‹letiflim / Correspondence

Gelifl tarihi / Received: Ocak / January 13, 2013

Kabul tarihi / Accepted: Temmuz / July 31, 2013

Çevrimiçi yay›n tarihi / Published online: A¤ustos / August 12, 2013 

RAED Dergisi 2013;5(2):48-57 © 2013 RAED

doi:10.2399/raed.13.00001

‹letiflim 

/ Correspondence:

Dr. Figen Tarhan. ‹zmir Katip Çelebi Üniversitesi T›p Fakültesi, Atatürk E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, 

‹ç Hastal›klar› Anabilim Dal› Romatoloji Bilim Dal›, ‹zmir.

e-posta: [e-mail]

Ç›kar çak›flmas› 

/ Conflicts of interest:

Ç›kar çak›flmas› bulunmad›¤› belirtilmifltir. / No conflicts declared.

www.raeddergisi.org

doi:10.2399/raed.13.00001

Karekod / QR code:

Romatolog gözüyle sarkoidoz 

Sarcoidosis: rheumatological perspective

Figen Tarhan

1

, Gökhan Keser

2

1

‹zmir Katip Çelebi Üniversitesi T›p Fakültesi, Atatürk E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, ‹ç Hastal›klar› Anabilim Dal›, Romatoloji Bilim Dal›, ‹zmir

2

Ege Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹ç Hastal›klar› Anabilim Dal›, Romatoloji Bilim Dal›, ‹zmir

Derleme

/ Review

Özet

Sarkoidoz histopatolojik olarak non-kazeifiye granülomatöz infla-

masyonla seyreden, etyolojisi tam bilinmeyen, otoimmun do¤ada

sistemik bir inflamatuvar hastal›kt›r. En s›k akci¤erler ve solunum sis-

temi tutulsa da, sarkoidozda lokomotor sistem dahil çeflitli sistem ve

organlar tutulabilir. En s›k romatolojik bulgu, eritema nodosumun

efllik etti¤i, ayak bile¤i ve diz eklemlerini tutan artrittir. Kas tutuluflu

asemptomatik olabilece¤i gibi, akut veya kronik miyozit veya nodü-

ler kas kitleleri fleklinde de olabilir. Kemik tutuluflu daha çok eski ve

ilerlemifl olgularda görülür ve deri lezyonlar›yla birliktelik gösterir.

Bazan aksiyal tutulufl, daktilit, ekzokrin bez tutuluflu, damar duvar

infiltrasyonu görülebilir. Bu nedenle, sarkoidoz inflamatuvar miyo-

patileri, kemik metastazlar›n›, psoriyatik artrit gibi spondilartritleri,

Sjögren sendromunu veya vaskülitleri taklit edebilir. Hiperürisemi

nedeniyle, gut ile de kar›flabilir. Sarkoidozda klinik seyir genelde iyi-

dir ve spontan remisyonlar görülebilir. Tan›da alt›n standart histopa-

tolojik özelliklerdir. Sarkoidoz tedavisinde kan›t düzeyi düflüktür; s›-

n›rl› say›da klinik çal›flma sonuçlar›n›, olgu sunumlar›n› ve uzman gö-

rüflünü yans›t›r. En s›k kullan›lan tedavi ajanlar› kortikosteroidler ve

klasik immunosupressiv ilaçlard›r. Seçilmifl olgularda, tumör nekro-

tizan faktor inhibitörleri gibi çeflitli biyolojik ajanlar umut verici gö-

rünmektedir. Lokomotor sistem tutuluflu aç›s›ndan, genelde sarko-

id artriti ve miyoziti tedaviye daha iyi yan›t verirken, kemik lezyonla-

r› tedaviye daha dirençlidir. 

Anahtar sözcükler: Sarkoidoz, artrit, tan›, tedavi 

Summary

Sarcoidosis is a systemic autoimmune disease characterized by non-

caseating granulomatous inflammation with unknown etiology.

