Krzysztof Kieślowski (Kənan İsaxanlı)
Siz hansını seçərdiniz? Şair, roman yazarı
Yüklə 388,35 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Filmdə yüzlərlə gənc oğlan və qızların qorxunc və şiddətli rəftarlara məruz qaldığını, hərəkətlərə və işgəncələrə göz yumduğunu
- Bunlar mazoxist aktyorlardırmı
- 2 Noyabr 1975-ci il... Pier Paolo Pasolinin döyülmüş cəsədi Romadan kənarda, Ostia adlı bir yerdə, tərk edilmiş ərazidə tapıldı...
- – Necəsiniz, cənab Alexandro
- – Doğrudur. Bəs kinomuz, musiqimiz haqda heç vaxt eşitməmisiniz
- – Sizə Azərbaycan filmlərindən 1-2 film dvd-si gətirmişik.
- – Sizcə istənilən insan rejissor ola bilərmi
- – Maraqlıdır... Sizin ilk tammetraj filminiz “Amores Perros” olub. Hər rejissorun imza filmi olur filmoqrafiyasında. Necə düşünürsüz
- – “Amores Perros”, “21 grams”, “Babel”dən sonra “Biutiful”.... Tərzinizdən niyə bezdiz
- – Bir az da dünya kinosundan danışaq. Hansı filmlərə baxırsız
- – Sevdiyiniz, bəhrələndiyiniz rejissorlar kimlərdi
- – Sonda oxucularımıza deyəcəyiniz sözünüz varsa, buyurun...
|
Siz hansını seçərdiniz? Şair, roman yazarı, ssenarist, aktyor, tənqidçi, yoxsa rejissor? Pasportumda “Yazıçı” deyə göstərilir. Belə bir sirrdən, “Sodomun 120 günü”dən niyə hər yerdə danışdınız? Bütün əsərlər sirrli başlamalıdır. Salo`nu digər filmlərimdən daha çox müdafiə edirəm, çünki onda yaxın, qəfləti təhlüklələr var. 18 F İ L M F İ C T İ O N Qəfləti təhlükələr deməklə nəyi nəzərdə tutursunuz? Skandal yaratmaqdan qaçınan molaristin hücumunu.
Bəli, şübhəsiz Vichy ilə eynidir. Bu yer təxminən haradadır? İtaliyanın şimalında, paytaxtı Salodur. Filmin adı da buradan gəlir.
Səhv etmirəmsə, Mussolini. Geriləmə dövründə olduğunumu demək istəyirsiniz? Böyük Qərb Kapitalizmi Dövründəki geriləmə yox, Hitlerin vaxtlarındakı geriləmə.
Bunu edərkən Markiz De Sadın sehrli rəqəmlərini izlədim, 4 rəqəmi kimi... Qurbanlar cəmi 20 nəfər olardı, yüz deyil. Onları seçərkən digər filmlərimdə etdiklərimi təkrarladım. Yüzlərlə insanla tanış oldum və sadəcə uyğun olanları seçdim.
