Kokanduni uz

 
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:
 
1
. A.Musurmanova, X.Ibragimov, O.Jamoliddinova, K.Risqulova, S.Yo’ldosheva, A.Jumayev, 
F.Babashev “Umumiy pedagogika”.
2. B.X.Xadjayev. “Umumiy pedagogika”.
3. J. Hasanboyev, X.A. To‘raquIov, I.Sh. Alqarov, N.O‘.Usmanov “Pedagogika”.
4.https://cyberleninka.ru/article/n/zamonaviy-o-qituvchi-va-unga-qo-yiladigan-
talablar. 
 

---

790
www.
kokanduni.uz 
MAKTABGACHA TA’LIM TIZIMINING XUSUSIYLASHUVI
 
 
Foziljonova Feruza Murodjon qizi
Qo
‘
qon Universiteti talabasi,
Abdullajonov Davronjon Shokirj
on o‘g‘li
 
Qo‘qon Universiteti o‘qituvchisi 
 
 
Anotatsiya:
 
Ushbu tezisda O’zbekistonning maktabgacha ta’lim sohasini tubdan isloh 
qilish va kamchiliklari o’rnini to’ldirish va muammolarini hal qilish
taklif qilingan. Amerika 
ta’lim tizimidan ham bir qancha ustuvor yangiliklarni olib kirish O’zbekiston ta’lim tizimini 
kamchiliklarini to’ldirib bolalarni kunini maroqli va vaqtini foydali o’tkazishni ta’minlash 
tavsiya etilgan. 
Kalit so
‘
zlar:
Sport xona
si, sport maydoni, mashg’ulot xonasi, MTT, davlat, xususiy 
sheriklik, oshxona, ovqatlanish xonasi. 
Bugungi kunda O’zbekiston Respublikasida Maktabgacha ta’lim tizimida Davlat
-xususiy 
sherikchilik asosida nodavlat maktabg
acha ta’lim tashkilotlari faoliyatini tashkil etish bo‘yicha 
qator qonun va qarorlar qabul qili
nmoqda. Masalan: O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 
maqsadi “Maktabgacha ta’lim tizimini yanada rag‘batlantirish va rivojlantirish chora
-
tadbirlari to‘g‘risida” 2018
-yil 5-apreldagi PQ-3651-son qarorida belgilangan vazifalarning 
ijrosini ta’minlash, maktabgacha ta’lim sohasida davlat
-xususiy sherikchilik munosabatlarini 
yanada rivojlantirish uchun qulay shart-sharoitlar yaratish edi. Bugungi kunda Davlat-xususiy 
sherikchilik asosida nodavlat ma
ktabgacha ta’lim tashkilotlari faoliyatini tashkil etish bo‘yicha 
2022-
yil yakunlariga ko‘ra jami 22 366 quvvatga ega 169 ta DXSH asosidagi NMTT lar hamda 
2 350 ta imzolangan bitimlardan 96 391 quvvatga ega 1 346 ta oilaviy shakldagi NMTTlar 
tashkil etilis
higa erishildi. Natijada, 118 557 ta qo‘shimcha quvvat (169
ta DXSH asosidagi 
NMTT va 1 346 ta oilaviy MTTlar) hamda 10 116 ta yangi ish o‘rinlari yaratildi. Lekin bu 
xususiy tashkilotlarining ba’zi kamchiliklari ham bor
. Masalan: davlat xususiy sherikchilik 
asosida uy bog’chalar ham ochilmoqda bu uy bog’chalarida
alohida sport bilan shug’ullanish 
maydoni yoki sport xonasi ham yo’q. Bu esa bolalar uchun qay ma’noda qiyinchilik tug’diradi? 
Bolalar bitta xonada ham mashg’ulot o’tishadi, ham sport bilan shug’u
llanishadi va sport 
jihozlari ham mashg’ulot stul
-stollari, 
mashg’ulot jihozlari ham bitta honada turadi. 
Bu holat esa xonaning kengligi yo’qolib torayib ma’lum miqdorda xonaning tabiiy 
yorug’ligi ham kamayadi. Bu esa b
olalar xonada erkin sport bilan shug
’ullana olishlariga va 
mashg’ulotlar bilan shug’ullanishlar
iga halal beradi. Shu bilan birga bolalar uchun oziq ovqat 
tayyorlanadigan oshxona ham aynan shu “mashg’ulot“ xonalariga qo’shni bo’lgan xonada 
tayyorlanadi va ovqat tayyorlanish jarayonida chiqadigan hid butun xonani tutib ketadi. 
Bundan tashqari bolalar yoshlari taqsimlanmagan va 3 yoshli bolalar bilan katta yoshdagi 
bolalar bir bo’lib guruh sifatida mashg’ulotlarda birga bo’lishadi. Bu muammoni birgina 
yechimi 
bor. Bu ham bo’lsa faqatgina uy bog’chalarga 3 yoshga to’lmagan va 3 yoshlar 
atrofidagi bolalar 
olinsa maqsadga muvofuq bo’ladi. Maxsus bino (yani maxsus sport zali, 
sport maydoni, mashg’ulot xonasi, oshxonasi, ovqatlanish xonasi bor) sifatida olinib davla
t 
xususiy sherikchiligi asosida tash
kil qilingan bolalar bog’chalariga esa bolalar yosh bo’yich
a 
taqsimlanib a’lohida guruhlarga bo’linib kunlik mashg’ulotlar o’tilsa to’gri bo’ladi. 
Maktabgacha ta`lim sohasi har tomonlama sog’lom va barkamol bola shaxsin
i 
tarbiyalash va maktabga tayyorlash
da g’oyat muhim ahamiyat kasb etadi. Lekin, tahlillar 
shuni 
ko‘rsatdiki, oxirgi yillarda turli omillar ta’sirida maktabgacha ta’lim tizimida bolalarni 
maktab ta`limiga tayyorlash borasida rivojlanish o‘rniga, orqaga keti
sh holatlari, yil davomida 
maktabgac
ha yoshdagi bolalarni maktabgacha ta’lim muassasalariga qam
rab olish 
ko‘rsatkichlari o‘sishi tendensiyasi kuzatilmadi. Aksincha, so‘nggi 20 yil davomida davlat 

---

791