Korxonaning investitsion faoliyatini rivojlantirish yo`llari

Investitsion faoliyatga tegishli qarorlarniqabul qilishda amaliyotda sinovdan o’tgan quyidagi muhim qoidalarga rioya qilinadi:

1. Pulni bankda saqlagandan ko’ra ko’proq foyda(soliqlar chegirilgan holda) olish imkoni bo’lsa, mablag’larni ishlab chiqarishga, qimmatbaho qog’ozlarga va boshqalarga investitsiyalashtirish o’z ma’nosiga ega bo’ladi.

2. Investitsiyalarning rentabellik darajasi inflyatsiya sur’atlaridan yuqori bo’lgan

taqdirdagina mablag’larni investitsiyalashtirish o’z mazmuniga egadir.

3. Diskontlashtirish ham hisobga olingan holda eng yuqori rentabellik darajasiga egabo’lgan loyihalarga mablag’larni investitsiyalash o’z mazmuniga ega.

Birinchi qoidaning mazmuni shundan iboratki, muayyan mablag’ga egalik qiluvchilar o’zpullarini bankda saqlagani uchun 10% li stavka bo’yicha foyda oladi, agar uni ishlab chiqarishgayoki shu kabi yo’nalishlarni biron-bir turiga sarflasa 20% li qaytim bilan foyda oladi. Demak, mablag’ sarfini ikkinchi yo’nalishi samarali hisoblanadi.Investitsion qarorlar baholanayotganpaytda inflyatsiya ham hisobga olinishi kerak.

Investitsion jarayon yuqorida ta’kidlanganidek, har doim risk bilan chambarchasbog’langan. Chunki, vaqt noaniqlikni kuchaytiradi va xarajatlarni qoplashning muddatlari qanchalikuzoq bo’lsa, investitsion loyiha shunchalik riskliroq bo’ladi. Shuning uchun ham, investitsionqarorlar qabul qilinayotgan paytda moliyaviy menejer xarajatlar, tushum, foyda va u yoki buinvestitsion loyihaning roealizatsiya qilinishidan erishilishi lozim bo’lgan iqtisodiy rentabellikbaholanayotgan paytda, albatta vaqtiy o’zgarishlarni inobatga olmog’i lozim. Ana shu narsadiskontlashtirish deyiladi va, odatda, bir necha muqobil variantlarda amalga oshiriladi.

Diskontlashtirish kelajakda olinishi mumkin bo’lgan summaning hozirgi pulli ekvivalentinianiqlash imkonini beradi. Buning uchun kelajakda olinishi mumkin bo’lgan(kutilayotgan) summadamurakkab foiz bo’yicha ma’lum muddatda jamlangan daromadni ayirish kerak.

Fikrimizni “Buxoro- Gilam” QKsi misolida ko’ramiz:

“Buxoro- Gilam” QKsi gilam ishlab cniqarishning “Evropa” yo’nalishidagi mahsulot turini ishlab chiqarish uchun korxona mablag’larini investitsiya qilgan. Lekin, uning oldida 2 loyiha mavjud.

4-jadvalda keltirilgan ma’lumotlar asosisda quyidagi ketma-ketlikda uning samaradorligini aniqlaymiz:

1. Investitsiyalarning o’rtacha yillik rentabellik darajasini bank kreditining o’rtachafoiz stavkasi bilan taqqoslaymiz;

2. Loyihalarni inflyatsion zararlardan(yo’qotmalardan) sug’urtalanganlik(himoyalanganlik) nuqtai nazaridan taqqoslaymiz;

3. Investitsiyalarning qoplanish muddatlarini (davrlarini) taqqoslaymiz;

Shubhasiz, «Evropacha» loyiha bo’yicha investitsiyalar tezroq qoplanadi.

4. Talab qilinayotgan investitsiyalarning hajmi yoki miqdorlarini taqqolaymiz;