Seçmişəmsə, demək, hər biri mazoxistdir. 1 noyabr 1975-ci il... Pier Paolo Pasolinin ölümündən bir neçə saat öncə Salo haqqında dedikləri: Circeo cinayətindən öncə Sal Cümhuriyyəti haqqnda film çəkdiniz... Bəli, görmək üçün səbirsizlənirəm. Filmimi əvvəl ola biləcəyi qədər qorxunc bir hiss, sonra isə düşündüyümüz faktların sakitliyi və harmoniyası olaraq düşünmüşdüm. Hələ də üzərində işləyirəm. Kino bir az da texniki işdir, səhnə səhnə, plan plan. Bu film adamı müəyyən məqamlarda düşündürür. Hələ montaj mərhələsindəyik. Nəticə həmçinin mənim etdiyim və istədiyim kimidir. Amma ilk dəfə baxmadan öncə bir neçə məqam da var. Narahatam və qorxuram. 2 Noyabr 1975-ci il... Pier Paolo Pasolinin döyülmüş cəsədi Romadan kənarda, Ostia adlı bir yerdə, tərk edilmiş ərazidə tapıldı... 19 F İ L M F İ C T İ O N Əgər alkoqol danışa bilsəydi, o da insan haqqında çox şey deyə bilərdi. (A. Hiçkok) 20 F İ L M F İ C T İ O N Müasir müəlliflərin filmlərində alkoqol təkcə stressi yatırmaq üçün deyil, eləcə də qəhrəmanın daxili aləminin açılmasına yönəlik priyomdur. A.Hiçkok demişkən, “Əgər alkoqol danışa bilsəydi, o da insan haqqında çox şey deyə bilərdi”. İntuitiv və emprik olaraq tez-tez rejissor- lar bu mövzuya əl atır. Alkoqol (burda istənilən növ spirtli içki nəzərdə tutulur) süjetə daxili və xarici təzahür kimi də gələ bilər. Xon Sonsu özünün sonuncu, “Onun gəldiyi gün” filmində ənənəvi iaşə məntəqəsini təsvir edir. Burada hər dəfə süzülən içki qəhrəmanların müxtəlif vəziyyətilərini əks etdirir, qəhrəmanlar günün istənilən vaxtı içir, əhvallarının yaxşı və ya pis olmasından asılı olmayaraq, filmin interpretasiyasına inansaq, içki ən yaxşı dostu əvəz edir. Rejissor bizi inandırmağa çalışır ki, içki ilə dünya cəhaləti və sevincini yaşamaq olar. Koreyalı rejissor bəlkə də Dekartın məşhur maksimasını özünəməxsus şəkildə bizə belə çatdırır: “İçirəmsə, demək yaşıyıram” Aleksandr Peynin “Yolkənarında” içki, unison təsir kimi qəhrəmanın ətrafında “hərəkət edir” Ailəsini itirmiş yalqız kişi Kaliforniya üzüm tarlalarında özünə iş tapmaq üçün sərgərdan həyat keçirir. Aki Kaurismiyakinin “Havr” film- inin qəhrəmanı Marsel Marks kalvadossuz keçinə bilmir. Rejissor filmin çəkilişləri zamanı hər 100 kadrdan sonra aktyor- lara bir stəkan alma brendisi içməyə icazə verirmiş. Onun filmlərində içki içmək ətrafda baş verən prosesləri dərk etmək anlamına gəlir. Alkoqol mövzusu haqqında danışarkən Otar İoselianini də qeyd etmək lazımdır. Onun filmlərində qırmızı gürcü çaxırını tez-tex görmək mümkündür. Kinotənqidçi Maykl Siçinski Kaurismiyaki və İoseliani filmləri haqqında yazarkən qeyd edir ki, “Bu iki rejissor üçün içki “əsas mütənasiblik yaradan” amildir. Hər bir konflikt kiçik süfrə arxasında həll edilir.” İçki haqqında yəqin ki, ən maraqlı film “İtirilmiş həftsonu” hesab edilə bilər. Bu filmdə Billi Uayler, demək olar ki, alkoqolun həyatda və filmdə tam yerini göstərib. Onun traktovkasına görə, alkoqol bir çox bədbəxtlik və sevinclərin baiskarı ola bilər. İçki sevgili verə bilər, pul verə bilər, amma şöhrəti və hörməti alır. IN VİNO VERİTAS
VƏ YA FİLMDƏ ŞƏRAB 21 F İ L M F İ C T İ O N ALEJANDRO GONZALEZ İNARRİTU
