Marketingning g‘oyaviy asoslari
Bozor iqtisodiyotida marketingning roli
Korxonada strategiya ishlab chiqish
Marketing
Marketing – bozor holatini asosli o’rganish va oldindan baholash bilan tovarlarni ishlab chiqarish va sotishni tashkil etish hamda shu yo’sinda bozor iqtisodiyotining muhim unsuri, marketing ishi maxsus marketing dasturlari orqali amalga oshiriladi
Marketing bo’limi – yuqoridagi barcha qoidalarini amalga oshirish yo’lida hormay-tolmay xizmat qiladigan korxona yuragidir.
Marketing bo’yicha korxonani boshqarish birmuncha murakkab, chunki bu ish katta hamda rejali hisoblarni, oldindan tayyorlangan kadrlarni, boshqaruv funkstiya va uslublarni tubdan o’zgarishini talab etadi.
Sotish uchun uni doimo tekshirish va tahlil qilib turish kerak. Korxonaning iqtisodiy xizmatlari bozorni tekshirishlari kerak. Shunday ishni marketing va sotish bo’limi, iqtisodiy tahlil xizmatlari ham amalga oshiradi. Bozorni tekshirish maqsadni aniqlash va tekshirishni tezkor rejasini ishlab chiqish bilan boshlanadi. Keyin mahsulotni sotish natijalari bir necha yil hisobidan tahlil etiladi, xato va yanglishish aniqlanadi, marketing mutaxassislarining fikri o’rganiladi. Axborotlarini quyidagi manbalardan olshi mumkin: matbuot, reklama, telefon orqali anketa jo’natish va boshqalar.
Korxona davriy (bir yilda bir necha marta) ravishda bozordagi o’z o’rnini aniqlashi kerak. Bozorning potenstial hajmi deganda ma’lumot vaqt oralig`ida qilingan xarid tushuniladi. Istiqbolni uzoq (muddatli belgilash – 15-20 yilga, o’rta muddatli – 5 yilga, qisqa muddatli – 1-2) yilga mo’ljallanishi kerak. Bozorga yangi tovarni kiritishda bozor hajmini aniqlash muhimdir.
Korxona davriy (bir yilda bir necha marta) ravishda bozordagi o’z o’rnini aniqlashi kerak. Bozorning potenstial hajmi deganda ma’lumot vaqt oralig`ida qilingan xarid tushuniladi. Istiqbolni uzoq (muddatli belgilash – 15-20 yilga, o’rta muddatli – 5 yilga, qisqa muddatli – 1-2) yilga mo’ljallanishi kerak. Bozorga yangi tovarni kiritishda bozor hajmini aniqlash muhimdir.
Korxona tadqiqotlarini o’tkazish
Bebaho tadbir, shuning uchun imkoni boricha axborot manbalaridan ko’proq foydalanish lozim. Tekshiruv chog`ida tarkib topgan g`oya va qonuniyatlarni alohida e’tiborga olish kerak. Bozor hajmi marketing tadqiqotlarni o’tkazish chog`ida raqobatchilar faoliyati, reklama, sotuv siyosati, tovarlar assortimenti, texnik xizmat, bo’limlarni tashkiliy tuzilmalari va boshqalarni ham tahlil qilishni unutmaslik kerak.
Korxona barcha marketing, rejalashtirish ishlarini o’z ichiga oluvchi marketing xizmati tizimini tuzishi kerak. Kichik korxonalarda marketing xizmati bir kishi zimmasida bo’lishi mumkin. U marketing tadqiqotlari, reklama va sotishni tashkil qiladi, servis va mijozlar bilan ishlaydi. Agar korxona yirik bo’lsa, marketing funkstiyasiga marketing bo’limi rahbarlik qiladi. Bu bo’limda agentlar, marketing tadqiqotchilari, reklama bo’yicha mutaxassislar, tovar ishlab chiqarishni boshqaruvchilar yoki bozor bo’g`inlari (segmenti) boshqaruvchilari, mijozlarga servis xizmati xodimlari faoliyat ko’rsatadilar.
МАРКЕТИНГ БЎЙИЧА ВИЦЕ-ПРЕЗИДЕНТ Маркетинг хизмати бошқарувчиси Реклама ва сотишни рағбатлантириш Сотиш бўйича бошқарувчи Маркетинг тадқиқотлари бошқарувчиси Янги товарлар бўйича бошқарувчи Marketing funkstional xizmati
Xulosa:
1. Marketing inson ehtiyoji va talablarini ta’minlash va foyda olish maqsadida bozor bilan amalga oshadigan, tovarlar sotishni ta’minlash, ayirboshlashni tezlashtirishga qaratilgan faoliyatdir.
2. Marketing ishi maxsus marketing dasturlari orqali amalga oshiriladi, ularda xaridorlarni va raqobatchilarni o’rganish asosida tovarlar sifatini yaxshilash, tovar narxini o’zlashtirish reklama, o’tkazish, tovarlarni o’z vaqtida etkazib berish, xaridorlarga ma’qul tushadigan xizmat ko’rsatish kabi chora-tadbirlar kiradi.
3. Marketing faqat bozordagi talab-ehtiyojni qondirish vositasigina bo’lmay, balki ishlab chiqarish samarasining ham yuqori bo’lishiga qaratilgan. Shu sababli bozor iqtisodiyotini boshqarib turishda katta ahamiyatga ega.
4. Tovar-pul munosabatlari shunday bebaho xususiyatga egaki, u jamiyatni o’zini boshqarish mexanizmi bilan qurollantiradi
5. Korxona – bu butlovchi qurilma, uskuna, yordamchi qurilmalar, ta’minot predmetlari va ishbilarmonlar doirasining katta bozoridir.
6. Marketing tadqiqotlarining maqsad va mazmuni doimo va sistemali ravishda axborotlar to’plash, ularni tahlil qilish va natijalardan korxonani boshqarish jarayonida foydalanish tashkil etiladi.