Kegl cc pechat indd

galvani elementlar deyiladi. Galvani 

---

123
elementlar kundalik hayotda keng qo‘llaniladi. Galvani elementlardan 
ma’lum muddat ishlatilganidan so‘ng tashlab yuboriladiganlarini 
batareyalar  (91-rasm), qayta zaryadlab ishlatiladiganlarini akkumulya-
tor lar (92-rasm) deyiladi.
 90-rasm. 91-rasm. 
 
92-rasm.
  
Tok manbalari 
elektr kuchlanishi deb ataluvchi parametr 
bilan farqlanadi.
Elektr kuchlanishi maxsus asbob 
voltmetr yordamida 
o‘lchanadi. Uning tashqi ko‘rinishi va ulanishi 93-rasmda keltirilgan. 
Voltmetr iste’molchiga parallel ulanadi. Elektr kuchlanishining birligi 
sifatida bir 
volt qabul qilingan (1 V).
 a) 
b)
 93-rasm. 
94-rasm.
Katta quvvatga ega bo‘lgan elektr tokini ishlab chiqaradigan 
qurilmaga 
elektr tokining generatori deyiladi (94-rasm).
1. Elektr toki hosil bo‘lishi shartlarini aytib bering.
2. 
Volta ustunida zaryadlarning ajralishi qanday hodisa tufayli 
ro‘y beradi?
3. Kundalik turmushda ishlatiladigan batareya va akkumu 
lyator-
larga misollar keltiring.

---

124
Amaliy topshiriq
Oqish va qizg‘ish rangdagi bir nechta tanga, tuzli suv 
shimdirilgan qog‘oz yordamida volta ustuniga o‘xshash batareya 
yasang.
1. Bitta galvani element hosil qilgan kuchlanish odatda 1–2 V 
atrofida bo‘ladi, momaqaldiroq paytida bulutlar orasidagi 
kuchlanish esa 100 million voltga boradi.
2. Katta quvvatli generatorlar kuchlanishi 15–20 kV ga teng 
bo‘lgan elektr energiyasini ishlab chiqib, foydali ish koeffitsiyenti 
97–98% ga boradi.