Kirish magistrlik dissertatsiyasi mavzusining asoslanishi va uning dolzarbligi

Tadqiqoning obekti sifatida Xoja Ahmad Yassaviyning turkiy tilda yozilgan devoni tarkibidagi hikmatlari hamda undagi zikrning boshqa tariqatlarda tutgan o`rni tahlilga tortiladi.
Tadqiqotning predmeti hikmatlarda zikr, tariqatlarda zikrning oo`rni, nafsni tarbiyalashda zikrning afzalligi, oʻzbek mumtoz adabiyotida yaratilgan Ahmad Yassaviy hikmatlarni badiiy xususiyatlarini tadqiq qilish, yassaviya tariqatidagi zikrlarni turlari jihatdan oʻrganish tashkil etadi.
Tadqiqotning maqsadi.Islom adabiyotida zikrning paydo bo`lishi, hamda hikmatlardagi talqinlarini oʻrganish, turkiy tilda yaratilgan ilk hikmatlar va undan keyingi davrlarda yozilganlarini tadqiq etish, bu orqali hikmatlardagi ziklarning badiiy adabiyotgadi ifodasini ochib berish hamda, islom adabiyotida zikrning o`rnini aniqlash tadqiqot ishimizning bosh maqsadi hisoblanadi.


Tadqiqotning vazifalari:
- Zikrning nafs tarbiyasidagi rolini ochib berish;
- Zikrlarga islom olamidagi tariqatlarni qarashi va tariqtlarda tutgan o`rniga munosabatni belgilash;
- Islom adabiyot tarixid hikmatnavislikning yetakchi xususiyatlarini va islomdagi zikr bilan aloqador jihatlarini yoritish;
- Xoja Ahmad Yassaviyning “Devoni Hikmat” asari asosida zikrning badiiy adabiyotdagi o`rnini koʻrsatish;
- Xoja Ahmad Yassaviyning hikmat janri takomilidagi qoʻshgan hissasini belgilash;
- Xoja Ahmad Yassaviyning hikmat janridagi she’rlarida Qur’on va zikrlarning oʻrnini ochib berish;
- Xoja Ahmad Yassaviy hikmatlari asosida Zokir obrazini aniqlash hamda zikr orqali Haqqa yetish sirlari haqida toʻxtalib oʻtish.
- Xoja Ahmad Yassaviy hikmatlarining mavzusi, badiiyati, gʻoyasi haqida soʻz yuritish;
Tadqiqotning ilmiy yangiligi quyidagilardan iborat:
Oʻzbek mumtoz adabiyoti tarixida hikmatnavislikning janr sifatidagi yetakchi jihatlari yoritiladi.
Bir qancha tariqatlardagi zikrlar qiyoslanib, bir-biridan farqli jihatlari tahlilga tortiladi.
Xoja Ahmad Yassaviyning hikmat janridagi she’rlari gʻoyaviy-badiiy jihatdan tahlil etilib, ularning oʻziga xos xususiyati va fazilatlarini imkon darajasida koʻrsatishga harakat qilinadi.
Xoja Ahmad Yassaviyning hikmatlari asosida zikrning oʻrni ilmiy dalillar orqali koʻrsatib beriladi.
Xoja Ahmad Yassaviyning diniy-tasavvufiy hamda zikr mavzusida yozilgan hikmatlari Qur’oni Karim va Hadisi shariflar orqali tahlil etiladi.