T.Maltus aholining ko’payishini cheklovchi muayyan chora-tadbirlar qo’llanilmasa, insoniyat ocharchilikka duch keladi deb xulosa qiladi va bunday vaziyatdan chiqishning ikki yo’lini taklif etadi
T.Maltus aholining ko’payishini cheklovchi muayyan chora-tadbirlar qo’llanilmasa, insoniyat ocharchilikka duch keladi deb xulosa qiladi va bunday vaziyatdan chiqishning ikki yo’lini taklif etadi:
T.Maltus aholining ko’payishini cheklovchi muayyan chora-tadbirlar qo’llanilmasa, insoniyat ocharchilikka duch keladi deb xulosa qiladi va bunday vaziyatdan chiqishning ikki yo’lini taklif etadi:
birinchisi – epidemiyalar, urushlar, kasalliklar natijasida aholining kamayishi, bunda tabiatning o’zi kishilar bilan ularning yashash vositalari o’rtasida me’yorl nisbatning o’rnatilishiga qisman yordam beradi,
Rikardo taklif qilgan iqtisodiy tamoyillariga amal qilinayotgan bir paytda iqtisodchilar uchun aholining ko’payishi muammosi dolzarb hisoblanar edi, ular aholi sonining oshib ketishining dahshatli natijalaridan qutilish uchun Maltusning nazariyasida keltirilgan oilalarda homiladorlikdan saqlanish vositalaridan foydalanishni taklif qila boshladilar.
1
epidemiyalar, urushlar, kasalliklar natijasida aholining kamayishi, bunda tabiatning o’zi kishilar bilan ularning yashash vositalari o’rtasida me’yorl nisbatning o’rnatilishiga qisman yordam beradi
2
nikohdan voz kechish yoki kech turmush ko’rish, tug’ilishni kamaytirish
David Xyum (1711-1776)
U Shotlandiyaning Edinburg shahrida tavallud topib, Edinburg universitetini tamomlagan. U Adam Smitning yaqin do‘sti bo‘lgan.
Uning bir oyog’i merkantilizmda bo’lsa, boshqasi bilan klassik siyosiy iqtisod tomon qadam qo’ygan edi.
U pulning miqdoriy nazariyasining asoschisi, pul miqdori muomalaga zarur bo'lgan miqdor hisoblanadi. U birinchi bo'lib pul massasi muammosini tovarlarning massasi bilan bog'liqligini o'rgangan. Birinchi bo’lib «narxlar inqilobi» ni tushuntirib bergan
Xyum nazariyalari pulning iqtisodiyotda notekis taqsimlanishidan kelib chiqqan. Yangi miqdorlarning paydo bo'lishi bilan, dastlab, faqat bir nechta bozor ishtirokchilari qo'shimcha mablag ’ oladi.
Xyum nazariyalari pulning iqtisodiyotda notekis taqsimlanishidan kelib chiqqan. Yangi miqdorlarning paydo bo'lishi bilan, dastlab, faqat bir nechta bozor ishtirokchilari qo'shimcha mablag ’ oladi.
Umumiy narxlar hali ham bir xil darajada bo'lganligi sababli, bu "tanlanganlar" boshqalarga nisbatan ma'lum iqtisodiy afzalliklarga ega bo'lib, bu ularning tadbirkorlik faolligini rag'batlantiradi. Ular ishlab chiqarishni kengaytiradi, yangi ishchi kuchini jalb qilish uchun ish haqini oshiradi va o'z iste'molini oshiradi.
Natijada o’sha turkum tanlangan odamlar qo’shimcha daromadga ega bo’ladi va bozrga yangi kapital kirib keladi. Shaxslarning katta qismi yuqori foyda ko’ra boshlaydi.
Natijada o’sha turkum tanlangan odamlar qo’shimcha daromadga ega bo’ladi va bozrga yangi kapital kirib keladi. Shaxslarning katta qismi yuqori foyda ko’ra boshlaydi.
Bu jarayon pul barcha tarmoqlar va iste’molchilar orasida teng taqsimlanmaguncha hamda yangi narx masshtabi o’rnatilmagunga qadar davom