Kimyoviy va oziq-ovqat texnologiyasi

Suvning umumiy qattiqligini aniqlash

Ushbu usul suv tarkibidagi kalsiy va magniyning ishqor aralashmasining ta`sirlanishiga asoslangan bo`lib, ular kalsiy karbonat tuzi va magniy gidroksidi shaklida cho`kadilar.

Kerakli jihozlar:

1. 
   Ishqor aralashmasi ( Na₂CO₃ning 0,1 normal eritmasiva NaOH ning 0,1 normal eritmasidan bir xil miqdorda qo`shib, hosil qilingan ishqor aralashmasi);
   
2. 
   Xlorid kislotaning 0,1 normal eritmasi;
   
3. 
   To`q sariq metilning 1% li eritmasi;
   
4. 
   O`lchanadigan, sig’imi 200 mlli kolba;
   
5. 
   Sig’imi 200 mlli byuretkalar;
   
6. 
   Pipetkalar;
   
7. 
   Qizdirgich.
   

Ishni bajarish tartibi

1. Suvning karbonat qattiqligi aniqlanganidan keyin, kolbaga byuretkadan 20 ml ishqorli aralashma qo`shilib, 3 daqiqa qaynatiladi.

2. Suyuqlik sovutiladi, o`lchov silindriga qo`yiladi, unga 200 ml distillangan suv qo`shilib, filtrlanadi. Filtratdan 100 ml suyuqlik olinib, unga 1-2 tomchi indikator qo`shilib, suyuqlik xlorid kislotaning 0,1 normal eritmasi bilan titrlanadi.

3. Titrlash uchun aralashmaning yarmi olinganligi sababli (100 ml filtrat), titrashga o`tgan eritmaning millitrlar miqdori 2 ga ko`paytirilib, ishqorli erli metall tuzlari bilan reaksiyaga kirishmagan ishqorli eritma millilitrlarining miqdori topiladi.

4. Bu miqdor 20 ml ishqorli eritmadan olib tashlanib, (minus qilinib), qolgan natija 2,8 ga ko`paytirilib, suvning umumiy qattiqligi topiladi.

Suvning doimiy qattiqligi uning umumiy va karbonat qattiqligi orasidagi farqqa teng bo`ladi.

Masalan, 100 ml filtratni titrlash uchun xlorid kislotaning 0,1 normal eritmasidan 6,5 ml sarflanadi. Unda suvning umumiy qattiqligi quyidagiga teng bo`ladi:

6,5*2=13 ml 20-13=7 ml 7 ml*2,8=19,6°

Suvning doimiy qattiqligiuning umumiy va karbonat qattiqligi orasidagi farqqa teng bo`lganligi uchun 19,6-70=12,6° ga teng bo`ladi.

Tajribada olingan natijalar 3-jadvalga yoziladi:

3-jadval

Suvnamunalari	Suvningqattiqligi
	Karbonat	Domiy	Umumiy
1
2
3

Sinov savollari

1. 
   Suvning qattiqligi qaysi omillarga bog’liq?
   
2. 
   Suv qattiqligini qaysi turlarini bilasiz?
   
3. 
   Suvning qattiqligi oshganda, qaysi hodisalar yuz berishi mumkin?
   
4. 
   Odatda, suvning qattiqligi qancha bo`lishi kerak?
   
5. 
   Suvning karbonat qattiqligi qanday aniqlanadi?