasi ustida ilmiy tadqiqot ishini olib
bormoqda.
Document Outline
Ushbu darslikda mualliflar 5320400 – kimyoviy texnologiya (noorganiq moddalar) ta`lim yo`nalishi talabalari uchun kasbiy faoliyat psixologiyasi fanining predmeti, tarkibi, vazifalari va metodlari, shaxs va uning psixodiagnostikasi, pofessiogrammaning ...
KIRISH
MODUL I. KASB PSIXOLOGIYASINING TADQIQOT METODLARI.
- ta’limiy maqsad: talabalarga kasbiy faoliyat psixologiyasi fani va uning nazariy asoslariga oid bilimlar berish, fanga oid tushunchalarni o‘zlashtirish orqali kasbiy kompetentligini oshirish;
Tayanch iboralar:
Tayanch so`z va iboralar: Psixologik tashkilotlar, psixologik muammolar, jiddiy xatolarga yo’l qo’ymaslik, qo’llanilayotgan qoidalar, texnik taraqqiyot, tabiiy fanlar.
Foydalanilgan adabiyotlar
Tayanch so`z va iboralar: Ilmiy o’rganish metodlari, psixologik tadqiqot, individual-psixologik xususiyatlar, ruhiy xususiyatlar, eksperimentning sifati, kuzatish metodi, odamlarning diqqati, tashqi kuzatish, o’zini o’zi kuzatish (introspeksiya), tes...
Foydalanilgan adabiyotlar
Tayanch so`z va iboralar: Tarixiy taraqqiyot, kasbiy maslaxat, kasbiy saralash, kasbga moslashish, kasb tanlashga yo‘llanma, kasbga moslashishning muvaffaqiyatliligi, kasb tanlashga yo‘llanma, mehnat psixologiyasi namoyondalari.
Foydalanilgan adabiyotlar
MODUL II. KASBIY LAYOQAT TASHXISI.
- ta’limiy maqsad: talabalarga modulni tashkil eitshga oid ratsional ta’lim metodlari orqali interfaol usullarini tanlash, talabalar faolligini rag‘batlantirish, o‘quv topshiriqlari, mustaqil ishlarini ta’limda optimal tatbiq etish;
- tarbiyaviy maqsad: talabalarda fanning o‘ziga xos xususiyatlari haqida dastlabki tushunchalar berish orqali sohaga qiziqishlarini orttirish, kasbiy mahoratni shakllantirish, nazariy bilimlar asosida ilmiy dunyoqarashni rivojlantirish;
Tayanch so`z va iboralar: Kasbiy psixodiagnostika, individuallikning moxiyati, kasbiy faoliyatni taxlil qilish, kasbiy faoliyat yuzasidan ma’lumotlar, kasbiy faoliyat muvaffaqiyati, kasbiy layoqat, kritik incident, muayyan qoidalarga rioya qilish, tes...
Foydalanilgan adabiyotlar
Tayanch so`z va iboralar: Professiografiya, texnologik xususiyatlar, kasblarni tavsiflash, kompleks tahlil qilish, mehnat ekspertizasi, masalalarni bajarish, psixologik metodlar, retrospektiv mehnat ekspertizasi, mehnat unumdorligini oshirish, psixop...
Foydalanilgan adabiyotlar
MODUL III. PROFESSIOGRAFIYANING MOHIYATI, UNING YUZAGA KELISH TARIXI.
- ta’limiy maqsad: talabalarga mashg‘ulotlarni tashkil eitshga oid ratsional ta’lim metodlarini, interfaol usullarini tanlash, talabalar faolligini rag‘batlantirish, o‘quv topshiriqlari, mustaqil ishlarni ta’limga optimal tatbiq etish kasbiy faol psixolog@
- tarbiyaviy maqsad: talabalarda fanning o‘ziga xos xususiyatlari haqida tushunchalar berish orqali sohaga qiziqishlarini orttirish, kasbiy mahoratni shakllantirish;
Foydalanilgan adabiyotlar
Tayanch so`z va iboralar: Munosabatlar muhiti, o‘qishga nisbatan ijobiy munosabat, saboq oluvchilar munosabati, xulq - atvordagi o‘zgarishlar, qiziqishni o`stirish tarafdori bo‘lish, xulq - avtor motivlari, o‘quv faoliyatining moxiyati, ijtimoiy motiv...
