363 mansublik, milliy iftixor asta-sekin barbod bo’la boshlaydi. Ana shunday davlatni
mustamlakachilik kishanlarida uzoq vaqtlar davomida ushlab turish, xalqni
itoatkor qulga aylantirishi mumkin. Milliy g’ururi so’ndirilgan, madaniyati, tili
kamsitilgan, haq-huquqi, erki, izzat-nafsi yerga urilib, ruhan ezilgan xalq va millat
— mustamlakachilar uchun tayyor o’ljadir. CHor amaldorlari buni yaxshi
bilganliklari uchun yerli xalqni madaniyat va ma’rifatdan bebahra qoldirish
masalasiga birinchi darajali ahamiyat berganlar, bu yo’lda hech narsadan tap
tortmadilar, rahm-shafqatni butunlay yig’ishtirib qo’ydilar.
Sho’ro tuzumi — milliy birlik g’oyalari bilan sug’orilgan milliy ong o’sishi
yo’lida turli g’oyalar tashkil etdi, milliy birdamlik, milliy tuyg’uning rivojlanishi
va yuksalishiga millatchilik deb qaradi. Buni o’zbek xalqining tili, tarixi,
madaniyati, xalq og’zaki ijodiyotiga qilingan qatag’onchilik siyosati misolida
ko’rish mumkin.
Madaniyat jamiyat taraqqiyotida muhim rol o’ynaydi. U quyidagi ijtimoiy
funktsiyalarni bajaradi:
1.Bilish funktsiyasi. Madaniyatda ko’p asrlik inson faoliyati davrida
olamdagi narsa va hodisalarni bilish va ularni o’zlashtirish jarayonida to’plangan
tarixiy tajriba mujassamlangan.
2.Axborot uzatish funktsiyasi. Madaniyat bir avloddan ikkinchi avlodga
ijtimoiy tajribani yetkazish shaklidir, ya’ni tarixiy vorislik funktsiyasini bajaradi.
3.Muloqat funktsiyasi. Moddiy va ma’naviy tarixiy yodgorlikda o’z aksini
topgan ma’lumotlarni qabul qilish jarayonida biz o’tmishdagi avlodlarning
turmushi, ularning didi, madaniy darajasi, shuningdek, mazkur asarlarni bunyod
etgan mualliflar bilan muloqatda bo’lamiz, shu davrning nafasidan xabardor
bo’lamiz.
4.Madaniyat inson axloq-odobi, xatti-harakatini tartibga solish vazifasini
bajaradi.
5.Madaniyat
insoniy
fazilatlarni
shakllantiradigan
gumanistik,
insonparvarlik vazifasini bajaradi.
