KġtabxanaġÜnasliq

 
 
KĠTABXANAÇI-BĠBLĠOQRAF KADR HAZIRLIĞINDA TƏDRĠS 
PLANLARININ ROLU VƏ ƏHƏMĠYYƏTĠ 
 
Açar  sözlər:  Tədris  Planları,  Kitabxanaçı  kadrlar,  Bolonya  sistemi, 
Kitaxanaçılıq peşəsi, təcrubə, tədris metodları. 
Kлючевые  словы:  Учебные  планы,  Библиотечные  кадры,  Болонский 
систем, Библиотечная   профессия, Практика, Учебные  методы 
Keyword:  Curriculum,  Library  Staff,  the  Bologna  system,  library  profession, 
practice, training methods 
 
Qloballaşan  informasiya  dövründə  cəmiyyət  üçün  ixtisaslı  kadr 
hazırlamaq günün vacib tələblərindən biridir. Hazırda dünya təhsil təcrübəsinə 
əsaslanmaqla  hazırlanan  kitabxanaçı  kadrlar  kitabxana  və  informasiya  işinin 
spesifik  xüsusiyyətlərini  özündə  birləşdirməlidir.  Dünyanın  müxtəlif 
ölkələrinin  ali  məktəblərində  hazırlanan  kitabxanaçı  kadrlar  kəmiyyət  və 
keyfiyyət  etibarilə  bir-birindən  köklü  surətdə  fərqlənsə  də,  bu  kadrları 
birləşdirən  bir  əsas  xüsusiyyət  vardır.  Bu  da  bu  kadrlara  tədris  olunan  ixtisas 
fənn  blokunun  yaxınlığıdır.  Təbii  ki,  bu  kadrların  hazırlanmasında  istifadə 
olunan tədris planları bir-birindən fərqlənir. Lakin bütün tədris planlarının bir 
əsas qayəsi vardır: o da yüksəkixtisaslı peşəkar kadr hazırlamaqdır. 
Azərbaycan  Respublikasında  kitabxanaçılıq  təhsili  ali  kitabxanaçı 
kurslarında,  orta  ixtisas  təhsilli  məktəblərdə  yaranıb  formalaşsa  da, 
yüksəkixtisaslı kitabxanaçı  kadr hazırlığı  ali təhsil müəssisəsi  olan BDU-nun 
Kitabxanaçılıq-informasiya  fakültəsinin  üzərinə  düşür.  Azərbaycanda 
kitabxanaçılıq  təhsilinin  formalaşmasında  xüsusi  xidmətləri  olan  professor 
Abuzər  Xələfovun  dediyi  kimi,  ―yüksəkixtisaslı  kadrların  hazırlanması  tədris 
prosesinin planauyğun, ardıcıl və məqsədyönlü təşkilindən ibarətdir. Bu iş isə 
bilavasitə  kadr  hazırlığının  strategiyası  hesab  edilən  tədris  planlarının  dövrün 
tələblərinə,  elmi  tərəqqinin  səviyyəsinə,  elmi  proqnozlar  əsasında  bu  və  ya 
digər  elmi  inkişaf  perspektivlərinə,  ixtisasın,  sənətin  gələcəyinə  əsaslanaraq 
tərtib edilmişdir‖. 
Bu  fikri  bir  qədər  də  inişaf  etdirərək  əlavə  etmək  istərdik  ki, 
kitabxanaçılıq təhsili üzrə tədris planları və proqramları eyni zamanda müasir 
dövrdə  dünya  informasiya  məkanında  getdikcə  mürəkkəbləşən  kitabxana-
informasiya  proseslərini  nəzərə  alan,  müasir  texnologiya  zəminində  həyata 
keçirilən  kitabxana  proseslərini,  kitabxana  xidmətindəki  demokratik 

---

62 
 
prinsipləri,  cəmiyyətdə  kitabxana  işinin  idarə  olunmasının  elmi,  iqtisadi, 
sosioloji,  hüquqi  və  s.  məsələlərini  əks  etdirən  sənədlər  olmalıdır. 
Kitabxanaçılıq  təhsili  üzrə  tədris  planları  və  proqramları  gündəlik  kitabxana 
təcrübəsi  ilə  ayaqlaşan,  gələcək  mütəxəssislərə  öz  ixtisası  üzrə  informasiya 
əsrinə  uyğun  peşə  biliklərini  aşılamaq  üçün  geniş  imkanlar  açan  vasitə 
olmalıdır.  Bütün  bunlar  tədris  planları  və  proqramlarının  tərtibi  prosesinə 
geniş oxucu kütlələrinə, informasiya istehlakçılarına kitabxana xidməti işində 
zəngin təcrübəyə və mütərəqqi ənənələrə malik olan metodik mərkəzlərin cəlb 
olunmasını tələb edir. 
Bakı  Dövlət  Universitetinin  rektoru,  akademik  Abel  Məhərrəmovun 
sözlərinə  istinadən  desək,  ―inkişafımıza  görə  Qərbə  borclu  olsaq  da, 
təhsilimizdə baş verən uğurlara görə SSRİ-yə borcluyuq‖. Möhtərəm rektorun 
bu fikri tamamilə  yerinə düşür. Çünki Azərbaycanda kitabxanaçılıq təhsili ali 
təhsil  zirvəsinə,  məlum  olduğu  kimi,  1947-ci  ildə  çatmışdır.  Hələ  Filologiya 
fakültəsinin  nəzdində  kiçik  bir  şöbə  olarkən  burada  ixtisaslı  kadr  hazırlamaq 
üçün tədris planının yaranma zərurəti meydana çıxdı. 
Professor  A.Xələfov  qeyd  edirdi  ki,  müasir  şəraitdə  kitabxanaçı  kadr 
hazırlığı iki mühüm prinsip əsasında aparılmalıdır: 
Professional  bilik  və  bacarıqların  vahid  formalaşmasını  nəzərdə  tutan 
kitabxanaçılıq sənətinin bütövlüyü; 
Kitabxanaçılıq  sənətinin  differensiasiyası:  bunun  da  əsasında 
kitabxanaçıların ixtisaslaşması durmalıdır. 
Kitabxanaçılıq  fakültəsi  mövcud  olduğu  vaxtdan  (hələ  şöbə  olarkən) 
Sovet  kitabxanaçılıq  təhsilinə  əsaslanmışdır  və  SSRİ  Təhsil  Nazirliyi 
tərəfindən  hazırlanmış  tədris  planına  uyğun  fəaliyyət  göstərmişdir.  1987-ci 
ilədək kitabxanaçı kadr hazırlığını həyata keçirmək üçün 5 tədris planı işlənib 
hazırlanmışdır. İndi isə bu tədris planlarının müqayisəli təhlilini verək. 
Məlum  olduğu  kimi,  Kitabxanaçılıq  şöbəsi  Filologiya  fakültəsinin 
nəzdində yaradıldığından, ilk illərdə bu şöbənin tələbələrinin sayı az omuş və 
əksər  dərslər  Filologiya  fakültəsinin  tələbələri  ilə  birgə  keçirilmişdir.  Bu 
zaman  da  filoloji  fənlər  bloku  üstünlük  təşkil  etmişdir.  Bu  tendensiya 
Şərqşünaslıq  fakültəsində  də  davam  etmişdir.  Buna  görə  də  BDU-nun 
Filologiya  fakültəsinin  Kitabxanaçılıq  şöbəsi  üçün  hazırlanan  tədris  planı 
respublikamızda  kitabxanaşünas-biblioqraf  ixtisası  üzrə  ilk  tədris  planı 
olmuşdur. 
Göründüyü  kimi,  Filologiya  fakültəsi  üçün  hazırlanmış  bu  tədris 
planının  70-80  faizini  filoloji  elmlər  təşkil  edirdi.  Zaman  keçdikcə  bu  sahə 
üzrə  mütəxəssis  kadrların  yetişməsi,  xüsusilə  də  Rusiyada  hazırlanan  tədris 
planları  ilə  yaxından  tanışlıq  bu  tədris  planına  dəyişiklik  edilməsinə,  ixtisas 
fənlərinin artırılmasına səbəb oldu və artıq 1955-ci ildə yeni tədris planı təsdiq 
olundu.  1955-ci  ildə  SSRİ  Təhsil  Nazirliyi  artıq  bir  neçə  universitetdə 