Foydalanilgan adabiyotlar
MODUL IV. ILK O’SPIRINLIK YOSHINING PSIXOLOGIK XUSUSIYATLARI
- ta’limiy maqsad: talabalarga kasbiy faol psixologiyasi fani va uning nazariy asoslariga oid bilimlar berish, mashg‘ulotlarning optimal mazmuni, o‘rganiladigan bilimlar ko‘lami, shakllantiriladigan ko‘nikma va malakalarni oldindan aniqlab qo‘yish fanga oiN
- tarbiyaviy maqsad: talabalarda fanning o‘ziga xos xususiyatlari haqida dastlabki tushunchalar berish orqali sohaga qiziqishlarini orttirish, talabalarda o‘qishga oid motivlarni uyg‘otish, bilish, o‘qish, o‘rganishga havas ishtiyoq qiziqishni shakllantiriN
- rivojlantiruvchi maqsad: talabalarning kasbiy yetuklik darajasini, kasbiy dunyoqarashi va pedagogik-psixologik qobiliyatini rivojlantirish, modul uchun ajratilgan vaqtdan ratsional foydalanish.
Tayanch so`z va iboralar: Ilk o‘spirinlik yoshi davri, mehnat bilan ta’lim faoliyatining birligi, kasb-hunar egallash, ixtisoslikni tanlash, istiqbol rejasini tuzish, harakatga keltiruvchi kuchlar, o‘spirindagi o‘zini anglash, o‘z xususiyatlariga orti...
Foydalanilgan adabiyotlar
MODUL V. TALABALAR PSIXOLOGIYASI VA O’QUV FAOLIYATI.
- ta’limiy maqsad: talabalarga ma’lumot berish, rivojlantirish, ta`limiy maqsadini aniq belgilash, uning modul tizimidagi o‘rnini qat’iy aniqlash, uning nazariy asoslariga oid bilimlar berish, fanga oid tushunchalarni o‘zlashtirishi orqali kasbiy kompetenb
- tarbiyaviy maqsad: talabalarda fanning o‘ziga xos xususiyatlari haqida dastlabki tushunchalar berish orqali sohaga qiziqishlarini orttirish, nazariy bilimlar asosida ilmiy dunyoqarashni rivojlantirish, kasbiy mahoratni shakllantirish;
Tayanch so`z va iboralar: Sezgi organlariga ta’sir etish, turli - tuman kasblar, bilimlar tizimi bilan qurollantirish, fikr yuritish qobiliyati, real yoki noreal xodisalar, yangilik yaratish yo‘llari, tasavvur etish qobiliyati, faol bilish jarayoni, k...
Foydalanilgan adabiyotlar
Tayanch so`z va iboralar: Qiyinchiliklarning аsоsiy sаbаblаri, оliy o’quv yurti tаlаbаlаri, o’quv fаоliyati, qоidаlаrgа riоya qilish, O’spirinlаr ruhiy dunyosining хususiyatlаri, nаzаriy vа аmаliy bilimlаr, o’quv fаоliyatining teng huquqli sub’ekti, p...
Foydalanilgan adabiyotlar
MODUL VI. RIVOJLANTIRUVCHI O’QITISH.
- ta’limiy maqsad: modulning optimal mazmuni, o‘rganiladigan bilimlar ko‘lami, shakllantiriladigan ko‘nikma va malakalarni oldindan aniqlab qo‘yish, talabalarga kasbiy faol psixologiyasi fani va uning nazariy asoslariga oid bilimlar berish, fanga oid tushus
- tarbiyaviy maqsad: talabalarda fanning o‘ziga xos xususiyatlari haqida tushunchalar berish orqali sohaga qiziqishlarini orttirish, kasbiy mahoratni shakllantirish;
- rivojlantiruvchi maqsad: modul uchun ajratilgan vaqtdan ratsional foydalanish, talabalarning kasbiy yetuklik darajasini, kasbiy dunyoqarashi va pedagogik-psixologik qobiliyatini rivojlantirish.
Tayanch so`z va iboralar: O‘qish motivlari, o‘quv faoliyati mazmuni, salbiy motivatsiya, o‘qishga nisbatan salbiy motivatsiya, ichki extiyoj, shakllanish imkoniyatini belgilash, undovchi motivlar, ko`zg`atuvchi yosh xususiyatlari, muomalaga kirishish,...
