Ko'nikmasini va malalalarini

KO.yoga •oir masalalar yecbish ko'nikmasini va malalalarini hosil qilish hamda rivojlantirish

Kimyodan masala yechishning ta'limiy ahamiyati shundan iboratki, o'quvchilar masalalar yechish jarayonida modda va jarayonlar to'g'risidagi kimyoviy bilimlari musta hkamlanadi. Kimyoviy jarayonlarning borishi, undagi omillar (temperatura, bosiin, katalizator va h.k.)ning ahamiyati to'g'risidagi fi.krlari or­ tadi.

Kimyoviy masalalar yechish o'qitishni ishlab chiqarish bilan bog'laydi, mehnat tarbiyasi ko'nikmalarini hosil qiladi, ixtisos­ likni egallashga yo'naltiradi, matematika, fizika, biologiya, geologiya va boshqa fanlar bila n uzviy bog'lanish borligini ko'rsatadi. Maqsadga intilish xususiyatini shakllantiradi.
Masala yechishning rivojlantiruvchi ahamiyati yuqori bo'lib, u o'quvchilarning kimyoviy bilimlarini shakllantiradi va rivojlan­ tiradi, bilimdagi formalizmni yo'qotadi, mustaqil flkrlashga o'rgatadi. Kimyodan masalalar yechish jarayonida muammoli o'qitishni amalga oshirish mumkin. Metodologik jihatdan qaral­ ganda, bu holatda abstrakt tafakkurdan amaliyotga o'tish ta'min­ lanadi. Masalalar yechish kimyoni o'qitishning asosiy vositalari­ dan biri bo'lib, u bilimlarni mustallkam o'zlashtirilishini tamin­ laydi. Kimyoviy masalalar sifat va hisoblashga oid sinflarga bo'Jinadi.
64
Kimyo bo'yicha sifatga oid masalalar. Sifatga oid masalalar­ ning quyidagi tiplarini keltirish mumkin.

1. 
   Kuzatilgan hodisalarni tushuntirish. Nima sababdan KMn0₄ qizdirilganda ajraladigan gaz cho'g'langan cho'pni yondirib yubo­ radi? Nima sababdan Na ₂S0₄ eritmasiga bariy xlorid eritmasi qo'shilganda cho'kma hosil bo'ladi?
   
2. 
   Aniq moddalarning tavsifi. Xlorid kislota quyidagi mod­ dalarning qaysi biri bilan reaksiyaga kirishadi? Ruh, oltin, temir va hokazo.
   
3. 
   Moddalarni bilib o/ish. Qaysi probirkada kislota, ishqor yoki tuz borligini aniqlang. Qaysi probirkada xlorid kislota, sulfat va nitrat kislota borligini aniqJab, ko'rsating.
   
4. 
   Moddalarning tarkibini sifat jihatidan asos/ab berish. Am­ moniy xlorid tarkibada ammoniy va xlorid ioni borligini asoslab ko'rsating.
   
5. 
   Aralashmalar tarkib;dan toza moddalarni ajratish. Kislorod­ ni uglerod (IV) oksididan qanday tozalash mum.kin?
   
6. 
   Moddalarning olinishi. Natriy gidroksidni mum.kin bo']gan usullar bila n olinishini ko'rsating.
   

Sifat masalalariga moddalarning bir-biridan hosil bo'lishi ham kiradi. Quyidagi o'zgarishlarni amalga oshiring:
NaNaOHNaCLHClFeCI₂ Fe(OH)i Fe(OHh
Sifat masalalari ichida asboblami ishlatishga oidlari ham bo'lishi mum.kin. Masalan, kislorod, vodorod, xlor, ammiak gaz­ larini yig'ish uchun qanday asboblardan foydalaniladi? Sifat masalalari og'zaki, yozma va eksperimental bo'lishi mumkin.