Konchilik ishi



Yüklə 26,99 Kb.
səhifə3/3
tarix31.03.2023
ölçüsü26,99 Kb.
#91823
1   2   3
Falsafa M I

Ta'riflovchi gipoteza-bu ma'lum bir hodisa yoki ob'ektning mavjudligi, uning o'ziga xos xususiyatlari haqidagi taxmin. Masalan: yorug'likning to'lqin tarqalishi gipotezasi; qabul qilingan qoidalar to'plamidan eng yaqin yoki uzoq ijtimoiy ta'sirni bashorat qiluvchi siyosatshunos yoki advokat gipotezasi.
Tushuntirish gipotezasi-o'rganilayotgan ob'ektdagi sabab-oqibat munosabatlari haqidagi taxmin. Masalan: Tunguska meteoriti haqidagi gipoteza; yerda muzlik davrlarining paydo bo'lishi haqidagi gipoteza; ayblanuvchining muayyan jinoyatni sodir etishining sabablari va sabablari haqidagi gipotezalar va boshqalar.
Tadqiqot ob'ekti bo'yicha umumiy, xususiy va yagona farazlar ajralib turadi.
Umumiy gipoteza-bu hodisa yoki umuman hodisalar guruhining sababini tushuntiruvchi gipoteza turi. Umumiy gipoteza tasvirlangan hodisalarning butun sinfini tushuntirish maqsadida ilgari surilgan (Demokritning atomistik nazariyasi).
Xususiy gipoteza-bu o'rganilayotgan hodisa yoki hodisaning alohida tomonini yoki alohida xususiyatini tushuntiruvchi gipotezaning bir turi. Muayyan farazlar ma'lum bir to'plam elementlarining ma'lum bir kichik to'plamida qonuniyatlarning paydo bo'lish sabablarini aniqlash uchun yaratilgan.
Shuni yodda tutish kerakki, gipotezani umumiy va xususiyga bo'lish nisbiydir: u bir-biriga nisbatan xususiy, boshqa farazlarga nisbatan umumiy bo'lishi mumkin.
Yagona gipoteza-bu yagona faktlar, aniq hodisalar yoki hodisalarning sabablari, kelib chiqishi va o'zaro bog'liqligi to'g'risida ilmiy asoslangan taxmin. (Shifokor, ma'lum bir bemorni davolash paytida, u uchun dori-darmonlarni va ularning dozalarini alohida tanlab, bitta farazlarni tuzadi.)
Xususiy gipotezaning bir turi-bu versiya.
Versiya (lat. versio - "inqilob, modifikatsiya"; FR. versiya - "tarjima, talqin")-har qanday fakt, hodisa, hodisaning boshqa izohlari yoki talqinlaridan farq qiladigan bir nechta mumkin bo'lgan narsalardan biri.
Versiya va gipotezaning mantiqiy tuzilmalari bir-biriga mos keladi, ammo ular ham farqlarga ega.

  • 1. Ilmiy gipotezaning predmeti tabiat va jamiyatning rivojlanish qonunlari; versiyalarning predmeti — yagona hodisalar va faktlar. Versiya naqshni ochmaydi, balki alohida voqea yoki haqiqatni tushuntiradi.

  • 2. Ilmiy farazlar uzoq vaqt davomida mavjud va ishlab chiqilgan, versiyalar nisbatan qisqa vaqt ichida ilgari surilgan va sinovdan o'tgan.

  • 3. Versiya, ilmiy gipotezadan farqli o'laroq, yagona bo'lishi mumkin emas (5-rasmga qarang).

Versiya sud protsessida alohida rol o'ynaydi va alohida huquqiy ahamiyatga ega bo'lgan holatlar yoki umuman jinoyatning kelib chiqishi yoki xususiyatlarini tushuntiruvchi mumkin bo'lgan farazlardan biri sifatida tushuniladi.
Umumiy versiya-bu barcha jinoyatlarni aniq holatlarning yagona tizimi sifatida tushuntiradigan taxmin. U ishning huquqiy ahamiyatga ega bo'lgan barcha holatlarini aniqlab, bir-biriga bog'liq bo'lgan ko'plab savollarga javob beradi. Ushbu savollar orasida eng muhimi: qanday jinoyat sodir etilgan? Uni kim qildi? Qaerda, qachon, qanday sharoitda va qanday tarzda amalga oshiriladi? Jinoyatning maqsadlari, sabablari, jinoyatchining aybi nima?
Xususiy versiya-bu ko'rib chiqilayotgan jinoyatning ayrim holatlarini tushuntiruvchi taxmin. Shaxsiy versiyalarga misollar: o'g'irlangan narsalarning joylashuvi yoki jinoyatchining joylashgan joyi to'g'risida; harakatning sheriklari; jinoyatchining jinoyat sodir etilgan joyga kirish usuli; jinoyat sodir etish sabablari va boshqalar.
Xususiy va umumiy versiyalar o'zaro bog'liq. Xususiy versiyalar yordamida olingan bilimlar umumiy versiyani qurish, konkretlashtirish va aniqlashtirish uchun asos bo'lib xizmat qiladi. O'z navbatida, umumiy versiya hali aniqlanmagan holatlar bo'yicha xususiy versiyalarni ilgari surish uchun asosiy yo'nalishlarni belgilashga imkon beradi


XULOSA
Men bu mustaqil ishimda gipoteza tushunchasini har qanday voqelik hodisasini bilish, ma'lumki, ushbu hodisaga tegishli individual faktlarni to'plash va to'plashdan boshlanishini va bilimning boshida mavjud bo'lgan faktlar bu hodisani to'liq va darhol tushuntirish, uning nima ekanligi, uning paydo bo'lish sabablari, rivojlanish qonuniyatlari va boshqalar haqida ishonchli xulosa chiqarish uchun doimo etarli emasligini o’rgandim.


FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR VA SAYTLAR

https://uz.wikipedia.org/wiki/Gipoteza


https://ozlib.com/904561/sotsium/gipoteza
https://yandex.uz/images/search?text=gipoteza%20strukturasi&from=tabbar
https://studfile.net/preview/2781686/page:6/


https://yandex.uz/images/search?text=gipoteza%20strukturasi&from=tabbar&pos=1&img_url=http%3A%2F%2Fcf.ppt-online.org%2Ffiles%2Fslide%2Fk%2FKsQO7LdknUaEo6zyIwgm1W9upFCtBiYP5x24vARNG%2Fslide-1.jpg&rpt=simage&lr=190754
Yüklə 26,99 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin