Kurs I Ş İ fakultə: qrup: MÜƏllim: TƏLƏBƏ: baki-202 azərbaycan memarliq və İNŞaat universiteti

Bazarı əhatə etmə strategiyasının seçilməsi və bazar seqmentləşdirilməsi
Bazar alıcılardan ibarətdir və alıcılar müxtəlif cəhətlərə görə bir-birindən fərqlənirlər. Hər şey fərqli ola bilər, ehtiyaclar, coğrafi yer, resurslar, alış vərdişləri, axı. Və bu dəyişənlərdən hər hansı biri bazar seqmentasiyası üçün əsas kimi istifadə edilə bilər.
Bazarın seqmentləşdirilməsinə ümumi yanaşma:
Hər birinin ehtiyacları və tələbləri unikal olduğundan, bu o deməkdir ki, hər biri potensial olaraq bazarın ayrıca seqmentini təmsil edə bilər. İdeal olaraq, satıcı hər biri üçün ayrıca marketinq proqramı hazırlamalıdır. Məsələn, Boeing kimi təyyarə istehsalçılarının çox az müştərisi var və firmalar hər birinə ayrıca bazar kimi yanaşırlar. - Bazarın seqmentləşdirilməsinin son dərəcəsi.
Bir çox istehsalçılar öz məhsullarını hər bir fərdi müştərinin ehtiyaclarını ödəmək üçün uyğunlaşdırmağın mənasını görmürlər. Bunun əvəzinə, satıcı məhsula olan tələbləri və marketinq cavabları ilə bir-birindən fərqlənən geniş alıcı kateqoriyalarını müəyyən edir. Məsələn, satıcı ehtiyacların alıcıların gəlir səviyyələri ilə fərqləndiyini görə bilər. Digər tərəfdən, satıcı gənc alıcılarla yaşlı alıcılar arasında əhəmiyyətli fərqlər görə bilər. Və nəhayət, alıcının məhsula münasibətinə eyni zamanda həm gəlir səviyyəsi, həm də yaş təsir edə bilər. Daha çox sayda parametrlər əsasında bazarı seqmentləşdirərkən, hər bir fərdi seqmentin şişkinliyi artır. Eyni zamanda, onların sayı artır.
Bazarın seqmentləşdirilməsinin vahid üsulu yoxdur. Marketoloq, bazarın strukturunu nəzərdən keçirmək üçün ən faydalı yanaşmanı tapmaq üçün bir və ya bir neçə dəfə müxtəlif dəyişənlərə əsaslanan seqmentləşdirmə variantlarını sınaqdan keçirməlidir. Belə bir vəziyyət üçün amillərin nəticəyə təsirini öyrənmək üçün əla statistik metod mövcuddur. Bu Faktor Analizidir . Bu təhlildən istifadə edərək, müəyyən bir amilin son nəticəyə təsirini asanlıqla təhlil edə, yekun nəticəyə təsir etməkdə maksimum əhəmiyyət kəsb edən amilləri tam olaraq seçə bilərsiniz.

Coğrafi, demoqrafik, psixoqrafik və davranış əsas amillərdir - marketoloqlar tərəfindən istifadə olunan göstəricilər.