---

63 
 
kitabxanaçılıq  şöbələrinin  yaradılmasını  nəzərə  alaraq,  yeni  tədris  planı 
hazırladı.  Bu  addımı  atmağa  ona  görə  zəmin  yaranmışdı  ki,  artıq 
Kitabxanaçılıq şöbəsinin yetərincə məzunu var idi və bu da onu deməyə imkan 
yaradır ki, bu peşə Filologiya fakültəsinin bir sahəsi deyil, müstəqil fəaliyyət 
dairəsinə malikdir. Bu, özünəməxsus, spesifik xüsusiyyətləri olan bir sahədir. 
Bu  tendensiya  yavaş-yavaş  inkişaf  etməli,  tədris  planında  olan  ixtisas 
fənlərinin  xüsusi  çəkisi  artmalı  idi  və  gələcəkdə  (1962)  bu  şöbənin  müstəqil 
fakültəyə çevrilməsində şöbədə dərs deyən müəllimlərin fədakar əməyini qeyd 
etmək  lazımdır.  İxtisas  ədəbiyyatının  ədəbiyyatının  meyana  çıxması,  ixtisaslı 
kadrların formalaşması müstəqil fakültənin  yaranması üçün böyük əhəmiyyət 
kəsb  edən  faktorlardan  biri  idi.  Artıq  növbəti  tədris  planlarında  ixtisas 
fənlərinin xüsusi çəkisi digər fənlərlə müqayisədə xeyli artdı. 
1955-ci  ildə  qəbul  edilmiş  tədris  planı  universallığı,  hərtərəfliliyi, 
ixtisas 
fənlərinin 
geniş  əhatə  edilməsi  və  kitabxanaşünaslıq  və 
biblioqrafiyaşünaslıq  fənlərinin  xüsusi  çəkisinin  çox  olması  ilə  diqqəti  cəlb 
edirdi.  Bu  nailiyyət  böyük  bir  təkamül  prosesinin  nəticəsi  idi.  Bu  plan 
kitabxanalar  üçün  hərtərəfli  biliyə  və  təşkilatçılıq  bacarığına  malik  olan 
kadrların  hazırlanmasını  nəzərdə  tuturdu.  Bu  planın  qəbulu  adi  bir  embrion 
vəziyyətdən böyük bir orqanizmə qədər keçilən tarixi yolun nəticəsi idi. 
1955-ci  il  tədris  planında  ümumtəhsil  fənləri  ilə  yanaşı,  ixtisas 
fənlərinə  çox  geniş  yer  verildiyindən  professional  səviyyədə  mütəxəssis 
hazırlamaq  üçün  münbit  şərait  yaranmışdı.  Məhz  bu  planda  ilk  dəfə  olaraq 
ixtisas fənlərinə dair 15 fənnin keçirilməsi nəzərdə tutulurdu. 
1964-cü  ildə  Azərbaycan  Dövlət  Universitetinin  Tarix,  Hüquq  və 
Kitabxanaçılıq  fakültələri  üçün  yeni  4  illik  plan  hazırlandı.  Bu,  müstəqil 
Kitabxanaçılıq  fakültəsi  üçün  sayca  birinci,  Kitabxanaçılıq  şöbəsi  üzrə  isə 
üçüncü  tədris  planı  idi.  Adıçəkilən  bu  fakültələr  bu  4  illik  planla  elə  4  il 
işlədilər. 
1968-ci  ildə  yeni  tədris  planı  (5  illik)  təsdiq  olundu.  Lakin 
kitabxanaçılıq fakültələri üçün yeni 5 illik tədris planı təsdiq olunmadı, onlar 4 
illik tədris planı üzrə fəaliyyət göstərirdilər. Buna görə Vilnüs və Azərbaycan 
universitetlərinin  kitabxanaçılıq  şöbələri  yeni  5  illik  tədris  planına  keçmək 
barədə  SSRİ  Təhsil  Nazirliyinə  müraciət  etdilər  (1969)  və  bu  xahiş  nəzərə 
alındı.  1969-cu  ildə  Vilnüs  universitetlərinin  kitabxanaçılıq  şöbələri  5  illik 
tədris planına keçdi. 1970-ci ildə ADU-nun Kitabxanaçılıq fakültəsi bu tədris 
planı ilə işləməyə başladı. Bu, artıq dördüncü tədris planı idi. Bu tədris planı 
özündən əvvəlki tədris planlarından köklü surətdə fərqlənirdi. 
Bir haşiyə çıxaraq qeyd etmək istərdim ki, hər bir tədris planı və dövlət 
standartı  özündən  əvvəlki  tədris  planını  qismən  təkzib  etsə  də,  onun  bazası 
əsasında  müasir  tələbləri  nəzərə  alan  yeni  tədris  planları  və  standartları 
hazırlanır. Bu baxımdan 1970-ci ildə qəbul olunmuş tədris planı bu planadək 