XƏYALİ MÜSAHİBƏ 22 F İ L M F İ C T İ O N Onu tapmaq elə də asan olmadı. Bunu öncədən də bilirdik. Mexikoda axtarışlarımız ümidsizliklə sonuclandı. Onu tanıyanlar Alexandronun Mexikoda tapmağımızın imkansız olduğuna inandırdılar. Uzun çək-çevirdən sonra nəhayət ki, rejissorun yerini öyrənə bildik... Və içimizdə közərməkdə olan ümid qığılcımlarını yenidən alovlandırıb, rejissorun olma ehtimalı olan ölkəyə, İspaniyaya gəldik. İnarritunu tapmağımızda bizə yardımçı, rejissorun sonuncu – “Biutiful” filminin qəhrəmanı olan aktyor, Xavier Bardem oldu. Nəhayət ki, rejissorla əlaqə saxlaya bildik. Azərbaycandan gəldiyimizi eşidəndə ilk sualı “Azərbaycanın hansı qitədə yerləşməsi” oldu. Avropa eşidəndə xeyli təəcübləndi. Və bir az tərəddüd sonrası nəhayət ki, bizimlə görüşməyə razı oldu. Məkan isə “Kafka” kafesi idi... İspaniya, İnarritu, Kafka kafesi və azərbaycanlı bizlər... – Necəsiniz, cənab Alexandro? – Cənab deməsəniz əla olaram (gülümsədi və anladıq ki, qarşımızdakı insan bizimlə səmimi söhbət etmək əhvalındadır) – Azərbaycandan sizə salam gətirmişik. – Mənə telefonda azərbaycanlı olduğunuzu deyəndə, doğrusu, təəcübləndim. Çünki həmin ana qədər belə bir dövlətin mövcudluğundan xəbərsiz idim. Coğrafyanı, tarixi yaxşı bilirəm, amma nədənsə heç bir elmdə ölkəniz haqqında məlumat qarşıma çıxmayıb. Sizinlə danışdıqdan sonra, yəni dünən axşam internetdən Azərbaycan haqda bir az oxudum. Neftiniz, qazınız var və İran, Türkiyə, Rusiya kimi dövlətlərlə həmsərhədsiniz. Amma deyəsən nəsə problemlər də var hansısa dövlət ilə aranızda. – Doğrudur. Bəs kinomuz, musiqimiz haqda heç vaxt eşitməmisiniz? – Siz türk mənşəli dövlətsiniz məlumatıma görə... – Aha... – Hə, Türkiyənin əla rejissorları var. Nuri Bilge Ceylan, Yusuf Güney... Güneyin “Yol” filmi var, o mənim ən sevimli filmlərimdən biridir. Azərbaycan rejissorları, filmləri haqda, amma eşitməmişəm. Bəlkə də gözəl filmləriniz var, amma məlumatsızam bu barədə.
– Əla, çox təşəkkürlər. Mütləq baxacağam. (Ona “Şərikli çörək” və “Bizim cəbiş müəllim”, “Ölsəm bağışla” adlı filmlərin ingilis subtitrları ilə olan disklərini veririk.)
23 F İ L M F İ C T İ O N – Bir az da sizdən, filmlərinizdən danışaq. “Ölüm” trilogiyası necə yarandı? – “Ölüm” trilogiyası yaranmadan öncə bir qısametraj işləmişdim. 1996-cı ildə. Düzünü desəm maraqlı, həyəcanverici gəlsə də, rejis- sorluq bir az da ağır gəlmişdi. Düzdü, televiziya ilə uzun illər bağlılığım var, amma kino tamam ayrı sahədir. Sən müəyyən zamana başında olan, torpaqla dolu olan quyunu qazıb, içinə səpilmiş qızılları tapıb tamaşaçıya ötürməlisən. TV şoularda isə məkan anlayışı mövcuddur. Zaman isə reklama, uzun cümlələrə, hər cür zir zibilə hesablanıb. Qısametrajla başlamaq ekspe- rimental xarakterlidir rejissor üçün. Yəni qabın dərinliyi və ölçüsü ilə tanış olursan. Sizə deyim, ətrafımızda, elə bu kafedə o qədər rejissor var ki, ətrafınıza baxın, görün tanıya bilirsiz onları? -Yox. -Niyə? Çünki, onlar öz qablarının nəinki ölçüsünü, həcmini, heç qablarının mövcudluğunu belə anlamayıblar. Anlayıblarsa da, risk etmədən daha asan, daha rahat, daha əlçatan işlərə yönəliblər. – Sizcə istənilən insan rejissor ola bilərmi? – Yox, mən elə demədim. İstənilən insan həyata bir peşə ilə gəlir. Əgər hər kəs öz qabını tapsa, ölçüsünü, həcmini bilsə, inanın, dünya dəyişər. – Bu qədər optimist təsəvvür etmirdik sizi... – Haha (ucadan gülür)... Jurnalistlərin hər biri adətən, mənimlə söhbətdə belə deyirlər. Bilirəm təsviriniz nəyə görə formalaşıb. Filmlərimə görə. Amma filmlərimdə siz tamaşaçılar pessimizm, ölüm və s. görürsüz. Əslində filmlərimin hər birində optimizm var. Mən ölümü son olaraq təsvir etmirəm. Mənim düşüncəmdə ölüm doğuluş qədər gözləniləndir.
– (Bir qədər düşünür)... Elə deməzdim. “Amores Perros” la mən, mənə, görə sevginin necə bir hiss olduğunu göstərdim. Heç kimin fikir vermədiyi reallıqları, insan talelərini toqquşduraraq. Film itlərin üstündə cərayan edirdi, eyni zamanda da film boyu bu bağlılıq undulurdu. Filmin uğurunun səbəbi yetəri qədər səbrli olmağımızdır. Mənim imza filmimi kinodan getdiyimi açıqladıqdan sonra təyin etmək mümkün olacaq. Hələ ki, bu haqda düşünmürəm...
– Fərqlilik istədim bir qədər. Amma haqlısız bezdim... “Biutiful” bütünlükdə Bardemin çiyinlərində oturdu. O isə əla aktyordur. Nə vaxtsa mütləq yenə onunla işləmək istəyərdim.
– Düzün desəm, filmə baxmağa vaxtım çox azdır. Çünki çox xırdaçıyam və bir işə başladımsa, o iş bitməyincə rahat ola bilmirəm. Rahat olmadan filmə baxa bilmirəm. Son baxdıqlarımdan Trierin “Antichrist”ini, Terens Malikinin “Tree of life” filmləri olub. Hər ikisi əla filmlərdir. Terens Maliki usta rejissordur. Bu filmə sadəcə film demək olmaz. Çünki filmdə zaman, məkan anlayışını bu rejis- sor yox edib. – Sevdiyiniz, bəhrələndiyiniz rejissorlar kimlərdi? – Antonioni, Bergman, Tarkovski, Ozu, Fellini, Kiarostami, Pazolini, Trier, Maliki, Tarr, Kieslovski, Almodovar, Carmuşu deyə bilərəm... – Əla! Sirr deyilsə “Kafka” kafesini nədən seçdiz? – Sevdiyim yazardır. Onun “Kənd həkimi” hekayəsi var. İlk dəfə oxuyanda heç nə anlamamışdım, amma bir neçə ay sonra təkrar oxudum və deyərdim, dünyanın ən yaxşı hekayələrindən biridir. Qəribə həyat yaşamış bir insan olub. Yazıları qədər sirli, möcüzəvi...
– Təşəkkür edirəm sənətə olan sevginizə görə. Jurnal haqda məlumatlandım və bu cür kino sevgisi olan insanları – sizi və oxucularınızı 24 F İ L M F İ C T İ O N 01 Rejissorun ilk uzun metrajlı filmidir. Onur kiçik bir tort dükanı işlədir. Hər gün bir çiyələkli tort bişirir, amma satmır. O , tortu ilk aşiq olacağı insana saxlayır. Bir gün dükana çəkiliş məqsədi ilə Burcu Burkan gəlir. Bu tanışlıq iki fərqli həyata sahib olan insanların yaxınlaşmağına fürsət verir. Lakin Burcunun bir sirri vardır... 03
Mustafa hər işində mükəmməli istəyən bir reklam işcisidir. Fikret isə sıradan bir taksi şoferidir. Mustafanın həyat yoldaşı Fikret ilə bərabərkən keçirdiyi qəzada dünyasını dəyişir. Mustafa isə o günə qədər görmədiyi Fikrətin arvadı ilə niyə birlikdə olduqlarını öyrənə bilmək üçün Fikreti dağ evinə qaçırdır və günlərlə müxtəlif yollarla arvadı ilə Fikrətin arasındakı münasibəti aydınlaşdırmağa çalışır. 02 Özünə qapalı, münasibət qurma- yan lisey şagirdi Bahadır bir sabah oyananda dünyanı dəyişdirməyə qərar verir. O, səhər məktəbə gedərək belinə taxdığı silahla sinif yoldaşlarını əsir götürür. Onlara qorx- ulu anlar yaşadaraq həyatları boyunca özlərini ən çox yara- layan xatirələrini danışmağı istəyir. Şagirdlərin danışdığı hekayələrdən yola çıxan “Bana şans dile” aksiyon-gərginlik tərzindədir. Ç AĞAN IRMAK