Although the lungs and respiratory system are most commonly

involved, sarcoidosis may involve virtually any part of the body,

including the locomotor system. The most common rheumatologi-

cal presentation of sarcoidosis may be considered as arthritis involv-

ing ankles and/or knees, frequently associated with erythema

nodosum. Muscle involvement may be asymptomatic, or may cause

acute or chronic myositis or nodular masses. Bone lesions tend to

ocur in chronic cases having additional skin involvement.

Occasionally, axial skeletal involvement, dactylitis, exocrine gland

involvement or blood vessel infiltration may also occur. Therefore,

sarcoidosis may sometimes mimic inflammatory myopathies,

metastatic bone diseases, and spondylarthritis including psoriatic

arthritis, Sjogren’s syndrome or vasculitis. Presence of hyperuricemia

may cause misdiagnosis of gout. Sarcoidosis generally follows a

benign course with occasional spontan remissions. Histopathological

features remain the gold standard in diagnosis. Level of evidence for

management of sarcoidosis is low, generally reflecting the results of

limited number of clinical studies, case series and expert opinion.The

most commonly used agents include corticosteroids and conven-

tional immunosuppressive agents. In selected cases, biological

agents including, tumour necrosis factor inhibitors, seem to be

promising. With regard to locomotor system involvement, sarcoid

arthritis and myositis generally respond to treatment better, while

bone lesions are commonly treatment-resistant.

Key words: Sarcoisosis, arthritis, diagnosis, treatment 

RAED Dergisi / RAED Journal • Cilt / Volume 5 • Say› / Issue 2 • Aral›k / December 2013

49

Sarkoidoz birçok organ ve sistemi tutabilen, etiyolojisi

kesin olarak bilinmeyen, histopatolojik olarak non-kazeifi-

ye granülomatöz inflamasyonla seyreden, otoimmun do¤a-

da bir hastal›kt›r. Sarkoidozun en iyi bilinen özelli¤i baflta

akci¤erler olmak üzere, solunum sistemini tutmas›d›r. Bu-

nunla birlikte, aralar›nda lokomotor sistemin de oldu¤u,

çok say›da farkl› organ ve sistem tutulabilir ve t›bb›n çeflit-

li uzmanl›k alanlar›n› ilgilendiren farkl› sorunlar geliflebilir.

Hastal›¤›n en ilginç özelli¤i, bazen spontan remisyonlar

gösterebilmesidir. Göreceli olarak s›k görülen bir hastal›k

olmas›na ve tedavisinde baflta kortikosteroidler (KS) olmak

üzere çok de¤iflik ajanlar kullan›lmas›na ra¤men, sarkoidoz

tedavisinde Food and Drug Administration (FDA) taraf›ndan

onaylanm›fl hiçbir ilaç olmamas› ilginçtir.

[1,2]

Pratik olarak sarkoidoz denildi¤inde, romatoloji heki-

minin akl›na, öncelikle ayak bileklerini tutan renkli artrit,

bacaklarda eritema nodozum lezyonlar›, sistemik inflamas-

yon bulgular›, hiperkalsemi, akci¤er grafisinde bilateral hi-

ler dolgunluk ve serum anjiyotensin konverting enzim

(ACE) düzeyinde yükseklik gelir. Ancak, eklem bulgular›

d›fl›nda, sarkoidoz romatoloji hekiminin karfl›s›na kas, ke-

mik, damar ve tükürük bezi tutulufluyla da gelebilir. So-

nuçta miyozit, daktilit, sakroiliit, kemik lezyonlar›, vaskü-

ler sorunlar ve sikka semptomlar› ortaya ç›kabilir. Bu ne-

denle sarkoidoz; romatoid artrit (RA), inflamatuvar kas

hastal›klar›, spondilartritler, sistemik vaskülitler ve Sjögren

sendromu (SjS) gibi baz› romatolojik hastal›klar› ve kemik

tümörlerini taklit edebilir. Hiperürisemiye neden olabildi-

¤i için, gut hastal›¤› ile kar›flabilir.

