3. O’ta cho’ziq “ –V ” yoki ~ belgi qo’yiladi.Hijo Bir yarimta hijo deb ham aytiladi.
O’ta cho’ziq hijoning 2 hil ko’rinishi bor.1 qator undosh bilan tugagn bo;lishi kk.oxirida undosh bilan tugagan bolishi kk.bular aksariyati o’zlashma so’zdan kirib kelgan. Misol mehr,aql.
Ikkinchi ko’rinishi yopiq bo’g’in Cho’ziq unli qatnashgan bo’lsa.O.E.
Yor degan so’zimizda ota sanaladi.bunga chizma yordam beradi.
Yani 3 choziq hijodan keyin 1 ta qisqa hijo keladi deyiladi.
Aruzning bahrlari mavjud:
Ramal –Foilotun Yani Cho’ziq qisqa cho’ziq cho’ziq bo’g’indan iborat ruknlarimiz.
Hazal-Mafoiylun deyiladi 1 ta qisaqa 3 cho’ziq hijo ishlatiladi.
Mutaqorib shoxlar uchun yaratilgan bahr .Faulun tarzida aytiladi qisqa choziq ,cho’ziq.
Lutfiyning G’azallarda ko’rib chiqamiz. Matla bu G’azallardagi 1 chi bayt matla deyiladi.2 qatori
Maqta bu g’azalning eng so’ngi bayti.
Radif g’azalda muayyan takrorlanib kelivchi so’zlar birikmasi .radif ichida tavof bor yani inon yoki inonma. Radifdan oldin kelgan so’zlar qofiyani xosil etadi masalan sevarim,jigarim,saxarim guzarim.
Payg’ambarlar nomi keltirilsa yoki atoqli insonlar nomi keltirilsa afsonaviy atamalar Talmeh sheriy san’atini tashkil etadi.
Nazira bu o’zbek aadbiyotida O’xshatma degan ma’noni bildiradi.Asarga o’xshatib asar yoziladi.
O’zbek adabiyotida baytlarda maqol ishlatilsa Irsolimasal sheriy san’atini deb aytiladi.
Tuyuq 4 likdan iborat bo’ladi va 3 ta yoki 4 ta shakldosh qatnshgan bo’ladi.
Masalan: Ko’ngima haryonki boqsam dog’I bor ( Dog’I yara)
Har necha dardimni aytsam dog’I bor ( dog;I yana bor demoqchi)
1.Ta’lim tamoyillari (prinsiplari – lotincha principum – negiz, boshlang‗ich) – ta‘lim kechimini tashkil etishda tayaniladigan eng muhim qoida va qarashlar tizimi. Tamoyillar pedagogik amaliyotni to’g‗ri tashkil etish ehtiyoji natijasida vujudga kelgan. Tamoyillar o’qitish jarayoniga qo’yiladigan talablar majmuasidir. Ta‘limning o’qitish kechimidagi asosiy tamoyillari quyidagilardan iborat: –
ta‘limning rivojlantiruvchi va tarbiyaviy tamoyili; –
ta‘limning hayot bilan bog‗liqligi tamoyili; –
ta‘limning ilmiyligi tamoyili; –
ta‘limning tizimliligi va izchilligi tamoyili; –
ta‘limning tarbiyalovchi va kamol toptiruvchi tamoyili; – ta‘limning ko’rsatmalilik tamoyili; – ta‘limning o’quvchilar shaxsiga tayangan jamoaviylik tamoyili; –
beriladigan bilimlarning tushunarlilik tamoyili; – o’zlashtrilgan bilimlarning puxtaligi tamoyili; – o’qituvchi rahbarligida o’quvchi ongliligi va ijodiy faolligi tamoyili; –
o’quvchilarning nazariy fikrlash qobiliyatinio’stirish tamoyili; – tarbiyalanuvchining mustahkam bilimga ega bo’lishi tamoyili va hk.
2. O’qish bu– yozilgan matn bilan tanishish,uni tushunish va o’zlashtirishga qaratilgan nutqiy faoliyatning bir turibo’lib, shaxslararo kommunikativ faoliyat sohasiga daxldor. O’qish
muloqot shakllaridan biridir.