Kurs ishi mavzu: Izoxinolin olinishi, fizik-kimyoviy xossalari va ishlatilishi

Ushbu bobda o’rganiladigan Izoxinolin ximiyaviy tuzilishiga ko‘ra qo’yidagi sinflarga bo’linadi:
1).Molekulasi pirrolidin yadrosidan tashkil topgan alkaloidlar.

2). Molekulasi piperidin yadrosidan tashkil topgan alkaloidlar.

3).Molekulasi piridiv yadrosidan tashkil topgan alkaloidlar,

4). Molekulasi Izoxinolin yadrosidan tashkil topgan alkaloidlar,

5). Molekulasi izoxinolin yadrosidan tashkil topgan alkaloidlar.

6). Molekulasi indol yadrosidan tashkil topgan alkaloidlar.

7). Molekulasi imidazol yadrosidan tashkil topgan alkaloidlar.

8). Molekulasi xinoksalin yadrosidan tashkil topgan alkaloidlar.

9). Molekulasi purin yadrosidan tashkil topgan alkaloidlar,

10). M.olekulasi pirolizidin yadrosidan tashkil topgan alkaloi

Steroid gruppasiga kiradigan alkaloidlar.

Aniqlik kater alkaloidlar.
Molekula tuzilishi aniklanmagan alkaloidlar
Konin yoki α propilpiperidin boligolov degan o‘simlik tarkibida uchraydi (Conium moculatum).
Konin moysimon suyuqlik bo‘lib, 167oC da qaynaydi, qutblanishi tekisligini o’nga buradi. U kuchli asos xossasiga ega bo’lib, nihoyatda zaharli. Uning tuzilishi qo’yidagicha tasdiqlangan: u rux changi bilan haydalganda α-propilpiridinni hosil qiladi.

Unga HI ta’sir ettirilsa, N-oktan hosil bo‘ladi. Konin (1886) sun’iy ravishda olingan birinchi alkaloid hisoblanadi. Uning tuzilishi quyidagi sintez orqali tasdiqlangan: α-Pikolin sirka aldegid bilan kondensatlanganda α-propepilpiridin (konirin) hosil bo‘ladi va hosil bo‘lgan konirin qaytarilib, konin hosil bo’ladi:

Tamaki o’simligining bargida limon hamda olma kislotalarining tuzi holida uchraydi (Nicotiana tabacum). Tamakini tarkibida 3%, hatto undan ham ko’p miqdorda nikotin uchraydi.
Nikotin oksidlanganda Nikotin kislotasi hosil bo’ladi: (β-piridin-karbon kislota).

Bu alkaloidning oz miqdori ham nerv sistemasini qo‘zg‘atadi, ko‘p miqdori zaharli. U zaharli alkaloidlardan biri hisoblanadi. 40 mg kishini halokatga keltiradi. U qishloq xo‘jaligida zararkunandalarga qarshi insektitsid sifatida qo‘llaniladi. Nikotinning qaynash tempraturasi 247oC. U havoda tez oksidlanib, rangi o‘zgaradi. Uning strukturasi 1904-yil sintez qilish yo‘li bilan isbotlangan. U suvda yaxshi eriydi, suvdagi eritmasi qutblangan yo‘l tekisligini buradi.