Foydalanilgan adabiyotlar
Tayanch so`z va iboralar: O‘ziga yarasha qiziqishlar, real o‘quv imkoniyatlar, differensiallashgan ta’lim, talabalarning shaxsiy xususiyatlar, o‘quv materiallarining xarakteri, talabalarning imkoniyatlarini o‘rganish, uzluksiz ta’limni tashkil etish, ...
Har bir talaba o‘ziga yarasha qiziqishlari va shu bilan bir qatorda miqdori mavjud. Har bir talabaning o‘ziga xos bo‘lgan yutuqlari va shu bilan bir qatorda kamchiliklari ham bor. Agar pedagoglar o‘quv jarayonida ana shu individual xususiyatlarni his...
Foydalanilgan adabiyotlar
MODUL VII. TARBIYA PSIXOLOGIYASI.
- ta’limiy maqsad: talabalarga modul va uning nazariy asoslariga oid bilimlar berish, modulga oid tushunchalarni o‘zlashtirishi orqali kasbiy kompetentligini oshirish;
- tarbiyaviy maqsad: talabalarda modulning o‘ziga xos xususiyatlari haqida tushunchalar berish orqali sohaga qiziqishlarini orttirish, kasbiy mahoratni shakllantirish;
Tayanch so`z va iboralar: Tarbiya psixologiyasi, qonunlarni yaxshi o‘zlashtirgan mutaxassis, ijtimoiy omillar, psixik xususiyatlar, differensiatsiya hodisasi, munosabatga hamda aloqaga kirishish, dinamik xususiyatlar, individ, shaxs va sub’ekt taraqqi...
Tarbiya psixologiyasi maqsadga muvofiq ravishda tashkil etilgan pedagogik jarayon sharoitida inson shaxsi shakllanishining qonuniyatlarini o‘rganadi, Tarbiya har qanday jamiyatning muhim vazifasidir.
Foydalanilgan adabiyotlar
Tayanch so`z va iboralar: Shaxs dunyoqarashi, milliy va ma’naviy qadriyatlar, oila davlat himoyasida, mustaqillik ruhlari, ijtimoiy ustanovkalar, pedagogik va psixologik sabablar, shaxsning biologik o‘sishi, tarbiyasi qiyinlarni o‘rganish, alohida-alo...
Foydalanilgan adabiyotlar
MODUL VIII. PEDAGOG FAOLIYATINING PSIXOLOGIK MUAMMOLARI.
- ta’limiy maqsad: moduldagi har bir mashg‘ulotning ma’lumot berish, rivojlantirish, ta`limiy maqsadini aniq belgilash, uning mashg‘ulotlar tizimidagi o‘rnini qat’iy aniqlash. talabalarga modul va uning nazariy asoslariga oid bilimlar berish, modulga oid ¡
- tarbiyaviy maqsad: talabalarda modulning o‘ziga xos xususiyatlari haqida dastlabki tushunchalar berish orqali sohaga qiziqishlarini orttirish, kasbiy mahoratni shakllantirish;
Tayanch so`z va iboralar: Ijtimoiy munosabatlar mahsuli, muloqotning turi va shakllari, insoniy munosabatlar, o‘zaro til topishish, bir-birini tushunish, kasbiy faoliyat sohasi, shaxslararo munosabatlar, muloqotning kommunikativ tomoni, muloqotning in...
MODUL IX. TA’LIM JARAYONINI BOSHQARISH NAZARIYALARI.
- ta’limiy maqsad: modulning optimal mazmuni, o‘rganiladigan bilimlar ko‘lami, shakllantiriladigan ko‘nikma va malakalarni oldindan aniqlab qo‘yish, talabalarga modul va uning nazariy asoslariga oid bilimlar berish, modulga oid tushunchalarni o‘zlashtirishÀ
- tarbiyaviy maqsad: talabalarda modulning o‘ziga xos xususiyatlari haqida dastlabki tushunchalar berish orqali sohaga qiziqishlarini orttirish, o‘qishga oid motivlarni uyg‘otish, bilish, o‘qish, o‘rganishga havas ishtiyoq qiziqishni shakllantirish, kasbiyÀ
Tayanch so`z va iboralar: o’z-o’zini bоshqаrish, o’quv fаоliyatining mоtivаtsiоn, оperаtsiоnаl vа nаzоrаt tаrkibiy qismlаri, o’quv fаоliyatini rejаlаshtirish usullаri, o’quv fаоliyatini bоshqаrish, bоshqаrish muаmmоlari, kаsbiy sifаtlаrini shаkllаntir...