FİLMOQRAFİYA 25 F İ L M F İ C T İ O N 04 S a d ı k f e r m a n ı universitetdə jurnalis- tika təhsili almaq üçün tərk edir. Atası Hüseyin onun əkinçilik mühəndisliyini oxuyub fermanın idarəsini ələ almağını istəyir. Sadık hələ universitet illərində siyasətlə yaxından maraqlanır. Atası Sadıkı övladlıqdan rədd edir. 70-ci illərdə bir çox siyasi hadisəyə qarışan Sadıkı çətin günlər gözləməkdədir. 1980- ci ilin 12 sentyabr günü həyat yoldaşının doğum sancıları başlayır. Küçəyə çıxan cütlük xəstəxanaya getmək üçün vasitə tapa bilmirlər, çünki ölkədə hərbi çevriliş gerçəkləşdirilmişdir. Doğum zamanı həyat yoldaşını itirsə də oğlu Dəniz sağ qalır. Həbsxanada yatdığı illərdə gördüyü işgəncələrdən səhhəti pozulan Sadık xəstəliyinin ölüm- cül olduğunu anlayır. Dənizi anasının və danışdırmadığı atasının yanına aparır. Sadıkla atasının keçmişdə yaşadığı hadisələr onlar üçün olduqca sıxıntı yaradacaqdır. Film 2006-cı il Beynəlxalq İstanbul Film Festivalında Ən yaxşı film (Çağan Irmak), Ən yaxşı kişi oyunçu (Fikret Kuşkan), Ən yaxşı qadın oyunçu (Şerif Sezer), 2006 Nuremberg Film Festivalında (Almaniya-Türkiyə) Ən yaxşı film (Çağan Irmak) mükafatlarına layiq görülmüş dür. 05 Zamanın olmadığı bir yerdə, xəritə üzərində harada olduğunu bilmədiyimiz adsız bir kəndə bir səyyah gəlir. Yorğun səyyah, bir ulakdır. Danışacağı hekayələri vardır, söyləyəcək sözləri... Hekayələrini ən çox uşaqlar sevər. Qüsursuz bir xəyal gücü ilə yazılmış bu cadulu və ürküdücü hekayələr Çapar Zəkəriyyənin dilində əfsanəvi dastanlara çevrilərlər. Uşaqların sevdiyini böyüklər sevməz əlbəttə, ya da tam tərsi. Kənd xalqı Zəkəriyyənin gətirdiyi sirləri daşıya bilməz, sirli bir sis çökər kəndin üzərinə ... 06 A l p e r, q u r m a n deyiləcək səviyyədə yemək mədəniyyəti olan öz restoranının sahibi bir aşbazdır. Lüks yaşamağı sevən, işində müvəffəqiyyətli olan Alper hər gününü fərqli qadınla keçirərək şəxsi həyatını nizama sala bilməmişdir. Ada, Taksimdə uşaq kostyumları hazırlayıb tikməklə məşğul olan, Alperin müasir həyatının əksinə çox təvazökar, həyatda çox eniş- çıxışları olmayan gənc bir qızdır. Bir gün köhnə bir kitabı 07 Egemen 30 yaşını keçmiş bir reklam agentliyində ofis-boy olaraq işləyən bir gəncdir. Yaşının irəliləməsinə baxmayaraq anası Gülseren xanımla birlikdə yaşamaq məcburiyyətindədir. gəzərkən Alper ilə Ada eyni kitab evinə girərlər və eşq ilə ziddiyyətli həyat onlar üçün başlamış olar. 26 F İ L M F İ C T İ O N 08 Bir kitabxanada məmur olaraq çalışan Əziz öz kiçik dünyasında sakit və dinc bir həyat davam etdirməkdədir. Bir gün, məhəlləyə yeni açılan bərbərin sahibi Seçil və 10 yaşındakı qızı Gizem, Əzizin yaşadığı mənzilə köçür. Əzizin yeni qonşularıyla rənglənən həyatı, kiçik qızın uzun yuxusuyla kölgələnər. Gizemin yuxusunun tətiklədiyi tam fərqli hadisələrlə, sıravi görünən, amma əslində rəngarəng xarakterlərə sahib bu insanlar birlik olub, qədəri dəyişdirməyə çalışırlar. 