[2]

Bu derlemenin amac› baflta gö¤üs hastal›klar› olmak

üzere, t›bb›n birçok uzmanl›k alan›n› ilgilendiren ve çok

farkl› klinik tablolarla neden olabilen sarkoidozun tüm

yönleriyle tart›fl›lmas› de¤ildir. Bu derlemede özellikle sar-

koidozun romatoloji uzman›n› ilgilendiren yönlerinin üze-

rinde durulmas› hedeflenmifltir. Ancak, hastal›¤›n temel

klinik özellikleri ve etyopatogenezi hakk›nda da özet bilgi

verilecektir.

Temel Bilgiler ve Genel Klinik Özellikler

Tüm dünya ülkelerinde, her ›rkta, her yafl ve cinsiyette

görülebilir. Bununla birlikte, hastalar›n %70 kadar› 20-40

yafl aras› genç eriflkinlerdir.

[1]

Ülkemizde sarkoidoz insi-

dans› 4/100.000 olarak bildirilmifltir.

[3]

ACCESS  (Case

Control Etiologic Study of Sarcoidosis) çal›flmas›nda, hastal›¤›n

35-45 yafl ve 50 yafl üstü olmak üzere iki farkl› dönemde

ortaya ç›kma e¤iliminde oldu¤u gösterilmifltir.

[4]

Kad›nlar-

da erkeklere göre biraz daha s›k görüldü¤ü ve daha ileri

yafllarda ortaya ç›kt›¤› bildirilmifltir.

[3]

Sarkoidozda en s›k tutulan organ akci¤erlerdir. Ger-

çekten de, tüm olgular›n %95’inde akci¤er tutuluflu olur ve

bu nedenle gö¤üs hastal›klar› hekimleri için sarkoidoz

önemli bir hastal›kt›r.

[5]

Akci¤er tutuluflu; bilateral hiler

lenfadenopati, pulmoner parankimal nodüller veya difüz

intersisyel fibrozis fleklinde olabilir. Akci¤er tutuluflu olan

olgularda kuru öksürük (%30), dispne (%28), gö¤üs a¤r›s›

(%25), h›r›lt›l› solunum ve nadiren hemoptizi gibi semp-

tomlar ortaya ç›kabilir. Endobronflial granülomlar sonucu

küçük ve büyük hava yollar› obstrüksiyonu geliflebilir.

[1]

Sarkoidozun klinik spektrumu oldukça de¤iflkendir.

Madalyonun bir taraf›nda, hiç yak›nmas› olmayan ve tesa-

düfen çekilmifl bir akci¤er grafisi ile sarkoidoz olas›l›¤›n›n

gündeme geldi¤i, asemptomatik bireyler varken, di¤er ta-

rafta yayg›n organ ve sistem tutulufluyla seyreden a¤›r ol-

gular bulunur.

[6,7]

Sarkoidozda akci¤er-d›fl› organ tutuluflu

s›kl›¤›, Okumufl ve ark. taraf›ndan %61.8 olarak bildiril-

mifltir.

[8]

Lokomotor sistem d›fl›nda; göz, deri, kardiyak ve

nörolojik tutulufl hastal›¤›n iyi bilinen özellikleri aras›nda-

d›r. Göz tutuluflu %25-50 s›kl›¤›nda görülür ve %5 olgu-

da ilk bulgudur.

[9]

Gözün herhangi bir tabakas› tutulabilir.

Akut anterior üveit en s›k görülen bulgudur ve genellikle

bilateraldir. ‹ntersisyel keratit, posterior üveit, skleral plak-

lar, pars planit, optik nöropati, lâkrimal bez büyümesi ve

korneal/konjonktival nodüller de görülebilir.

[1]

Sarkoidozda deri tutuluflu %30 s›kl›¤›ndad›r ve her tür-

lü morfolojide deri lezyonlar›na raslan›labilir.