SHundаy qilib, biz yuqоridа o’zbekistоnlik pedаgоg vа psiхоlоg оlimlаrning o’qituvchi psiхоlоgiyasigа оid аyrim qаrаshlаrini shаrhlаb o’tdik. Lekin bu yondаshuv mukаmmаl tаhlildаn ibоrаt degаn хulоsаgа kelishdаn yirоqmiz. CHunki ulаrning o’nlаb mаqоlа...
Foydalanilgan adabiyotlar
XULOSA
GLOSSARIY
TEST SAVOLLARI
74. Barcha psixik hodisalar uch guruhga bo`linadi. Quyida tushirib qoldirilganini toping: psixik holatlar, psixik jarayonlar, ... .
75. Mehnat jarayonida kishining individual-psixik xususiyatlarining yuzaga chiqishini o`rganuvchi psixologiya fanining sohasi:
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
MUNDARIJA
ОГЛАВЛЕНИЕ
ВВЕДЕНИЕ……………………………………………………………………….4
МОДУЛЬ I. МЕТОДЫ ИССЛЕДОВАНИЯ ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ ПСИХОЛОГИИ………………………………………………………………….7
МОДУЛЬ II. ДИАГНОСТИКА ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ КОМПЕТЕНТНОСТИ…………………………………………………………38
МОДУЛЬ III. ПРИРОДА ПРОФЕССИОГРАФИИ, ИСТОРИЯ ЕГО СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ…………………………………………………...65
МОДУЛЬ IV. ПСИХОЛОГИЧЕСКИЕ ОСОБЕННОСТИ РАННЕГО ПОДРОСТКОВОГО ВОЗРАСТА…………………………………………….79
МОДУЛЬ V. СТУДЕНЧЕСКАЯ ПСИХОЛОГИЯ И УЧЕБНАЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ……………………………………………………………..99
МОДУЛЬ VI. РАЗВИТИЕ ОБРАЗОВАНИЯ………………………………116
МОДУЛЬ VII. ОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ПСИХОЛОГИЯ………………...135
МОДУЛЬ VIII. ПСИХОЛОГИЧЕСКИЕ ПРОБЛЕМЫ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ПЕДАГОГА…………………………………………………………………….162
МОДУЛЬ IX. ТЕОРИИ УПРАВЛЕНИЯ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫМ ПРОЦЕССОМ…………………………………………………………………193
ЗАКЛЮЧЕНИЕ……………………………………………………………….203
ГЛОССАРИЙ………………………………………………………………….204
ТЕСТОВЫЕ ВОПРОСЫ……………………………………………………..224
ПРИЛОЖЕНИЯ……………………………………………………………….248
ИСПОЛЬЗОВАННАЯ ЛИТЕРАТУРА……………………………………..270
TABLE OF CONTENTS
INTRODUCTION………………………………………………………………...4
MODULE I. RESEARCH METHODS OF PROFESSIONAL PSYCHOLOGY…………………………………………………………………..7
MODULE II. DIAGNOSIS OF PROFESSIONAL DIGNITY……………….38
MODULE III. THE NATURE OF PROFESSIOGRAPHY, THE HISTORY OF ITS OWN…………………………………………………………………….65
MODULE IV. PSYCHOLOGICAL CHARACTERISTICS OF EARLY ADOLESCENCE………………………………………………………………...79
MODULE V. STUDENT PSYCHOLOGY AND STUDY ACTIVITY………99
MODULE VI. DEVELOPING EDUCATION……………………………….116
MODULE VII. EDUCATIONAL PSYCHOLOGY………………………….135
MODULE VIII. PSYCHOLOGICAL PROBLEMS OF PEDAGOGICAL ACTIVITY……………………………………………………………………...162
MODULE IX. THEORIES OF EDUCATIONAL PROCESS MANAGEMENT……………………………………………………………….193
