Kompyuter lingvistikasi
Yüklə 349,08 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
1.
So’z turkumlari. Har qanday tilning so’zlari ro’yxati to’liq lug’at, yani undagi so’z yasalishi va shakl yasalishi bilan belgilanadi. So’zning yo yoki bu so’z turkumiga xosligi ham lug’at orqali aniqlanadi. Shu tariqa: Dastlabki so’z -ot -sifat -olmosh -fe’l -ravish -old ko’makchi -artikl -bog’lovchi -undov so’zlar Har bir til lug’atlarda ko’rsatilmagan so’z shakllariga ega bo’ladi: yasama so’z Q qo’shimcha Đngliz tili qo’shimchalarining jadvali qo’shimcha -s -is -ed -ing- -th Shu tariqa, 22 So’z + -boshlang’ich so’z (lug’atdagi so’z) -yasama so’z (shakli o’zgargan so’z) 1-izoh Takidlash zarurki, so’z+so’z+affiks so’z yasalish formulasi orqali aniqlanuvchi so’zlar ham boshlang’ich so’zlar hisoblanadi, ular shu ko’rinishda lug’atda keltirilgan. Masalan, boxer, dislike. 2-izoh Shuningdek, so’z+so’z+so’z formulasi orqali aniqlanuvchi qo’shma so’zlar ham boshlang’ich so’z hisoblanadi, chunki ular ham shundayligicha lug’atda ko’rsatilgan bo’ladi. Masalan, at once Mother in fon The rich A comic 3-izoh Lug’atda barcha atoqli otlar (insonlar ismi, geografik nomlar va h.k) ham ko’rsatiladi. So’z turkumlarini formallashtirishga o’tamiz. 1.1. Ot Birlikdagi otdan lug’atdagi ot boy-o’g’il bola Ko’plikdagi otning birlikdagi otdan boys-o’g’il bolalar Bu qoida to’g’ri otlarga nisbatan tatbiq qilinadi. Bunda ko’plik shakli yasalishining o’ziga xos formalari ham mavjud bo’ladi. Ularni maxsus jadvalda ko’rsatish mumkin: (noto’g’ri otlarni) Birgalikdagi ot Ko’plikdagi ot Child Children Man Goose geese Cuctus Cucti Bacterium Bacteria Neo’s faqat birlik shaklida qo’llaniladi Faqat ko’plik shaklida qo’llanadi Glasses Fish Fish 4-izoh So’z+so’z+ -s formulasi nafaqat otning ko’plik shaklni hosil qilish uchun, balki so’z yasalish uchun ham xizmat qiladi. Yani so’zlardan iborat jadval mavjud. Bu so’zlar lug’atlarda keltiriladi. forse-kuch forses-armiya Ich-boy ciches-boylik Colour-rang colours-bayroq Kelishikdagi otdan lug’atdagi ot boy-o’g’il bola Kelishikdagi otdan –s boys-o’g’il bolalar |