[10]

Sarkoidoz

için oldukça tipik olan “lupus perniyo” ifadesi, özellikle

yüz bölgesinde görülen kronik, deriden hafif kabar›k, sert

ve morumsu deri lezyonlar›n› ifade eder. Esas olarak bu-

run, yanaklar, kulaklar, dudaklar ve parmaklarda lokalize-

dir. S›kl›kla zenci ›rktan kad›nlarda görülür. Lupus perni-

yo ile kronik üst solunum yolu tutulumu, pulmoner fibro-

zis ve falankslardaki kemik lezyonlar› aras›nda birliktelik

söz konusudur. Annüler ve plak fleklindeki deri lezyonlar›

daha çok kronik sarkoidozda görülür. Bu lezyonlar bafl ve

boyun yerleflimli olduklar›nda, kötü prognoza iflaret edebi-

lir.

[1]

Sarkoidozda, yüzde genellikle hiperpigmente makü-

lopapüler lezyonlar ön planda iken, gövdede nodüler lez-

yonlara daha s›k rastlan›r.

Sarkoidozun önemli deri lezyonlar› aras›nda olan erite-

ma nodosumun %21.5 s›kl›¤›nda görüldü¤ü bildirilmifltir

(fiekil 1).

[8]

ACCESS çal›flmas›nda, eritema nodosumun ka-

d›nlarda ve kuzey Avrupa ülkelerinde daha s›k görüldü¤ü

bildirilmifltir.

[4]

Daha çok akut ve benign seyirli olgularda

görülür. Bilateral hiler lenfadenopati, eritema nodosum,

akut artrit veya artraljinin birlikteli¤iyle seyreden akut sar-

koidoz tablosu “Löfgren sendromu” olarak da bilinir. 

Nörosarkoidoz, hastalar›n %5’inde santral ve periferik

sinir sistemi tutulumu fleklinde görülür. Asl›nda nörosar-

koidoz s›kl›¤› otopsi serilerinde üç kat daha fazlad›r.

[11]

Sar-

koid granülomlar›n›n beyin taban›na yerleflme e¤ilimi var-

d›r. En s›k yedinci kafa çifti tutulur, bunu üçüncü ve seki-

Tarhan F, Keser G.

Romatolog gözüyle sarkoidoz 

50

zinci kafa çifti tutuluflu takip eder. Yedinci kafa çifti tutu-

luflu, artrit, üveit, atefl ve parotis büyümesi ile birlikte oldu-

¤unda “Heerforth sendromu” olarak adland›r›l›r. Periferik

nöropati, nörosarkoidoz hastalar›n›n %8-24’ünde görülür.

Leptomeningeal tutulum, hipotalamik ve pitüiter lezyon-

lar ve di¤er kafa çifti tutulufllar› da görülebilir.

[1]

Sarkoidozda daha nadir de olsa, kardiyak, gastrointes-

tinal ve renal tutulufl da görülebilir. Semptomatik kardiyak

tutulufl s›kl›¤› %5’dir. Kalp kapaklar› hariç, kalbin herhan-

gi bir tabakas› ve özellikle sol ventrikül duvar› tutulabilir.

[1]

Özafagustan rektuma kadar tüm gastrointestinal sistemde

tutulufl görülebilir. Hepatomegali (%3.8), splenomegali

(%4.1),

[6]

hepatik hiler adenopati, kolestaz ve granüloma-

töz kolanjit geliflebilir. Hepatik veya portal venlerin granü-

lomatöz flebiti sonucu portal hipertansiyon görülebilir.

[1]

Renal tutulufl glomerülonefrit veya granülomatöz intersis-

yel nefrit fleklinde olabilir. Hiperkalsemi nedeniyle, hiper-

kalsiüri (%40-60), nefrolityazis (%10) ve nefrokalsinozis

geliflebilir. Hiperkalseminin nedeni, alveoler makrofajlar-

dan 1-alfa hidroksilaz enzim aktivitesinin ve sonuçta 1.25-

dihidroksi vitamin D3 üretiminin art›fl›d›r.

[1]

Kronik sarko-

idozda AA tipi amilodoz da geliflebilir ve bu da böbrek tu-

tulufluna neden olabilir. Sarkoidoz seyrinde a¤r›l› periferik

lenfadenopati, depresyon, uyku bozukluklar› ve uyku apne

sendromu da görülebilir.

