KULMINATION- syujet rivojining konflikt eng yuqori keskinlikka erishgan nuqtasi: qarama-qarshi tamoyillar to'qnashuvi (ijtimoiy-siyosiy, axloqiy va boshqalar) ayniqsa keskin seziladi va ularning muhim belgilaridagi personajlar eng yuqori darajada ochiladi. . Masalan, I.S.Turgenevning “Dvoryanlar uyasi” asarida personajlar muhabbati va ijtimoiy muhit qonuniyatlari o‘rtasidagi ziddiyat Lavretskiyning rafiqasi Varvara Pavlovnaning kelishi tasvirlangan epizodda alohida shiddatga yetadi. Bu romanning K.idir, chunki. mojaroning natijasi bosh qahramonlarning o'zini qanday tutishiga bog'liq: Lavretskiy va Liza o'z his-tuyg'ularini himoya qila oladimi yoki yo'qmi? Sheriy timiz yoki vaznlar.
3 ta sheriy tizimi mavjud.
1 barmoq vazni
2 aruz vazni
3 erkin sheroy tizim yoki vazn
Barmoq vazni xalq og’zaki ijodidda keng qollaniladi. Bo’ginlar soni juda kuhim bo’adi. Misradagi to’xtamlar turoqlar deb ataladi.
Aruz vazni 8 asrda kirib keldi
20 asrda yevropa adabiyoti orqali kirib kelgan vaz bu erkin vazn.
Aruzning ma’nosi Arab sheriyatida badaviylarda ya/ni kochmanchi tuyalarni yurishi tezlashtirsh maqsadida aruz vaznida kuylashgan.Aruzning ohangini yaralishiga sabab bo’lgan deyih mumkin.
8 asrga kelib arab filologiyasi otasi deb atalgan Halib ibn ahmad tomonidan kashf etgan/
Lug’aviy ma’nosi makka shaxrining nomlaridan biri Halib Ahmad ollohga nola qildi ilm berishini so;rab va shu aruz ilmi unda tug’ildi.
Bulut degan ma’noni ham bildiradi.chodirning o’rta ustuni degan ma’nolarni bildiradi/O;chov degan ma;nolari ham bor.
11 arsda Turkiy sheriyatiga o’tdi.dast avval aruz vazni Yusuf hos hojibning qutadg’u bilig asarida yozilgan asr
Aruzning vazni misralardagi hijolarning sifatiga ya’ni cho’ziq qisqaligiga bo’g’liq.
3 hil hijo bor belgilari taqte deb nomlanadi 1 Cho’ziq “ -” 2 hil ko’rinishi bor.1 yopiq bo’gin maktab 2.Ochiq bo’g’in (cho’ziq unli bn tugaganda O unlisi cho’ziq sanaladi.bobo,dono, qolgan ulilar urg’u olganda cho’ziq bo’lishi mumkin.
2 Qisqa “V” Doim ochiq bo’g’in bo’ladi (qisqa unli bn tugagnda )Boshim,Topildim bundan mustasno.Qolgan unlilar urg’u olmagan vaqtda qisqa hijo sanaladi.hayotga deyilganda Ha urg;u berilmayaoti shuning uchun qisqa bo’g’inga kiradi.So’zni g boshi yoki ortasida kelgan urg’uga aytiladi.