Kredit turlari

5. Qimmatli qog’ozlar garovi asosida beriladigan (lombardli) kreditlarni taqdim qilish tartibi.
Lombardli kredit, kredit oluvchining asosiy faoliyatga taalluqli bo’lgan tovar - moddiy boyliklarni sotib olish uchun, bajarilgan ishlar va ko’rsatilgan xizmatlarning xaqini to’lash uchun qimmatli qog’ozlarni garovga olib, alohida ssuda hisob raqamidan berilgan qisqa muddatli ssudadir.
Lombardli kredit ta’minotiga, garov shartnomasini rasmiylashtirgan holda, quyidagi qimmatli qog’ozlarni qabul qilish mumkin:
- davlatning qimmatli qog’ozlari;
- boshqa emitentlarning aksiyalari, obligasiyalari va depozit sertifikatlari.
Bankning o’z aksiyalari garov sifatida qabul qilinishi mumkin emas.
Lombard kreditining o’ziga xos xususiyati shundan iboratki, garovga olinadigan qimmatli qog’ozlar, shartnoma tuzilgan kundagi nominal qiymati bo’yicha emas, balki uni sotishda yuzaga keladigan, kursga bog’liq risklarni inobatga olgan holda aniqlangan qiymati bilan baholanadi. Shuning uchun ham, banklar qimmatli qog’ozlarni garovga qo’yish asosida lombard kreditini berish to’g’risida qaror qabul qilishda, kredit oluvchining moliyaviy ahvoli va kreditni qaytarish qobiliyatini tahlil etish bilan birga, kredit ta’minotiga olinadigan qimmatli qog’ozlar kursi bo’yicha risklar darajasini baholashga ham alohida ahamiyat berishlari lozim. Qimmatli qog’ozlar bozorida birja kursini tebranib turishi munosabati bilan qimmatli qog’ozlarni kotirovkalashda kursga bog’liq riskni mavjudligi sababli, ularning garov qiymati birja bahosining 75 foizidan oshmasligi kerak.
Birjada kotirovka qilinmaydigan qimmatli qog’ozlarning garov qiymati esa, ular nominal qiymatining 60 foizidan oshmasligi lozim.
Qimmatli qog’ozlar garovi asosida beriladigan kredit 12 oygacha bo’lgan, lekin shu qimmatli qog’ozlarning muomalada bo’lish davridan oshmagan muddatga beriladi.
Kredit shartnomasida qimmatli qog’ozlarning qiymati birjadagi kotirovka kurslari, fond birjasida bo’lib o’tgan so’nggi savdodagi ma’lumotlarni hisobga olgan holda aks ettiriladi. Davlat qimmatbaho qog’ozlari yuqori reyting darajasiga ega ekanligi uchun, ularni garovga olib kredit berilganda, kreditning maksimal summasi garov qiymatining 90 foizigacha yetishi mumkin.
Kredit oluvchi fond birjasidan sotib olgan boshqa qimmatli qog’ozlarini garovga qo’yganida, beriladigan kreditning eng maksimal miqdori ular garov qiymatining 75 foizidan yuqori bo’lmasligi lozim.