[7,12]

Sarkoidozun klinik bulgular› ve hastal›k fliddeti, ›rksal

ve etnik farkl›l›klar gösterir. Di¤er ›rklara k›yasla, beyaz

›rkta eritema nodozum daha s›k, ekstrapulmoner tutulufl

daha az ve mortalite daha düflüktür. Buna karfl›l›k Afrika

kökenli Amerikal›lar’da hastal›k fliddeti ve mortalite s›kl›¤›

daha fazlad›r. Hastal›k seyrinde ›rk›n önemini gösteren di-

¤er bir gözlem de, kardiyak ve oküler tutuluflun Japon-

lar’da daha fazla görülmesidir.

[1]

Klinik aç›dan; akut poliar-

trit, bilateral hiler lenfadenopati ve eritema nodosum bir-

likteli¤i s›kt›r. Di¤er yandan sarkoid kemik lezyonlar› da,

lupus perniyo ve di¤er granülomatöz deri lezyonlar› ile

birliktelik gösterir.

Kas ‹skelet Sistemi Bulgular›

Eklem tutulumu

Olgular›n %25‘inde görülmektedir. En s›k diz ve ayak

bile¤i eklemleri tutulursa da; el bile¤i, diz ve metakarpofa-

langiyal eklemler de tutulabilir.

[13,14]

En s›k görülen eklem

tutulufl örne¤i akut poliartrit ve/veya periartrittir. Akut po-

liartrit genellikle benign seyreder ve olgular›n ço¤unda

haftalar içinde geriler; %10 olguda nüksler görülebilir, an-

cak genellikle eklem hasar› yapmaz. Akut romatizmal ate-

fle benzer flekilde gezici artrit, palindromik romatizmaya

benzer flekilde intermitan artrit veya RA’ya benzer flekilde

eklenici bir artrit söz konusu olabilir.

[1]

Eklem bulgular›na

s›kl›kla atefl, hiler lenfadenopati, eritema nodosum veya

üveit gibi bulgular efllik eder. Akut sarkoid artritin ço¤un-

lukla ilkbahar aylar›nda ortaya ç›kmas› ilginç bir gözlem-

dir.

[13-15]

Tan› an›nda serum ACE düzeyi normal olan olgu-

larda artritin daha iyi seyretti¤i bildirilmifltir.

[1]

Kronik sarkoid artriti omuz, diz, el-ayak bile¤i ve par-

mak eklemlerini tutan ve kal›c› hasar yapmayan oligo veya

monoartrit fleklindedir. Akut forma göre daha nadir görü-

lür.

[1]

Sinsi bafllang›çl› ve yavafl seyirlidir. Nadir de olsa, ek-

lem y›k›m›na veya “Jaccoud” deformitesine neden olabilir.

Eklemde efüzyon, sinovit ve sinovyumda nodüler prolife-

rasyon geliflebilir.

[2]

Kronik sarkoid artriti, tipik olarak sis-

temik tutulumla seyreden sarkoidoz olgular›nda görülür.

Genellikle parankimal akci¤er hastal›¤› ve ACE yüksekli¤i

ile birliktelik gösterir. Kronik sarkoid poliartriti, RA’y›

taklit edebilir. Nadir de olsa, spondilartritleri taklit eden

sakroiliit; ayr›ca daktilit, tenosinovit ve periartiküler infla-

masyon görülebilir.

[16,17]

Bir çal›flmada sarkoidozda sakroili-

it s›kl›¤› %6.6 olarak bildirilmifltir.

[18]

Ankilozan spondi-

lit’ten farkl› olarak, bilateral ve simetrik olmas› beklenmez;

ancak yine de bazan ay›r›m zor olabilir. Spondilartrit gru-

bu hastal›klar›n bazan sarkoidoz ile birlikte görülebilmesi,

kar›fl›kl›¤› daha da art›r›r. Teorik olarak, biyopside kazefi-

ye olmayan granülomlar›n görülmesi ile tan› do¤rulanabi-

lir. Sarkoidozda kostokondral bileflke tutulumu (kostokon-

drit) nedeniyle gö¤üs kafesinde a¤r› olabilir; genellikle

ikinci ve üçüncü kostokondral bileflkeler tutulur.