09 Ozan - Egeydə kiçik bir sahil qəsəbəsində yaşayan 10 yaşında bir uşaqdır. Girit immiqrantı babası Mehmet bəy səbəbiylə yoldaşları onunla “gavur” deyərək lağ etməkdədir. Tək qalmaqdan qorxan Ozan, başda babası olmaq üzrə ailəsinə hirslənər “Biz Türkük.” deyərək onlara qarşı çıxar. Ozanın babası Mehmet bəy, qəsəbədə hörmətli bir adamdır. Qəsəbə xalqına qol qanad gələr, problemləriylə maraqlanıb, onlara kömək edər. Mehmet Bəy nəvəsinin bu vəziyyətinə görə narahatlıq duyur. Mehmet bəy daha yeddi yaşındaykən, ailəsi zorla torpaqlarından qoparılmış, Giritdən köçmüşlər. Mehmet bəyin ən böyük arzusu ölmədən əvvəl doğulduğu torpaqları görə bilməkdir. Bu həsrətlə tez-tez içində məktublar olan şüşələri Egeyin mavi sularına buraxmaqdadır. Çağan Irmak 4 aprel 1970-ci ildə İzmirdə doğulub. Uşaqlıq illəri Səfərihisarda keçən rejissor Ege Universitetinin Radio-Tv fakultəsindən m ə z u n o l u b . ” A s m a l ı Konak” adlı televiziya serialı ilə tanınmağa başlayan Çağan Irmak daha sonra “Çemberimde Gül Oya” serialını yazdı və rejissorluğunu etdi. Anası ilə birgə keçirtdiyi həyat onun üçün cəhənnəm kimidir. Egemenin bu cəhənnəmdən uzaqlaşaraq rahat nəfəs aldığı tək yer çalışdığı şirkətdir. Digər tərəfdən müdiri Umaya qarşı müəyyən hisslər bəsləsə də, anasının varlığı onun önündə əngəldir. 27 F İ L M F İ C T İ O N Tomas Nyuman (Thomas Newman) hələ doğulmamışdan artıq hamı bilirdi ki, o, bəstəkar olacaq. O, 1955-ci ildə bəstəkar ailəsində dünyaya gəlmişdir. Atası, qardaşı, əmiləri bəstəkar idilər və məhz filmlərə musiqi bəstələyirdilər. Sanki Tomas da ailə ənənəsini davam etdirmək üçün bəstəkar olmağa məcbur idi və məhz filmlərə musiqi bəstələməliydi. O, Hollivudda böyümüşdü, hələ uşaq yaşlarından skripka və fortepiano dərsləri almışdı. Tomasın məşhur bəstəkar olması üçün tale onu təkcə Nyumanlar ailəsində doğulmaqla mükafatlandırmamışdı, həm də onun qarşısına Hollivudun film musiqilərinin allahı sayılan Devid Raksini çıxartmışdı. Ç.Çaplinin köməkçisi kimi çalışmış, sonralar “Laura” filminə yazdığı musiqi ilə məşhurlaşan D.Raksin, o dövrün Hollivud dahilərindən sayılırdı. Tomas Nyuman Cənubi Kaliforniya U n i v e r s i t e t i n d ə ( U S C ) D.Raksindən dərs almış, daha sonralar Yale Universitetində magistr dərəcəsinə yüksəlmişdi. Fox studiyasında musiqi rəhbəri olan əmisinin köməyilə erkən yaşlarından təcrübəyə başlayan bəstəkarın ilk işi, “Ulduz müharibələri 5” filmində THOMAS NE WMAN BƏSTƏKAR BİOQRAFİYASI 28 F İ L M F İ C T İ O N “Ceyanın qayıdışı” fraqmentinə Con Uilyamsın bəstələdiyi musiqini aranjeman etmək idi. İllər sonra öz ilk işini heç vaxt unutmadığını deyən T.Nyuman, əslində işinin çətin olmadığını və dahi bəstəkarla əməkdaşlıq etməkdən duyduğu qürur his- sinin onun gələcək sənət yolunda həlledici məqam olduğunu vurğulayırdı. Nyuman musiqi karyerasına Brodveydə tamaşa və müzikllara musiqi bəstələməklə, “Tokio 77” və “The Innocents” qruplarında ifa etməklə başladı. Qrupların əsas repertuarını avanqard musiqi növləri – elektron və psixodelik musiqilər təşkil edirdi. Nəhayət, 1984-cü ildə dönüş nöqtəsi baş verdi, prodüsser Skott Rudin “Reckless” filminə musiqi yazmaqla onu əməkdaşlığa dəvət etdi. Məhz bu iş birliyi Tomas Nyumanın böyük ekranda debütü hesab olunur. Həmin ildə bir-birinin ardınca “Revenge of the Nerds” və “Grandview” filmlərinin musiqi tərtibatına cəlb olunsa da, Hollivud gənc bəstəkarın istedadını etiraf etməyə tələsmirdi. Yalnız bir il keçdi və Madonnanın baş rolda çəkildiyi “Desperately Seeking Susan” filminin musiqisi üzərində işlədikdən sonra onu özünkü saydı.