---

64 
 
olan bütün  tədris  planlarından köklü  surətdə fərqlənirdi, çünki  indiyədək  heç 
bir  tədris  planında  olmayan  fənlər  –  ali  riyaziyyat,  iqtisadiyyat,  hesablama 
texnikası,  sənaye  iqtisadiyyatı,  elmi-texniki  informasiya  kimi  fənlər  daxil 
edilmişdi.  Bu  planda  kütləvi  kitabxanalarla  yanaşı,  elmi-texniki  kitabxanalar 
üçün  də  kadrların  hazırlanması  nəzərdə  tutulurdu  və  bu  ixtisaslaşma  4 
istiqamətdə aparıırdı: 
- Kütləvi kitabxanalar; 
- Elmi kitabxanalar; 
- Texniki kitabxanalar; 
- Uşaq və məktəb kitabxanaları. 
Bu  tədris  planının  tətbiqi  birmənalı  qarşılanmadı,  tərəfdarları  və 
əleyhdarları  meydana  çıxdı.  Buna  baxmayaraq,  bu  tədris  planı  14  il  (1970-
1984)  qüvvədə  oldu.  Bu  tədris  planında  keçilən  elmi-texniki  fənlərin 
üstünlüyü  ondan  ibarət  idi  ki,  kitabxanaçı  kadrlar  müasir  texniki  qurğu  və 
avadanlıqlarla  yaxından  tanış  olur,  onları  öz  sahələrinə  uyğun  tətbiq  etmıyi 
bacarırdılar. 
Azərbaycan  Dövlət  Universiteti  və  V.Kapsukos  adına  Vilnüs  Dövlət 
Universiteti  SSRİ  Ali  və  Orta  İxtisas  Təhsili  Nazirliyinə  kitabxanaşünas-
biblioqraf ixtisası üzrə 5 illik tədris planlarının təsdiqi üçün dəfələrlə müraciət 
etsə də, bu planlar ancaq 1984-cü ildə təsdiq olundu. 1984-cü ildə ADU üçün 
təsdiq  edilmiş  fərdi  tədris  planı  1984-1985-ci  dərs  ilindən  tətbiq  olunmağa 
başladı.  Yeni  təsdiq  olunmuş  tədris  planı  öz  universallığı,  elmiliyi  ilə 
fərqlənirdi.  Plan  tərtib  edilərkən  universitetlərin  və  mədəniyyət  institutlarının 
tədris planlarından istifadə edilmiş, ən yaxşı cəhətlər nəzərə alınmışdı. Əvvəlki 
planda  olan  nöqsanlar  düzəldilmiş,  elm,  mədəniyyət  və  texnikanın  son 
nailiyyətləri ilə bağlı yeni fənlər daxil edilmişdi. Planda ixtisas fənlərinə daha 
geniş  yer  verilmiş,  onların  saatları  artırılmışdı.  Vilnüs  universitetinin  tədris 
planında ixtisas fənləri üzrə 1700 saat dərs olduğu halda, ADU-nun yeni tədris 
planında 2000 saatdan artıq idi. Əvvəlki plandan fərqli olaraq, ixtisaslaşmalar 
ədəbiyyat  komplekslərinə  görə  aparılmış,  kitabxanaların  vəzifələrinə  uyğun 
yeni fənlər ixtisaslaşmalara daxil edilmişdi. 
Bu planda 7 ixtisaslaşmanın aparılması nəzərdə tutulurdu: 
- İctimai-siyasi ədəbiyyatın kitabxanaşünaslığı və biblioqrafiyası; 
-  Bədii  ədəbiyyatın  və  incəsənətə  dair  ədəbiyyatın  kitabxanaşünaslığı 
və biblioqrafiyası; 
- Uşaq və gənclər ədəbiyatının kitabxanaşünaslığı və biblioqrafiyası; 
- Kənd təsərrüfatı ədəbiyatının kitabxanaşünaslığı və biblioqrafiyası; 
- Texniki ədəbiyyatının kitabxanaşünaslığı və biblioqrafiyası; 
- Elmi-tibbi ədəbiyyatın kitabxanaşünaslığı və biblioqrafiyası; 
- Kütləvi kitabxanalar. 