[2]

Visser ve ark.’n›n tan›mlad›¤› sarkoid artrit kriterleri

Tablo 1’de verilmifltir. Dört kriterin üç tanesinin olmas›

Tablo 1.

Visser ve ark.’n›n sarkoid artrit tan› kriterleri.

[13]

• Eritema nodosum olmas›

• Semptomlar›n 2 aydan daha k›sa sürmesi

• Hastan›n 40 yafl›ndan genç olmas›

• Simetrik ayak bile¤inde artrit

fiekil 1. Eritema nodosum.

RAED Dergisi / RAED Journal • Cilt / Volume 5 • Say› / Issue 2 • Aral›k / December 2013

51

durumunda sarkoid artrit tan›s› konulabilir; duyarl›l›k %99

ve özgüllük %93 bulunmufltur.

[13]

Kemik tutulumu 

Literatürde kemik tutulufl s›kl›¤› %3 ile %13 aras›nda

bildirilse de,

[19]

ço¤u olgu asemptomatik oldu¤u için gerçek

prevalans tam olarak bilinmemektedir.

[20]

Kad›nlarda ve

Afrika kökenli Amerikal›lar’da daha s›k görülür.

[1]

Genel

kural olarak kemik lezyonlar›, kronik deri lezyonlar› da

olan, ilerlemifl ve eski olgularda görülür; prognozun kötü

ve mortalitenin yüksek oldu¤unu gösterir.

[16,21]

Kemik tutu-

luflu en çok parmaklarda görülür ve klinik olarak daktilit

tablosuna neden olabilir. Tendon k›l›flar›n›n granülama-

töz inflamasyonu da daktilit tablosuna katk›da bulunur.

Distal falankslar tutuldu¤unda t›rnaklar kal›nlaflabilir; dis-

trofik bir görünüm ve hatta çomak parmak oluflabilir.

[22]

Radyolojik olarak falankslarda bilateral kistik ve litik kemik

lezyonlar› görülmesi tipiktir. Dantelimsi (permeatif) kemik

lezyonlar› da görülebilir. Falankslar›n niçin s›k tutuldu¤u

bilinmemektedir.

[1]

Kemik ili¤indeki granülomatöz infil-

trasyonun trabekül yo¤unlu¤unu azaltt›¤›, Haversian ka-

nallar› geniflletti¤i ve kortikal kemikte düzensizlik olufltur-

du¤u kabul edilmektedir. Falankslara göre daha nadir olsa

da, kafatas›, maksilla ve di¤er yüz kemikleri, vertebralar,

kostalar, sternum, pelvik kemikler ve uzun kemiklerin dis-

tal uçlar› da tutulabilir.

[19,20]

Özellikle lupus perniyolu has-

talarda nazal kemikler ve kalkaneus tutulumu görülebilir.

[1]

Kemik tutuluflu olan bölgelerde lokal a¤r›, flifllik ve deride

eritem de görülebilir.

[21]

Tutulan kemiklerde radyolojik

olarak, yukarda da bahsedilen z›mba ile delinmifl gibi litik

lezyonlar ve dantelimsi lezyonlar d›fl›nda, skleroz da geli-

flebilir. Primer veya metastatik kemik tümörleri ile ay›r›c›

tan›ya girer. Sarkoid kemik lezyonlar›n›n önemli bir özel-

li¤i radyolojik olarak periostit görülmemesidir. Bu bulgu

kronik osteomyelitten ay›r›c› tan› yap›lmas›nda yard›mc›-

d›r. Sarkoidoz seyrinde osteopeni veya osteoporoz da gö-

rülebilir. Bunun bafll›ca nedenleri kalsiyum metabolizmas›

bozuklu¤u ve tedavide kullan›lan kortikosteroidlerdir.

[1]

Aksiyel iskelet tutulumu nadir de olsa görülebilir ve

bel-s›rt a¤r›s›na neden olabilir.

[8]

Radyolojik olarak üst dor-

sal, alt lomber ve servikal vertebralarda litik, sklerotik veya

miks lezyonlar görülebilir.