To m a s N y u m a n ı n digərlərindən fərqlənən özünəməxsus stili vardı. Bu yenilik də 80-ci illər və 90-cı illərin əvvəlinin bütün kinostudiyalarının qapısını onun üzünə açdı. Həmin vaxtlarda onun musiqilərini müxtəlif filmlərdə və yüngül komediyalarda eşitmək olardı; məsələn, “Jumpin Jack Flash” (1986), “The Lost Boys” (1987) və ya “Welcome Home, Roxy Carmichael” (1990) və s. Eləcə də 1984-90-cı illər arasında yazdığı “Girls just want to have fun”, “The man with one red shoe”, “Real genius”, “Naked tango” və digər neçə-neçə filmdə özünü təsdiqlətməmişdi. Nyuman 90-cı illərin əvvəllərində dram filmlərinə bəstələdiyi musiqilər hesabına Hollivudun “qaymaqları” sırasına daxil oldu: “Fried Green Tomatoes” (1991), “The Player”, “Scent of a Woman”, “Whispers in the Dark” (1992), “Little Women”, “The Shawshank Redemption”, “The War” (1994). Bəstəkar özü musiqidə ən böyük nailiyyəti “The Player” filmini hesab edir. Adı çəkilən filmlər Nyumanın mövqeyini möhkəmlətdi, onu “mükafat yağışına” tutdu. “Little Women” və “The Shawshank Redemption” Oskara nomi- nant oldu. Bununla da Tomas Nyuman məşhur bəstəkara çevrildi və ona psixoloji filmlər, iddialı və kommersiya güdməyən kinolar etibar olundu: “The Horse Whisper”, “Meet Joe Black” (1998), “Green Mile” (1999). Sem Mendesin “American beauty” (1998) filmi üçün Nyumanı əməkdaşlığa dəvət etməsində təəccüblü heç nə yox idi. Çünki Nyumanın musiqiləri düşüncə və eyni zamanda hissləri özündə ehtiva etməklə bir bütövlük yaradır. Bu birlik tamaşaçını heyran etdi, amma Oskar almadı. Nyumanın bu əsrarəngiz işi BAFTA ilə mükafatlandırıldı və təbii ki, fəth etdiyi milyonlarla tamaşaçı ürəyi... “American beauty” film- inin uğuru bəstəkarın öz stilini təsdiqlətdi və bundan sonra artıq yüzlərlə film içindən onun musiqilərini asanlıqla seçmək olardı. Təsadüfi deyil ki, 2002-ci ildə yenidən Sem Mendeslə birgə işlədiyi “Road to Perdition” filmi ilə Oskara layiq görüldü. O, tez-tez elektron musiqi ilə sintezi sınaqdan keçirirdi. Nyumanın fikirlərinin sonsuz uçuşu və həm də həzin melo- diya, paradoksallıq və həm də emosional çıxış, bütün bunlar ekranda yaşananlarla, ən xırda bir epizodla belə vəhdət təşkil edir.
|