Kompyuterni tashkil etilishining mantiqiy asoslari

Modernization of Higher Education in Central Asia through New Technologies (HiEdTec)

2	KOMPYUTERNI TASHKIL ETILISHINING MANTIQIY ASOSLARI

Reja:

1. 
   Asosiy raqamli mantiqiy sxemalar, dasturlanadigan mantiqiy qurilmalar
   
2. 
   Bul algebrasi, bul funksiyalarini amalga oshirish
   
3. 
   Ikkilik kodda buyruqlarni bajarilishi
   

Kalit so’zlar: Kompyuter arxitekturasi, asosiy raqamli mantiqiy sxemalar, elektron xisoblash mashinasi, dasturlanadigan mantiqiy qurilmalar, Bul algebrasi, Bul funksiyalari, ikkilik kod.

1. 
   Asosiy raqamli mantiqiy sxemalar, dasturlanadigan mantiqiy qurilmalar
   

Zamonaviy kompyuter arxitekturasini o‘rganishga bag‘ishlangan adabiyotlarda kompyuter arxitekturasini, bir nechta sathlar ierarxiyasidan iborat ko‘rinishda ifodalab o‘rganish amalga oshirilgan. Ko‘pgina zamonaviy kompyuterlar ikki va undan ortiq sathlardan iboratdir.

Avval ushbu chizmadagi sathlarga qisqacha tushuntirishlar berib o‘tamiz, so‘ngra esa kompyuterlarning tuzilishini bunday o‘rganish bilan, nimalarga erishish mumkinligi va kompyuter arxitekturasi deganda – nimani tushunish kerakligi haqidagi xulosalarni keltiramiz.
Nolinchi sath – bu kompyuterning apparat taminoti sathi
h isoblanadi. Raqamli mantiqiy sath, ya’ni nolinchi sath ob’ektlari ventillar, ya’ni uzgich-ulagichlar deb ataladi. Ular yordamida - И, ИЛИ, НЕ (AND, OR, NOT) kabi oddiy mantiqiy funksiyalar bajariladi.

Asosiy mantiqiy elementlar

Bir nechta ventillar yordamida 0 va 1 raqamlarini saqlay oladigan 1 bitli xotira elementlari, ya’ni triggerlar hosil qilinadi. Masalan SR, JK, T va D kabi triggerlar . Umuman kompyuter ham - ventillardan tashkil topgandir.

Kompyuterning qanday tuzilganligi va qanday ishlashini o‘rganishda juda ko‘p marotaba so‘zga olinadigan tushunchalardan biri - bu registrlar hisoblanadi. Kompyuterda va protsessorning ichida kechayotgan, ma’lumotlarni ishlash jarayonlarini amalga oshirishda ham, turli xil vazifalarni bajarish uchun mo‘ljallangan registrlardan foydalaniladi.