---

65 
 
Yeni  tədris  planının  təsdiqi  Kitabxanaçılıq  fakültəsində  ictimai  və 
fundamental  elmləri,  ixtisas  fənlərini  dərindən  bilən  yüksək  professional  və 
intellektual  səviyyəli  kitabxana  işçiləri,  kitabxana  işi  təşkilatçılarının 
hazırlanması  üçün  imkan  yaratmışdır.  Məhz  1980-ci  illərdə  fakültənin 
qarşısında duran əsas vəzifə bu planın tələbinə uyğun olaraq, tədris prosesini 
yüksək  səviyyədə  təşkil  etməkdən,  onun  səmərəliliyini  və  keyfiyyətini 
artırmaqdan ibarət olmuşdur. 
1993-cü  ildən  respublikamızda  ali  kitabxanaçı  kadr  hazırlığı  üç 
mərhələdə aparılır (bakalavr, magistr, doktor). Bkalavr hazırlığına 1993-1994-
cü tədris  ilində başlanmış, 1996-1997-ci  tədris  ilində ilk buraxılışı olmuşdur. 
1997-1998-ci  tədris  ilindən  magistr  hazırlığına  başlanmışdır.  Hər  iki 
mərhələnin  tədris  planları  tərtib  olunmuş,  Azərbaycan  Respublikası  Təhsil 
Nazirliyi  tərəfindən  təsdiq  edilmişdir.  Bakalavr  hazırlığının  tədris  planında 
əsasən ümumi ixtisas fənlərinin, əsaslı elmlərin öyrənilməsinə yer ayrılmışdır. 
Magistr hazırlığında isə ixtisaslaşmaya daha geniş yer verilmişdir. 
Bakı  Dövlət  Universitetinin  Kitabxanaçılıq  fakültəsi  2001-ci  ildə 
Kitabxanaçılıq-informasiya  fakültəsi  adlanmağa  başlandı.  Fakültənin  adının 
ikinci  hissəsinə  (informasiya) uyğun olaraq, tədris planına  yeni  fənlərin daxil 
edilməsi  günün  vacib  tələblərindən  biri  oldu  və  artıq  müasir  informasiya 
məkanı ilə ayaqlaşan fənlər fakültədə tədris olunmağa başladı. ―Kitabxanaların 
kompüterləşdirilməsinin  əsasları‖,  ―Kitabxana-informasiya  texnologiyaları‖, 
―Elektron  kataloq‖  kimi  fənlər  buna  misal  ola  bilər.  Hətta  ənənəvi 
kitabxanaşünaslıq  fənlərinin  adlarında  belə,  dəyişiklik  olundu  və  bütün  bu 
fənlərin  birləşəcəyi  bir  kafedra  formalaşdı  ki,  bu  da  Kitabxana  resursları  və 
informasiya-axtarış  sistemləri  kafedrası  oldu.  Bunun  da  nəticəsində  müasir 
informasiya  texnologiyalarını  dərindən  bilən  mütəxəssislər  fakültəyə  dəvət 
aldılar,  müasir  informasiya  dövrü  ilə  ayaqlaşan  fənlərin  tədrisinə  geniş  yer 
ayrıldı. 
Müasir  dövrdə  insan  fəaliyyətinin  bütün  sahələrində  kompüter 
texnologiyası  vacib  yer  tutur.  Müasir  informasiya-axtarış  sistemlərindən 
istifadə,  internet  resurslarından  layiqincə  yararlanmaq  məqsədilə  fakültədə 
kompüter  laboratoriyası  yaradılmışdır.  Qeyd  etmək  istərdik  ki,  bu 
laboratoriyanın  yaradılmasında  Kitabxanaçılıq-informasiya  fakültəsinin  sabiq 
dekanı,  Azərbaycanda  Kitabxana  İşinin  İnkişafı  Assosiasiyasının  prezidenti, 
professor  X.İ.İsmayılovun  müstəsna  rolu  olmuşdur.Həmçinin  Azərbaycan 
milli  kitabxanaşünaslıgının  banisi  professor  Abuzər  Xələfovun  təşəbbüsü  və 
səyi  nəticəsində  BDU-nun  Elmi  kitabxanasının  nəzdində  ―Kitabxana 
proseslərinin  kompüterləşdirilməsi‖elmi tədqiqat laboratoriyasının da mühüm 
əhəmiyyəti olmuşdur. 

---

66 
 
Fakültədə  tədris  olunan  ənənəvi  məlumat-axtarış  sistemləri ilə  yanaşı, 
dövrün,  zamanın  tələbinə  uyğun  olaraq,  müasir  informasiya-axtarış 
sistemlərini özündə ehtiva edən fənlər də tədris planlarına salınmışdır.  
Məlum  olduğu  kimi,  2009-cu  ildə  respublikamızda  yeni  ―Təhsil 
haqqında‖  qanun  qüvvəyə  mindi.  Bu  qanun  vətəndaşların  Azərbaycan 
Respublikası  Konstitusiyasında  təsbit  olunmuş  təhsil  hüququnun  təmin 
edilməsi  sahəsində  dövlət  siyasətinin  əsas  prinsiplərini  və  təhsil  fəaliyyətinin 
tənzimlənməsinin  ümumi  şərtlərini  müəyyən  edir,  təhsilin  ayrı-ayrı  pillələri 
üzrə müvafiq qanunların və digər normativ hüquqi aktların qəbul edilməsində 
baza  rolunu  oynayır.  Azərbaycan  Respublikasında  təhsil  dünyəvi  və  fasiləsiz 
xarakter daşımaqla vətəndaşın, cəmiyyətin və dövlətin maraqlarını əks etdirən 
strateji  əhəmiyyətli,  prioritet fəaliyyət  sahəsidir.  Azərbaycan Respublikasında 
təhsil  insan  hüquqları  haqqında  beynəlxalq  konvensiyalara  və  Azərbaycan 
Respublikasının  tərəfdar  çıxdığı  digər  beynəlxalq  müqavilələrə  əsaslanaraq, 
təhsil sahəsində milli, mənəvi və ümumbəşəri dəyərlərin prioritetliliyi əsasında 
dünya təhsil sisteminə inteqrasiya olunaraq inkişaf edir. Qəbul  olunmuş  yeni 
―Təhsil  haqqında‖  qanun  özündə  Bolonya  sisteminin  prioritet  istiqamətlərini 
birləşdirirdi.  Tədris  planlarının  tərtibində  də  Bolonya  sisteminin  spesifik 
xüsusiyyətləri nəzərə alınırdı. 
2001-ci  ildən  etibarən  Azərbaycan  Respublikasının  Avropa  Şurasına 
üzv  olması  ölkəmizin  Avropa  məkanına  inteqrasiyasını  sürətləndirmişdir.  Bu 
proseslərin  tərkib  hissəsi  kimi,  Azərbaycan  Respublikası  Avropa  ölkələrinin 
təhsil nazirləri tərəfindən qəbul edilmiş Bolonya Bəyannaməsini imzalamaqla, 
respublika  ali  təhsil  müəssisələrinin  Avropa  təhsil  sisteminə  inteqrasiyası 
yolunda mühüm addım atmışdır. 
Bolonya  sistemi  ilə  Azərbaycan  təhsili  arasında  olan  əlaqəni  qısaca 
şərh  edək:  Dünya  ölkələrinin  istifadə  etdiyi  təhsil  sistemlərindən  biri  də 
Bolonya  təhsil  sistemidir.  Bu  təhsil  sisteminin  tarixi  o  qədər  də  qədim  deyil. 
Prosesin rəsmi başlanğıcı 1999-cu il iyulun 19-u hesab olunur. Həmin tarixdə 
İtaliyanın  Bolonya  şəhərində  29  Avropa  ölkəsinin  təhsil  nazirlərinin  xüsusi 
konfransında  ―Avropa  ali  təhsil  məkanı‖  Bəyannaməsi  və  ya  Bolonya 
Bəyannaməsi  qəbul  olunur.  Bolonya  sistemi  digər  ölkələr  üçün  də  açıqdır, 
sonralar Avropanın bir neçə şəhərində bu mövzuda diskussiyalar keçirilmişdir. 
Hazırda  Bolonya  sistemi  46  ölkəni  özündə  birləşdirir.  Rusiya  2003-cü  ildə 
qoşulmuşdur. Avropa ali təhsil məkanını yaratmaq, eləcə də bu sistemi dünya 
miqyasında  fəallaşdırmaq  məqsədilə  Bolonya  prosesi  kompleks  əlaqəli 
məsələləri  əhatə  edir.  Əhatə  olunan  bu  məsələlər  Avropa  ölkələrində  biliyin 
keyfiyyətinin 
qiymətləndirilməsinin 
üsullarına  və  təhsil  sisteminin 
yaxşılaşmasına  yönəlmişdir.  Bolonya  prosesində  ali  təhsilin  3  pilləsi  həyata 
keçirilir: 
- Bakalavr dərəcəsi; 