[23]

‹ntervertebral disk aral›klar›

genellikle korunur.

[24]

Ay›r›c› tan›da spondilartritler, lenfo-

ma, myelom, tüberküloz ve metastatik kanserler akla gel-

melidir ve kesin tan› için biyopsi gerekebilir. 

Kas tutulumu 

Sarkoidozlu hastalar›n %75’inde görülür ve genelde

asemptomatiktir.

[2]

Bu nedenle tan›s› güçtür. Semptomatik

sarkoid miyozit %1-5 s›kl›¤›nda bildirilmifltir

[1]

ve akut gra-

nülomatöz miyozit, kronik miyopati ve nodüler miyopati

olmak üzere üç formda ortaya ç›kar.

[25]

En s›k görülen form

kronik miyopati olup, özellikle alt ekstremite proksimal kas

gruplar›nda sinsi seyirli güçsüzlük, miyalji, derin tendon

reflekslerinde azalma ve zay›flama ile kendini gösterir.

[1,26]

Kas enzimleri normal veya hafif yüksektir; elektromiyogra-

fide (EMG) miyopati bulgular› saptan›r.

[1]

Kas biyopsisinde

kazeifiye olmayan granülomlar vard›r. Kalp kas› tutuluflu

da olabilir. Solunum kaslar› tipik olarak korunur. 

Akut granülomatöz miyozit daha seyrek görülür. Has-

tal›¤›n erken döneminde ve akut sarkoid artriti de olan 40

yafl›ndan genç hastalarda daha ola¤and›r.

[27,28]

Uyluk ve bal-

d›rlarda a¤r›, bazen kaslarda kontraktür ve hipertrofi,

[29]

na-

dir olarak yayg›n kas güçsüzlü¤ü, halsizlik ve atefl yüksek-

li¤i görülebilir.

[28]

Polimyozite benzer flekilde kas enzimle-

ri yükselebilir ve EMG’de miyopati bulgular› görülebilir.

[2]

Belirli bir kas grubunu inerve eden sinirlerde granüloma-

töz infiltrasyon olmas› kaslarda atrofiye katk›da bulunur.

Kas biyopsisinde kazeifiye olmayan granülomlar›n görül-

mesi tan›da önemlidir. MRG, bilgisayarl› tomografi (BT)

ve pozitron emisyon tomografisi (PET) gibi görüntüleme

yöntemleri de hem tan›da (kas içinde y›ld›z fleklinde lez-

yonlar), hem de biyopsi yap›lacak kas bölgesinin seçimin-

de yard›mc› olabilir.

[16,30,26]

Nodüler miyopati ise, kaslarda tümör benzeri ele gelen

nodüler lezyonlar ile karakterizedir.

[26]

Kesin tan› histolojik

olarak konulur. 

Sarkoidozlu olgularda, sekonder fibromyaljiye ba¤l›

yayg›n kas a¤r›lar› olabilir.

[31]

Ancak miyozitte kas a¤r›s›n-

dan ziyade kas güçsüzlü¤ünün daha ön planda oldu¤u unu-

tulmamal›d›r. Literatürde nadir de olsa, sarkoidoz ile mi-

yastenia gravis birlikteli¤i gösteren

[32]

ve ayr›ca sarkoidoz

ile inklüzyon cisimcikli myozit birlikteli¤i

[33,34]

gösteren ol-

gu sunumlar› vard›r. 

Parotis ve Minör Tükürük Bezi Tutulumu

Sarkoidozda %6 s›kl›¤›nda parotis ve minör tükürük

bezi tutuluflu tan›mlanm›flt›r.

[35]

Sjögren sendromu gibi,

sarkoidoz da sinsi bafllang›çl›, tükürük bezlerini etkileyebi-

len ve sikka semptomlar›na yol açabilen kronik inflamatu-

var bir hastal›kt›r. Parotis bezinde büyümeye neden olabi-

lir.

[36]

Romatoid faktör de pozitif olabilece¤i için primer

SjS’nu taklit edebilir. Ancak anti-Ro ve anti-La antikor po-

zitifli¤i beklenmez.

[2]