Psixologik darajada bu ro’y berayotgan o’zgarishlarni anlash va unga muvaffaqiyatli moslashish
Biologik o’zgarishlar:
Org. faoliyatining sekin-asta susayishi kuzatiladi. Jismoniy kuch va energiya kamayadi. Qon aylanish va immun tizimi susayadi.
Tashqi tasirlarga org. sekin reaksiya bildiradi. Sezgirlik kamayadi. Ma’lumotlarni o’zlashtirish sekinlashadi.
Eshitish sezgirligi susayadi (Fozard tadqiqotlari). Tadqiqotlaridan ma’lum bo’lishicha, bu yoshdagi insonlarda eshitishning susayishi qariyalarning uchdan bir qismida, ko‘proq erkaklarda kuzatiladi.
Ko’rishning turlicha buzilishi, gavhar elastikligi yo’qolishi, kataraktaning paydo bo’lishi, ko’rish o’tkirligining susayishi, mayda detallarni farqlashdagi qiyinchilik, ranglarni ajratishning susayishi (faqat sariq rangni ajratish o’zgarmaydi)
Tam bilish sezgilari qariyb o’zgarmaydi (shirin – Bartoshukning tadqiqot/i), achchiqni sezish biroz susayadi (M.Spitzer tadq.) Ovqatdagi bazi komponentlarni sezmaslik tam bilishdan emas balki hid bilish sezgilarining susayishi evaziga sodir bo’ladi.
Hid bilishning susayishiga sabab nerv uchlari va tolalarida karaxtlikning boshlanishidir. (bundan tashqari zararli odatlar, havoning ifloslanishi, A vitamini yetishmasligi ham sabab bo’lishi mumkin)
Umumiy qilib aytganda keksalik davrida sensor funksiyalar susayishi kuzatiladi.(Lekin susayish shaxs faoliyati turiga bog’liq ravishda o’zgarishi mumkin. M: hayoti davomida musiqa (oshpazlik) b/n shug’ullangan insonlarda eshitish (ta’m) sezgirligi unchalik o’zgarmaydi.
Qariyalar ular uchun muhim hisoblangan va hayotda kerak bo’ladi deb hisoblagan materialarni yaxshiroq eslab qolishadi.
Qarilik ijtimoiy kategoriya sifatida XX asrda ajratiladi va o’rganila boshlandi.
Dunyo aholisining tobora keksayishi kuzatilmoqda, sabab:
