Kirish. Asosiy qism


O’rnini bosuvchi va o’zaro to’ldirvchi tovarlar bahosi darajasi



Yüklə 103,1 Kb.
səhifə10/15
tarix05.12.2023
ölçüsü103,1 Kb.
#174043
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15
Talab va taklif nazariyasi. Bozor muvozanati.

O’rnini bosuvchi va o’zaro to’ldirvchi tovarlar bahosi darajasi. Iste’molchilar xarid qilayotgan tovarlar va xizmatlarning o’rnini to’ldiruvchi tovarlar va xizmatlar past baholarda taklif etilsa, avvalgi taklif etilayotgan tovarlar va xizmatlar kamayadi. Chunki muomaladagi tovarlar va xizmatlar o’rnini to’ldiruvchi arzonroq tovarlar va xizmatlar paydo bo’lishi taklifni o’zgartiradi.

  • Ma’lum bozorning monopoliya darajasi. Raqobatda tovar ishlab chiqaruvchilar soni bozorda qanchalik ko’p bo’lsa, tovarlarning monopol bahosi o’rniga talab va taklif qonuni asosida baho shakllanadi. Agar tovar va xizmatlar ko’rsatuvchi ishlab chiqaruvchilar muayyan bozorda monopol mavqeiga ega bo’lsalar, baholarni o’z xohish-istaklari bo’yicha ko’tarishga hamda yangi tovar ishlab chiqaruvchilarni bozorga kiritmaslikka harakat qiladilar. Bozorda, monopoliya darajasi qanchalik katta va uzoq davom etsa, baholarni o’z maqsadi yo’lida belgilaydi, talab ustidan “hukmronlik” qilishga harakat qiladi.

  • Resurslar egasining mehnat hajmi va sarf etilayotgan kapital hajmi. Tayyorlangan tovarlar va xizmatlarda resurslar egasining mehnat hajmi hamda sarflanayotgan kapital hajmlari qanchalik yuqori bo’lsa, ma’lum miqdorda monopol hukmronlik yuzaga keladi. Resurslar narxining oshishi tovar ishlab chiqarish hajmini kamaytiradi, taklif qisqaradi. Demak, resurslar egasi sarf qilayotgan kapital hajmi bilan mehnat hajmi qanchalik yuqori bo’lsa, taklif tabiiy resurslarga bo’lgan talabga ma’lum ma’noda tazyiq o’tkazishi mumkin.

  • Davlatning iqtisodiy siyosati. (Soliqlar va ularning turlari hamda miqdorlari; yordamlar va imtiyozlar darajasi; davlatning baholarni boshqarish darajasi; mehnat qonunchiligi; tabiatni muhofaza qilish tadbirlari darajasi va boshqalar);

  • Soliqlarning ortishi tovarlar va xizmatlar xarajatlarni ko’paytiradi. Bu o’z navbatida, taklifning qisqarishiga olib keladi. Soliqlar imkoni boricha muhim bo’lib, tadbirkorlikni rivojlantirishga yo’naltirilsa, albatta, taklif ko’payadi;


  • Yüklə 103,1 Kb.

    Dostları ilə paylaş:
  • 1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15




    Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
    rəhbərliyinə müraciət

    gir | qeydiyyatdan keç
        Ana səhifə


    yükləyin