Keri funkciya Tiykarǵı elementar funksiyalar

3. Darejeli funksiya
Tariyp. Formula menen berilgen funksiya dárejeli funksiya dep ataladı. α – Dáreje kórsetkishi dep ataladı. Dárejeli funksiyanıń anıq-lanish hám ózgeris tarawları α Dıń bahalarına baylanıslı boladı. α Dıń birpara bahalarında dárejeli funksiyanı tekseremiz hám grafigini sizamiz.
1. Khámdrat funksiya
Ulıwma kórinisi aniqlaniw oblasti bolip, ozgeriw oblasti a>0 bolģanda a<0 bolģanda boladi.Bizge belgili, Funksiyanıń grafigi uchi koordinata bası (0, 0) noqatda hám a>0 Bolǵanda tarmaqları joqarıǵa jóneltirilgen paraboladan ibarat. 5-suwretde Parabolaning grafigi suwretlengen parabolaniń grafigi Funksiyanıń grafigini Ox oǵına salıstırǵanda akslantirishdan payda etemiz (5-súwret).
5-Suwret
Keltirilgen grafiklardan paydalanıp, dıń grafigini soǵıw múmkin boladı. Onıń ushın dıń grafigini ay óqi baǵitinda c birlikke joqarıǵa, eger c>0 bolsa, hám c Birlikke tómenge, eger c<0 bolsa, Qózǵaw (parallel kóshiriw) kerek boladı. Eger parabolani ózi-ga parallel etip uchini (a, 0) noqatqa kóshirsak, tap soǵan uqsas funksiyaniń grafigini Funksiyga grafigidan payda etgen bólemiz. 6-suwretde Funksiyalardıń grafikleri keltirilgen. Birinshi funksiyanıń grafigi grafigin -1 birlikke tómenge qózǵawdan payda boldı. Ekinshi funksiyanıń grafigini Grafigini ózine parallel etip, parabola uchini (-1, 0) noqatqa kóshiriw-den payda etemiz.
Funksiyanıń grafigini soǵıw ushın odan tolıq khámdrat ajratamız, yaǵnıy ni payda etemiz.
Eger koordinata basın O noqatqa kóshirsak, jańa sistemada funksiya Kórinisi aladı. 7-suwretde hám Funksiyalardıń grafikları keltirilgen.
Ulıwma funksiyaniń grafigini funksiya grafigin parallel kóshiriw jolı menen payda etiw múmkin. Funksiyanıń grafigi parabola uchidan oy oǵına parallel bolıp ótetuǵın tuwrı sızıqǵa salıstırǵanda simmetrik jaylasqan.

2. Funksiyanı qaray shıǵamız. Aniqlaniw oblasti , ozgeriw oblasti , Noqattıń koordinatalar i Teńlemeni qánaatlantıradı. Sonday eken, iymek sızıq bul noqattan ótedi. x dıń mánisleri ósip barsa, y da ósip baradı. Keltirilgen ózgesheliklerden, funksiyaniń grafigi birinshi koordinata shereginde jaylasıwı kelip shıǵadı (8-súwret).