Kirish i-bob. Linux operatsion tizimi haqida. Linux distributivalari

1.3. Dasturlarni ishga tushirish usullari.
Tez ishga tushirish paneli orqali dasturlarni ishga tushirish
Ekranning chap tomonida joylashgan “Tez ishga tushirish paneli”ni ochish va unda kerakli dastur yorlig’ini tanlash.
Menyudan qidirish maydoni orqali dasturlarni ishga tushirish
Tez ishga tushirish panelini ochib, qidiruv maydoniga dastur nomini yozishni boshlash bilan kiritilgan harflarga qarab mavjud dasturlar ro'yxati taklif qilinadi. Bu ro’yxatdan kerakli dastur nomi tanlab, uni ishga tushirish mumkin bo’ladi.
Shuningdek ekranning pastki qismidagi "Vikipediya" yoki "Google" tugmalarini bosib, qidiruv maydonidagi so'zni qidiradigan saytlarni xam ochish mumkin bo’ladi.
Ishga tushirish vidjeti orqali dasturlarni ishga tushirish
Agar Win+R yoki Alt+F2 tugmalari bosilsa, dasturni ishga tushirish vidjeti ochiladi, unda dastur nomini kiritib, Enter tugmasini bosish bilan uni ishga tushirish mumkin.
Bu vidjet ilgari kiritilgan buyruqlarni saqlaydi, ularni klaviaturadagi “yuqoriga” va “pastga” tugmachalari bilan tanlash mumkin.


Global menyu orqali dasturlarni ishga tushirish

1. 
   Navigatsiya maydonini ochish.
   
2. 
   "Приложения" bo’limini ochish.
   
3. 
   Keyin kerakli kategoriyani ochish va undan kerakli dasturni topish.
   

Agar klaviatura yordamida bajarilsa:

1. 
   Navigatsiya maydonini ochish (Win yoki Alt + F1 tugmalari yordamida)
   
2. 
   Ctrl + Alt + Tab tugmachalarini bosish va Tab yoki “yuqoriga” va “pastga” tugmalarini bosib kerakli "Программы" bo’limini tanlash.
   
3. 
   Tab yoki “yuqoriga” va “pastga” tugmalaridan foydalanib, kerakli dasturni topib, uni ishga tushirish.
   

II-BOB. LINUX YADROSI. LINUX FAYL TIZIMI.

2.1. Linux yadrosi

Linux operatsion tizimining asosiy qismi odatda yadro deb ataladi. Yadro operatsion tizim funktsiyalarining eng past darajasini o'z ichiga oladi, masalan, apparatni boshqarish, qurilma drayverlarini boshqarish, fayl tizimlarini boshqarish, jarayonlarni yaratish, xotirani boshqarish va boshqa asosiy funktsiyalar. Linux yadrosi UNIX yadrosiga juda o'xshaydi.
Linux - xuddi shu nomdagi yadroga asoslangan Unix-ga o'xshash tizim. Yadro ochiq manbali, bepul dasturiy ta'minotni ishlab chiqishga mos ravishda yaratilgan. Umumiy nom hech qanday paketni anglatmaydi; foydalanuvchilarning ehtiyojlariga moslashtirilgan o'zlarining amaliy dasturlari bilan asosan bepul tarqatiladi.
Dastlab, Linux ixlosmandlari tomonidan bepul ishlab chiqilgan, ammo Linuxning muvaffaqiyati va uning keng qo'llanilishi bilan turli kompaniyalar takomillashtirishga o'z hissalarini qo'sha boshladilar. Dağıtımdaki dasturlarning aksariyati hozir ham mavjud. 73 ming kishi-yiliga teng bo'lgan Linux tizimlarida mehnat aks ettirilgan.
Hozirda Linux smartfonlar bozorida etakchilik qilmoqda. Linux uy kompyuterlari bozori 3-o'rinni egallaydi, tegishli qurilmalar orasida Linux ulushi taxminan 43% ni tashkil qiladi.
Linux yadrosi x86 kompyuterlari uchun yaratilganidan beri u ko'plab platformalarda o'rnatildi. Linux televizorlarda, routerlarda, o'yin konsollarida o'rnatiladi. OS yaxshilanishda davom etmoqda, masalan, yadroning yangi versiyasi har 2-3 oyda paydo bo'ladi.
Linux yadrosi mutlaqo noyob bo'lgan bir nechta xususiyatlarga ega:

• 
  yadro modul asosida qurilgan bir vaqtning o'zida bitta kompyuterga bir nechta yadrolarni o'rnatish mumkin;
  
• 
  linux yadrosi rivojlanishi markazlashgan holda boshqariladi.
  

Linux yadrosi monolitik birlik emas, uning ba'zi qismlari ishlash paytida yuklanishi mumkin, bunday qismlar modullar deb ataladi. Agar hozirda ba'zi funktsiyalar talab qilinmasa, unda ular uchun mas'ul modullar yuklanmaydi va xotirani egallamaydi.Bir vaqtning o'zida bitta kompyuterga bir nechta yadrolarni o'rnatish mumkin, ammo ularning bittasi bir vaqtning o'zida ishlaydi. Bu xususiyat sizga yadroning yangi versiyalarini sinab ko'rish, yanada mosroq konfiguratsiyani yaratish va shu bilan birga ishlashga kafolatlangan eski versiyaga juda osonlik bilan qaytish imkoniyatini beradi.Linux yadrosi rivojlanishi hali ham afsonaviy Linus Torvalds tomonidan boshqariladi. Bu shuni anglatadiki, yadroning har bir versiyasi bitta bitta ob'ektdir.Ilovalarning o'zaro muvofiqligi yoki bitta katta dasturmi? Linux operatsion tizimi Windows operatsion tizimidek mahkam birlashtirilmagan. Deyarli har bir tarqatish yadrodan va shu yadro bilan bog'liq yuzlab, hatto minglab alohida dasturiy ta'minot paketlaridan iborat. Barcha dasturlar dastlab o'zaro yaqin aloqalarni ta'minlash uchun ishlab chiqilgan va ishlab chiqilgan, aks holda tizim ishlay olmaydi. Ammo bu ular o'zaro ta'sir qilishi kerak degani emas, ular o'rtasida hech qanday integratsiya bo'lmasligi mumkin.Ba'zi hollarda, bu past darajadagi majburiy integratsiyaning etishmasligi kamchilik bo'lib tuyulishi mumkin, ammo bu sifat yuqori dasturiy ta'minot ishlab chiqaruvchilarga past darajadagi dasturlarni tanlash erkinligini va keyinchalik ularni almashtirish imkoniyatini beradi.Linux yadrosi va deyarli barcha mavjud dasturlar ochiq standartlarga asoslanganligi sababli, ikkalasining birlashishi oson va ular birgalikda ishonchli ishlaydi.
Linux yadrosi o'rnatilgan xavfsizlik devoriga ega, bu sizning kompyuteringizni tashqaridan ruxsatsiz kirishdan himoya qiladi va xavfsiz foydalanuvchi tajribasi va ma'lumotlar yaxlitligini ta'minlaydi.