Korxonaning marketing strategiyasi va uni ishlab chiqish bosqichlari

44 
Kalit so‘zlar:
marketing, marketing strategiyasi, globallashuv davri, bozor 
tadqiqotlari, korxonaning ichki va tashqi muhiti, marketing strategiyasini ishlab 
chiqish bosqichlari. 
Ключевые слова:
маркетинг, маркетинговая стратегия, эпоха 
глобализации, исследование рынка, внутренняя и внешняя среда 
предприятия, этапы разработки маркетинговой стратегии. 
Keywords:
marketing, marketing strategy, era of globalization, market 
research, internal and external environment of an enterprise, stages of developing 
a marketing strategy. 
Ma’lumki, doimiy o’zgaruvchan atrof-muhit omillari korxonaga nisbatan 
tajavvuzkor bo’lib, bu sharoitlariga qarshi turishning asosiy vositasi sifatida 
korxonaning yaxshi ishlab chiqilgan marketing strategiyasi hisoblanadi. Ushbu 
maqsadga erishish uchun korxonalarda strategik marketingning nazariy asoslarini 
tizimlashtirish, uning strategiyasini taklif qilishi kerak. 
Hozirga globallashuv davrida, birinchi navbatda, strategik menejment va 
marketing kabi to’laqonli boshqaruv mexanizmlari mavjud bo’lmagan sharoitlarda 
kompaniyalar zarar ko’radi. Strategik rejalashtirish masalalarida boshqaruvning 
tizimli xato
lari globallashuv ta’sirini ko’paytirishi va korxonaning hayot aylanishini 
qisqartirishi mumkin. O’zgaruvchan iqtisodiy sharoitlarga qarshilik ko’rsatishning 
asosiy vositasi korxonalar uchun yaxshi ishlab chiqilgan marketing strategiyasidir. 
Marketing strategiyasi kompaniyaning umumiy strategiyasining elementlaridan 
biridir. U iste’molchilar, raqobatchilar va sotish bozoriga nisbatan bozordagi 
faoliyatning asosiy yo’nalishlarini belgilaydi. Kompaniyaning marketing strategiyasi 
uning bozordagi mavqeiga, bozo
rdagi o’zgarishlarni tahlil qilishga, raqobat holatini 
tahlil qilishga, bozordagi o’zgarishlar prognozlariga, kompaniyaning o’zi 
maqsadlariga va resurslarning cheklanganligiga bog’liq. 
To’g’ri ishlab chiqilgan marketing strategiyasi boshqaruv qarorlarini qabul 
qilishga ta’sir qiluvchi noaniqlik va atrof-muhitning o’zgaruvchanligining salbiy 
ta’sirini minimallashtirishi mumkin va kompaniyani ishlab chiqarish va umuman 
kompaniya faoliyatidagi zarur ichki o’zgarishlarga tayyorlashga imkon beradi. 
Tashkilotning har qanday korxonasi faoliyatining natijasi maqsadlar qanchalik 
to’g’ri va to’g’ri qo’yilganligiga, ularga erishish uchun vazifalar qo’yilganiga bog’liq. 
Shu sababli, tashkilot rahbariyati iste’molchilarning xohish-istaklari sohasida 
tadqiqotlar olib bori
sh uchun uning holati, mavjud va mumkin bo’lgan eng yaqin 
raqobatchilar haqida eng to’liq va ishonchli g’oyaga ega bo’lishi kerak. Bu 

---

45 
omillarning barchasi kompaniya menejerlariga raqobatbardoshlikni yaratish va 
ishlab chiqarish rentabelligini oshirish imko
nini beradi. Kompaniya o’z oldiga 
qo’yilgan vazifalarni hal qilishi va natijada o’z foydasini maksimal darajada oshirishi 
uchun marketingni rivojlantirish strategiyasini ishlab chiqishi kerak. 
Marketing strategiyasi - bu istalgan holatga erishish uchun mavjud 
resurslardan eng oqilona foydalanish usullarini tavsiflovchi korxonani rivojlantirish 
rejasi. 
Korxonaning strategik marketing rejasini ishlab chiqish quyidagi vazifalar 
majmuasini hal qilishga qaratilgan [1]: 

korxonaning joriy holatini baholash; 

investitsiyalardan kafolatlangan daromad olish nuqtai nazaridan korxonaning 
asosiy maqsadlarini, shuningdek, maksimal darajada aniqlash 

resurslardan oqilona foydalanish; 

korxonani rivojlantirishning maqsad va vazifalariga erishish uchun barcha 
resurslarni jalb qilish. 
Yuqorida aytilganlarga asoslanib, strategik marketing - bu bozorni har 
tomonlama tahlil qilish asosida iste’molchi, ishlab chiqarish va butun jamiyat uchun 
qadrli bo’lgan tovarlarni (xizmatlarni) ishlab chiqish va ilgari surishning boshqaruv 
tizimi, degan xulosaga kelishimiz mumkin. 
Marketing strategiyasi - bu korxona maqsadlariga erishishga qaratilgan asosiy 
qarorlar to’plami. 
Marketing strategiyasini ishlab chiqish bir nechta bosqichlarda amalga 
oshiriladi. Marketingni strategik rejalashtirishni is
hlab chiqish bo’yicha harakatlar 
ketma-ketligi quyidagicha: