Kirish Analitik qism

Tindirish usuli oqova suv tarkibidagi dag‘al dispers aralashmalarni cho‘ktirishda ishlatiladi. Cho‘ktirish og‘irlik kuchi ta ’sirida olib boriladi. Jarayonni olib borish uchun qumtutgich, tindirgich va tiniqlashtirgichlar qo'llaniladi. Tiniqlashtirgichlarda bir vaqtning o‘zida tindirish bilan biiga oqova suvni muallaq zarrachali qatlamdan
o ‘tkazish ham amalga oshadi.

Oqova suvlardagi turli shakl va o ‘lchamga ega bo'lgan muallaq zarrachalarning fizik xossalari cho‘ktirish jarayonida o ‘zgaradi.

Bundan tashqari, turli kimyoviy tarkibga ega boig an oqova suvlarning qo‘shilishi natijasida qattiq moddalar hosil boiadi. Bu hodisa zarrachaning shakli va olcham iga ta’sir ko‘rsatadi va cho‘ktirish jarayonining qonuniyatlarini o‘rganishga xalaqit beradi. Oqova suvlarning umumiy xossalari toza suvning xossalaridan farq qiladi. Oqova suv yuqori zichlik va qovushqoqlikka ega. Faqat qattiq zarrachali iflosliklardan iborat boigan oqova suvning qovushqoqligi va zichligi quyidagicha topiladi:

Suyuq zarrachaning hajmiy qismi quyidagicha aniqlanadi:

bu yerda, μo.s. va μo- oqova va toza suvning dinamik qovoshqoqligi, Pa·s; co — muallaq zarrachalarning hajmiy konsentratsiyasi, kg/sm3; e — suyuq fazaning hajmiy qismi; V va V — oqova suvdagi suyuq va qattiq faza hajmi, m3.

Tindirgichlarning ish faoliyatini hisoblashda zarrachalarning cho‘kish tezligi (gidravlik yiriklik) — mcho,k asosiy ko‘rsatkich hisoblanadi. Laminar o‘tish va turbulent rejimlari uchun shar shaklidagi zarrachalarning erkin cho‘kish tezligi quyidagi formula orqali aniqlanadi:

— Arximed soni; d — zarracha diametri. Shar shaklidagi zarrachalar uchun formulaga zarrachaning ekvivalent diametri dc = ^/Vz / n (Vz — zarracha hajmi) qo‘yiladi. Oqova suvlarni tindirish jarayonida zichlashgan cho‘kma hosil

bo‘ladi. Bir xil o‘lchamli shar holatdagi zarracha uchun zichlashib
cho‘kish tezligi Stoks tenglamasi bo‘yicha laminar rejimda muallaq
Zarracha konsentratsiyalarini va reologik xossalarini hisobga olsak:

ko'rinishida yoziladi.

Qum tutgichlar m ineral va organik aralashm alarni (0,2— 0,25 mm) oqova suvdan boshlang'ich ajratib olishda qo‘llaniladi. Gorizontal qumtutgichlar uchburchakli yoki trapetsiyali ko‘ndalang kesimli rezervuardan iborat. Ularning chuqurligi 0,25—1 m, bo‘lib, suvning harakat tezligi — 0,3 m /s boMadi. G orizontal qumtutgichlaming turli-tumanligi oqova suvning o ‘tishi uchun dumaloq rezervuarli, konussimon shakldagi perforlangan lotokli bo'lishidadir. Cho‘kma konussimon lotok tubida yig‘ilib, u yerdan qayta ishlashga yo‘naltiriladi. Vertikal qumtutgichlar to‘g‘ri burchakli yoki yumaloq.shaklga ega bo‘lshi mumkin. Ularda oqova suv vertical chiqishli oqim bo‘yicha 0,05 m /s tezlik bilan harakatlanadi.
Qumtutgichlaming konstruksiyasi oqova suv miqdori, muallaq moddalar konsentratsiyasiga qarab tanlanadi.