Kompleks ishlab chiqarishda xarajatlarni taqsimlashda sof sotish qiymati usulining qo‘llanishi
Yüklə 0,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 4) Yalpi foyda doimiy ulushi usuli
- Misol
|
3) Sof sotish qiymati usuli
Kompleks xarajatlar sof sotish qiymati asosida taqsimlanadi. Sotish sof qiymatini aniqlash uchun ajralish nuqtasidan keyingi qo‘shimcha xarajatlarni sotish narxidan olib tashlash lozim. Kompleks xarajatlar, sh.b. 3 0 000 Alohida xarajatlar, sh.b.: A Mahsulot 1 6000 B Mahsulot 2 4000 Birli klar miqdori Tayyor mahsulotni sotish narxi, sh.b Sotish qiymati, sh.b. Alohi da xarajatlar, sh.b. Sof sotish qiymati, sh.b. A 160 25 40000 1600 24000 Mahsulot 0 0 B 800 50 40000 2400 16000 Mahsulot 0 Jami 40000 A Mahsulotga taqsimlangan 30 000 sh.b. x (24 000 sh.b. / 40 000 sh.b.) = 18 000 sh.b. B Mahsulotga taqsimlangan 30 000 sh.b. x (16 000 sh.b. / 40 000 sh.b.) = 12 000 sh.b. Taqsimlangan jami kompleks xarajatlar 30 000 sh.b. 4) Yalpi foyda doimiy ulushi usuli Bu usulda kompleks ishlab chiqarish xarajatlari yalpi foydaning umumiy foizi mahsulotning har bir turi uchun bir xil qilib taqsimlanadi. Bu usul quyidagilarni o‘z ichiga oladi: 1. Yalpi foyda foizini hisoblash. 2. Sotilgan mahsulot tannarxini aniqlash va kompleks ishlab chiqarish xarajatlarini taqsimlash. Misol: Kompleks xarajatlar, sh.b. 30 000 Alohida xarajatlar, sh.b.: A Mahsulot 16 000 B Mahsulot 24 000 40 000 Birliklar soni Tayyor mahsulotni sotish narxi, sh.b. Sotish qiymati, sh.b. AMa hsulot 1600 25 40 000 BMa hsulot 800 50 40 000 Jami 80 000 1. Yalpi foyda foizini hisoblash. Sotish qiymati, sh.b. 80 000 sh.b. Minus kompleks ishlab chiqarish xarajatlari va alohida qilingan xarajatlar, sh.b. 70 000 sh.b. Yalpi foyda, sh.b. 10 000 sh.b. Yalpi foyda foizi 12,5 % 2. Sotilgan mahsulot tannarxini aniqlash va kompleks ishlab chiqarish xarajatlarini taqsimlash A Mahsulot, sh.b. B Mahsulot,sh. b Jami, sh.b. Sotish qiymati 40000 40000 8000 0 Minus Yalpi foyda, 12,5 % 5000 5000 1000 0 Sotilgan mahsulot tannarxi 35000 35000 7000 0 Minus Alohida xarajatlar 16000 24000 4000 0 Kompleks ishlab chiqarish xarajatlari 19000 11000 3000 0 Bu usuldan foydalanilgandagi yagona gumon (taxmin) shundan iboratki, yakka darajada har bir mahsulot bo‘yicha xarajatlar va savdo hajmi o‘rtasida bir xil o‘zaro bog’liqlik nazarda tutiladi. Bunday o‘zaro bog’liqlik ko‘p turdagi mahsulot ishlab chiqaruvchi kompaniyalarda kamdan-kam kuzatiladi. (Mahsulotga taqsimlangan xarajatlar bu usuldan foydalanganda hamisha ijobiy bo‘lmaydi. Kompleks ishlab chiqarish xarajatlari ba’zi mahsulotlarga manfiy belgi bilan o‘tadi). Qo‘shma ishlab chiqarish jarayoni, qo‘shma mahsulot va ikkilamchi mahsulotlar shunday tarmoqlarga talluqli, qaysiki bir turdagi mahsulotni ishlab chiqarish boshqasini ishlab chiqarish bilan texnologik bog‘liqlikda bo‘ladi. Yüklə 0,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|