Kurs ishi ilmiy rahbar: Fizika kafedrasi o’qituvchisi O. Dehqonova Mundarija. Kirish i-bob. Fizika o’qitishda innovatsion usullar

1.1.1-jadval

Mezonlar	An’anaviy o’qitish	Texnologik o’qitish
Maqsad	Bilim berish, ko’nikma shakllantirish	Hamkorlikdagi faoliyat orqali bilim, ko’nikma va malakalarni shakllantirish
O’rganuv-chining roli	Ko’rsatmalarga bo’ysinadi; Axborotni passiv qabul qiladi; axborotni o’zlashtiradi; o’rganish jarayoni uchun qisman mas’ul	O’z g’oyalarini taklif qiladi; o’zaro bog’langan; faol ishtirok etadi; ta’lim jarayoniga to’liq mas’ul
O’qishga qiziqtirish (motivatsiya)	Tashqi jamiyat tomonidan tazyiq ko’rsatiladi (oila, din, urf-odatlar va sh.k.); o’quvchi o’qishning shu zahotlik foydasini ko’rmaydi	Ichki qiziqtiruvchi omillar. O’quvchi shu zahotli foydani anglaydi
Mazmun tanlovi	O’qituvchi nazorat qiladi. o’quvchi qisman tanlaydi yoki umuman bunday huquqqa ega emas	Ta’lim mazmuni o’quvchilar tanlagan muammolarini yechishga yo’naltirilgan
Jarayon	-direktiv (ko’rsatmali) yondashuv -talqin qiladi va baholaydi -mavzu bo’yicha ko’proq va yaxshiroq biladi -mutaxassislik tilida so’zlaydi	- demokratik yondashuv -tinglaydi, qo’llab quvvatlaydi, har bir kishining fikri va g’oyalarini qabul qilishga tayyor - o’quvchilar tilida so’zlaydi
Usullar (metodlar)	O’quvchi dalillar, axborot oladi	O’qitish o’quvchilarning bilim va ko’nikmasiga asoslanadi
Qaror qabul qilish	Qarorni o’qituvchi qabul qiladi u	Qaror birgalikdagi faoliyat davomida qabul qilinadi hamda guruh va o’qituvchining muvaffaqiyatli hamkorligi natijasi hisoblanadi

Faqatgina ishonch va o’zaro hurmat muhiti har bir o’quvchiga samimiy bo’lish, o’z fikrlarini bemalol bayon etish hamda begona nuqtai nazarni egallash o’rganishga imkon beradi.

O’quvchilar turli darajalarda muloqot qilish ehtiyojiga egalar va o’qituvchi (ta’lim beruvchi)ning vazifasi ushbu ehtiyojlarni qondirish uchun muhit yaratishdan iboratdir. Ayrim o’quvchilarda bir-biri bilan, boshqalarida o’qituvchi bilan, uchinchilarida esa o’quv materiali bilan muloqot qilishga kuchli ehtiyoj tug’iladi.
Har bir o’quvchi e’tirof va hurmatga nisbatan tabiiy ehtiyojga ega. O’qituvchining mas’uliyati o’quvchilar bir-birini kamsitadigan, uyaltiradigan emas, balki bir-birining gapiga quloq soladigan, boshqalarning fikrini o’rganadigan va shu bilan boshqalarga hurmatini bildiradigan muhitni yaratishdan iboratdir. O’qituvchi har bir o’quvchining dars davomida birgalikdagi ishga qo’shgan hissasini ta’kidlab o’tishi uchun imkon topishga harakat qilishi lozim.
Insonda bir nima qilish va yaxshiroq natijalarga erishish bo’yicha tabiiy ehtiyoj mavjud. Mashg’ulotlar jarayonida o’quvchilar aniq topshiriqni bajarayotganlarida yaxshiroq natijaga erishishni hohlaydilar. Mashg’ulot jarayonida uning natijasi ular bajarayotgan topshiriqning mukammal bo’lishiga qanday qilib yordam berishi mumkinligini bilmoqchi bo’ladilar. Bunday ehtiyojlarning o’sib boruvchi chizig’i mavjud, ya’ni avval past darajadagi keyin esa yuqori darajadagi ehtiyojlar.
Ta’lim sifatini yaxshilash, o’quvchilarning intellektual faolligini oshirish bugungi kunda pedagogikaning bosh vazifasi hisoblanadi. Intellektual faollikni oshirishda interaktiv usullardan foydalanish yaxshi samara beradi. Bu esa ta’lim jarayonida yangiliklarni joriy etishni talab etadi.
Interaktiv usullar (Interaction inglizcha inter-o’zaro, aktiv-harakat ma’nosini anglatadigan so’zlardan iborat) o’zaro harakat, yoki hamkorlik asosida harakatni bildiradi.
Interaktiv usullarning bir qancha turi mavjud: