L-§. Milliy xavfsizlik taraqqiyot garovi

X X I X bob. M u d o fa a va xavfsizlik
533
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

davlat xavfsizligini ko'zda tutmay, shaxs huquq va erkinliklarini; 
jamiyatning moddiy va ma’ naviy boyliklarini; davlatning konsti­
tutsiyaviy tuzumi, suveriniteti, hududiy yaxlitligini saqlashni ham 
ko'zda tutadi.
Prezidentimizning; “ Demokratik va ijtimoiy-iqtisodiy o'zga- 
rishlarni amalga oshirish, ma’ naviy taraqqiyotga erishish, shu­
ningdek, O'zbekistonning jahon hamjamiyati bilan hamkorligini 
kuchaytirishining asosiy sharti va garovi - mamlakatimizning 
xavfsizligini ta’ minlash, jamiyatimizda tinchlik, barqarorlik, mil- 
latlar va fuqarolar o'rtasida totuvlikni saqlash va ko'z qorachig'i- 
day asrashdir” 1 - degan so'zlari mamlakatimiz xavfsizligining 
ahamiyatini yanada to'laroq ko'rsatadi.
Mamlakat milliy xavfsizligini saqlashda davlatning olib bora- 
digan tashqi siyosati ham muhim rol o'ynaydi. Shu tufayli milliy 
xavfsizlikni saqlash bilan bog'liq davlatimizning tashqi siyosati- 
ning ustuvor yo'nalishlari 2005-yildagi Oliy Majlis Palatalarining 
qo'shma majlisida Prezident tomonidan ko'rsatib o'tildi.
M a ’ ruzada O'zbekiston tashqi siyosatining mazmuni, maqsa- 
di bitta - u ham bo'lsa, O'zbekiston manfaatidir, deb alohida qayd 
qilindi. Hamda O'zbekistonning xavfsizligi Markaziy Osiyodagi 
tinchlik va barqarorlikka, qo'shni davlatlardagi ahvolga bog'liqligi, 
O'zbekistonning xavfsizligini ta’ minlash yo'lida xalqaro va min- 
taqaviy tashkilotlar bilan hamkorlikni kuchaytirish zarurligi e ’tirof 
etildi.
Xavfsizlik va uning ta’ minlash usullaridan bo'lgan mudofaa 
ahamiyati yuqoriligi e ’ tiborga olinib, shu masalalarning asoslari 
Konstitutsiyaviy tartibda mustahkamlangan.
O'zbekiston Konstitutsiyasi mudofaa va xavfsizlikka alohida 
XXVII bobni ajratgan.
O'zbekistonning davlat suvereniteti va hududiy yaxlitligini, 
aholining tinch hayoti va xavfsizligini himoya qilish konstit’utsi- 
yaviy normada o 'z ifodasini topgan- (125-modda).
Mamlakat mudofaasi va xavfsizligini ta’ minlash doimo ustu­
vor masalalardan bo'lib kelgan.
1 Karimov I.A. Ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot — pirovard maqsadimiz. — 
Т.: O'zbekiston, 2000. - 35-bet.
534
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

О 
zbekiston Prezidenti ikkinchi chaqiriq Oliy Majlisining to'q- 
qizinchi sessiyasida jamiyat hayotidagi muhim ustuvor yo'nalish- 
larni ko'rsatar ekan: “ Ikkinchi ustuvor yo'nalish. Bu - mam­
lakatimizda xavfsizlik va barqarorlikni, davlatimizning hududiy 
yaxlitligini, sarhadlarimiz daxlsizligini, fuqarolarimizning tinchligi 
va osoyishtaligini ta’minlashdan iborat” 1, - deb qayd qilgan edi.
Bundan ко rinib turibdiki, mudofaa va xavfsizlik faqat davlat 
va mamlakat xavfsizligi, chegaralar daxlsizligi uchun emas, fuqa­
rolarning tinchligi va osoyishtaligi, normal turmush kechirishini 
ta’ minlash uchun ham zarur.
“ Mudofaa to‘g ‘ risida” gi Qonunga asosan, mudofaa yaxlit bir 
tizim b o ‘ lib (Qonunning 2-moddasi), u aniq prinsiplar asosida 
tashkil qilinadi.
Mudofaa sohasidagi O'zbekiston siyosati prinsiplari quyi- 
dagilardan iborat:
- boshqa davlatlarga qarshi harbiy kuch ishlatmaslik, tashqi 
tajovuzlarning oldini olish;
- xalqaro huquq normalariga muvofiq ravishda kollektiv 
xavfsizlik tizimida ishtirok etish;
- harbiy qurilishning zamonaviy urushlar va qurolli mojarolar 
xususiyatiga mosligini ta’minlash;
- yalpi qirg'in qurollarini ishlab chiqarishni, qayta ishlashni, 
egallashni, saqlashni, tarqatishni va joylashtirishni rad etish;
- Qurolli Kuchlarning mamlakatga beriladigan har qanday 
tajovuzni daf etishga doimiy tayyor turishi;
- mudofaani yetarli darajada bo'lishi;
- harbiy xizmatni sharafli ekanligini ta’minlash.
Mamlakatda mudofaa ishlarini tashkil qilish, xavfsizlik, xavf-
sizlikni saqlashga e ’tibor hech vaqt va hech qanday holda susay-
tirilmasligi kerak.
Hozirgi davda mamlakatimiz xavfsizligiga jiddiy xavf tug'di- 
rayotgan narsa — bu terrorizm bo'lib qolmoqda. Uning mudhish 
ishlaridan bir necha marta aziyat chekildi va qurbonlar berildi.
1 Karimov I A. O'zbekistonda demokratik o*zgarishlarni yanada chuqurlashtirish va 
fuqarolik jamiyati asoslarini shakllantirishning asosiy yo'nalishlari. - Т.: O'zbekiston. 
2002. - 19-bet.
535
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Shuning uchun bu xavfga qarshi kurash yo'llari haqida Prezident 
o'zining bir necha nutqlarida to'xtalgan1.
Mamlakat mudofaasi, xavfsizlikni tashkil etish birgina davlat­
ning ishi emas. Albatta, bunda davlat asosiy rol o'ynaydi. U mam- 
lakatdagi barcha kuchlarni mudofaa va xavfsizlikni ta’ minlashga 
safarbar qiladi. Shu maqsadda fuqarolar mudofaasi tashkil qili­
nadi. Bu ishga fuqarolar o'rgatiladi, ko'niktiriladi.
O'zbekistonda “ Fuqaro muhofazasi to'g'risida” 2 maxsus qo­
nun mavjud bo'lib, unda fuqarolar muhofazasini tashkil etish bilan 
bog'liq barcha masalalar huquqiy jihatdan hal qilingan.
Milliy xavfsizlikni ta’ minlashda mavjud xavf-xatarni oldindan 
aniqlash, uni bartaraf etish choralarini oldindan ko'rib qo'yish ju­
da katta foyda keltiradi. Shuning uchun mamlakatimizda xalqaro 
masalalar, bo'lajak xavf-xatarlarni o'rganish, tadqiq qilish maqsa- 
dida yetarli tuzilmalar tashkil qilingan.
Milliy xavfsizlikni ta’ minlashda mamlakat Prezidenti huzurida 
tuzilgan maslahat organi - Xavfsizlik kengashi katta rol o'ynaydi. 
U milliy xavfsizlik bilan bog'liq barcha masalalarni ishlab chiqish 
va muvofiqlashtirishni ta’ minlaydi, shunga mas’ uldir.
Milliy xavfsizlikni ta’ minlashda mamlakatning Milliy xavfsiz­
lik xizmati alohida rol o'ynaydi. Bu xizmatni, Konstitutsiyaning 
93-moddasi 24-bandiga binoan, O'zbekiston Respublikasi Prezi­
denti tuzadi. Milliy xavfsizlik xizmati raisini tayinlaydi va lavozi­
midan ozod etadi, keyinchalik shu masalalar xususida chiqarilgan 
Prezident farmonlari Oliy Majlis Senatiga tasdiqlash uchun kiri- 
tiladi.