Coğrafi seqmentləşdirmə bazarın müxtəlif coğrafi vahidlərə bölünməsini nəzərdə tutur: ştatlar, əyalətlər, bölgələr, mahallar, şəhərlər, icmalar. Firma fəaliyyət göstərməyə qərar verə bilər: bir və ya bir neçə regionda və ya bütün regionlarda, lakin coğrafiya ilə müəyyən edilmiş ehtiyacları və xüsusiyyətləri nəzərə alaraq.
Demoqrafik seqmentləşdirmə bazarın cins, yaş, ailənin ölçüsü, həyat dövrünün yeddinci mərhələsi, gəlir səviyyəsi, peşə, təhsil, dini inanclar, irq və milliyyət kimi demoqrafik dəyişənlərə əsasən qruplara bölünməsindən ibarətdir. Demoqrafik dəyişənlər istehlakçı qruplarını fərqləndirmək üçün əsas olan ən populyar amillərdir. Bu vəziyyətin bir səbəbi ondan ibarətdir ki, ehtiyac və üstünlüklər, eləcə də məhsulun istehlak intensivliyi çox vaxt demoqrafik xüsusiyyətlərlə daha sıx bağlıdır. Eləcə də demoqrafik xüsusiyyətlər ölçmək və öyrənmək üçün ən asandır.
Psixoqrafik seqmentləşdirmədə alıcılar sosial sinif, həyat tərzi və ya şəxsiyyət xüsusiyyətlərinə görə qruplara bölünür. Eyni demoqrafik təbəqənin üzvləri çox fərqli psixoqrafik profillərə malik ola bilər.
Davranış seqmentləşdirməsində alıcılar biliklərinə, münasibətinə, məhsuldan istifadəsinə və məhsula reaksiyasına görə qruplara bölünürlər. Bir çox marketoloqlar davranış dəyişənlərini bazar seqmentlərinin formalaşdırılması üçün ən uyğun əsas hesab edirlər.
Hədəfli Marketinqdə növbəti addım hədəf bazar seqmentlərinin seçilməsidir : Marketinq seqmentasiyası satıcının fəaliyyət göstərəcəyi müxtəlif bazar seqmentlərinin imkanlarını ortaya qoyur. Bundan sonra şirkət qərar verməlidir:

• 
  neçə seqmenti əhatə etməlidir;
  
• 
  ən gəlirli seqmentləri necə müəyyən etmək olar.
  

Üç bazar əhatə variantı var:

• 
  fərqsiz marketinq;
  
• 
  fərqli marketinq;
  
• 
  konsentrasiya edilmiş marketinq.
  

Fərqlənməmiş marketinq, firmanın seqmentlərdəki fərqlərə məhəl qoymamağa və eyni təkliflə bir anda bütün bazara müraciət etməyə qərar verdiyi bir vəziyyətdir. Bu zaman o, müştərilərin ehtiyaclarının bir-birindən necə fərqləndiyinə deyil, bu ehtiyacların ümumi nəyə malik olduğuna diqqət yetirir. Firma mümkün qədər çox müştərini cəlb edəcək məhsul və marketinq proqramı hazırlayır. Firma kütləvi paylama və kütləvi reklam üsullarına arxalanır.İnsanların şüuruna üstünlük imicini aşılamağa çalışır. Bundan əlavə, fərqləndirilməmiş marketinq qənaətcildir. Məhsulun istehsalı, ehtiyatlarının saxlanması və daşınması xərcləri azdır. Fərqlənməmiş marketinq ilə reklam xərcləri də aşağı səviyyədə saxlanılır.
Differensial marketinq - Bu zaman şirkət bir neçə bazar seqmentində fəaliyyət göstərməyə qərar verir və onların hər biri üçün ayrıca təklifi parçalayır. Firma bir neçə bazar seqmentində öz mövqelərini gücləndirməklə istehlakçının şüurunda bu məhsul kateqoriyasına malik firmanı müəyyən edə biləcəyini gözləyir. Üstəlik, təkrar alışların artmasını gözləyir, çünki istehlakçıların istəyinə uyğun gələn şirkətin məhsuludur, əksinə deyil.
Konsentrasiya edilmiş marketinq - Bir çox firmalar məhdud resursları olan təşkilatlar üçün xüsusilə cəlbedici olan üçüncü marketinq imkanını görürlər. Səyləri böyük bazarın kiçik bir hissəsinə cəmləmək əvəzinə, firma bir və ya bir neçə alt bazarın böyük bir hissəsinə diqqət yetirir. Konsentrasiya edilmiş marketinq vasitəsilə firma xidmət etdiyi seqmentlərdə güclü bazar mövqeyini təmin edir, çünki o, həmin seqmentlərin ehtiyaclarını hamıdan yaxşı bilir və müəyyən reputasiyaya malikdir. Bundan əlavə, istehsalın ixtisaslaşması, bölüşdürülməsi və təşviqi tədbirlərinin nəticəsi olaraq, firma fəaliyyətinin bir çox sahələrində iqtisadiyyata nail olur.