Kirish. Issiqlikning nurlanishi reja

Vin qonuni. 
Muvozanatli issiqlik nurlanishi energiyasining to‘lqin uzunliklar 
bo‘yicha taqsimlanishini nemis fizigi V.Vin 1893-yilda nazariy jihatdan o‘rgandi. 
Vin o‘z izlanishlari natijalari asosida quyidagi xulosaga keldi: absolyut qora jism 
issiqlik nurlanishi energiyasining to‘lqin uzunliklar bo‘yicha taqsimlanishi 
zichligida maksimum mavjud bo‘lib, bu maksimum 
λ
max
to‘lqin uzunligiga to‘g‘ri 
keladi va quyidagi munosabat orqali aniqlanadi:
 
b
T


max

,
(1.9) 
bu formulada 
λ
max
– absolyut qora jism nurlanishi energiyasining maksimumidagi 
to‘lqin uzunligidir, 
T
– absolyut qora jismning absolyut temperaturasi, 
b
– 
o‘zgarmas kattalik bo‘lib, Vin doimiyligi deyiladi, 
b
ning tajribalar asosida 
aniqlangan qiymati 
b
=2,9

10
–3
m

K
.
(1.9) formuladan ko‘rinadiki, qora jismning temperaturasi – 
T 
qancha yuqori 
bo‘lsa, 
λ
max
shuncha kichikroq qiymatga ega bo‘ladi. Vin qonuni siljish qonuni 
ham deyiladi va bu qonun tajribalarda tasdiqlangan. Vin qonunini yana 
quyidagicha ta’riflash mumkin: absolyut qora jism nurlanish spektrida maksimal 
energiyaga to‘g‘ri keladigan to‘lqin uzunligi absolyut temperaturaga teskari 
proporsionaldir. 
Vin qonuni asosida qizigan jismlarning (metallar, erituvchi pechlar, atom 
portlashidan hosil bo‘ladigan bulutlar va boshq.) spektriga qarab ularning 
temperaturasini aniqlashning optik pirometriya usuli ishlab chiqilgan. Shu usuldan 
foydalanib birinchi marta Quyosh sirti temperaturasi o‘lchangan. Yer sirtiga 
keladigan Quyosh nurlari energiyasining maksimumi to‘lqin uzunligi 
λ
max
=0,47 

---

mkm
bo‘lgan ko‘zga ko‘rinadigan sohaga to‘g‘ri keladi. Vin qonuniga asosan 
Quyosh sirtining absolyut temperaturasi quyidagi formula asosida hisoblab 
topilgan: 
4
max
0, 29
6160
0, 47 10
b
T
K






.