---

67 
 
- Magistr dərəcəsi; 
- Doktorantura dərəcəsi. 
Respublikamız  da  bu  prosesə  qoşulmaq  üçün  2004-cü  ildə  ilk 
addımlarını  atmağa  başladı.  2005-ci  ilin  may  ayının  19-da  Norveçin  Berqen 
şəhərində  keçirilən  konfransda  Azərbaycan  Bolonya  prosesinin  həqiqi  üzvü 
seçilmişdir. 
Azərbaycanın  bu  prosesə  qoşulmaqda  əsas  məqsədi  Avropa  təhsil 
məkanına  inteqrasiya  olunmaqla  kredit  sisteminə  keçməsinin,  müasir 
attestasiya  və  akkreditasiya  sisteminin  qurulmasının  təmin  olunmasıdır. 
Azərbaycanda Bolonya prosesi bir neçə təhsil ocağında tətbiq olunur ki, bunun 
da  uğurlu  nəticələri  görünür.  Məsələn,  Bakı  Dövlət  Universiteti,  Xəzər 
Universiteti, Qafqaz Universiteti kimi ali təhsil olcaqları bu təhsil sistemindən 
uğurla istifadə edirlər. 
Kitabxanaşünas-biblioqraf ixtisasının bakalavr hazırlığının məzmununa 
və  səviyyəsinə  qoyulan  minimum  dövlət  tələbləri  2009-cu  ildə  dövlət 
standartında  öz  ətraflı  şərhini  tapmışdır.  2009-cu  ildə  təsdiq  edilmiş  dövlət 
standartında  kitabxanaşünas-biblioqraf  kadr  hazırlığı  üzrə  fənlər  aşağıdakı 
bölgülər üzrə qruplaşdırılmışdır: