Lim vazirligi samarqand davlat universiteti b. Sh. Safarov, I. I. Ayubov

 
4. Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad soliqdan 
belgilangan soliq imtiyozlari 
Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i bo‘yicha 
imtiyozlar 3 guruhga bo‘linadi: 
1.Jismoniy shaxslarning soliq solinmaydigan daromadlari; 
2.Soliq solishdan to‘liq ozod etiladigan jismoniy shaxslar; 
3.Qisman, ya’ni daromad olingan har bir oy uchun bazaviy 
miqdorning to‘rt baravari miqdoridagi daromadlar bo‘yicha soliq 
solishdan ozod qilinadigan jismoniy shaxslar.
Jismoniy shaxslarning quyidagi daromadlariga soliq solin-
maydi: 
Quyidagilar jami daromad tarkibiga kiritilmaydi: 
–
1) O‘zbekiston Respublikasining davlat mukofotlariga va 
davlat pul mukofotlariga sazovor bo‘lgan soliq to‘lovchi olgan bir 
yo‘la beriladigan davlat pul mukofoti yoki shunga teng bahodagi 
esdalik sovg‘alarining qiymati, shuningdek O‘zbekiston Respub-
likasi Prezidentining yoki O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar 

---

401 
Mahkamasining qarori asosida bir yo‘la beriladigan pul mukofoti va 
sovg‘alar; 
–
2) donorlik uchun pul mukofotlari, shuningdek, tibbiyot 
muassasalarining xodimlari tomonidan qon olganlik uchun 
olinadigan summalar; 
–
3) olingan alimentlar; 
–
4) fuqarolar tomonidan olinadigan sug‘urta tovoni 
summalari;
–
5) qonun hujjatlarida belgilangan miqdorlarda va tartibda 
to‘lanadigan stipendiyalar; 
–
6) qonun hujjatlariga muvofiq uy-joy-kommunal xizmatlar 
haqini to‘lash bo‘yicha har oylik kompensatsiya pul to‘lovlari; 
–
7) davlat pensiyalari, ijtimoiy sug‘urta (homiladorlik va bola 
tug‘ilganda beriladigan tug‘ish nafaqalari, qo‘shimcha dam olish 
kuni, dafn etish) bo‘yicha nafaqalar; 
–
8) majburiy jamg‘arib boriladigan pensiya badallari, ular 
bo‘yicha foizli daromadlar, shuningdek, jamg‘arib boriladigan 
pensiya to‘lovlari. 
–
9) qonun hujjatlarida belgilanadigan tartibda o‘zini o‘zi band 
qilgan shaxslarning mehnat faoliyati natijasida olingan daromadlar; 
–
10) O‘zbekiston Respublikasi va O‘zbekiston Respublikasi 
rezidentlari bo‘lgan yuridik shaxslar tomonidan chiqarilgan xalqaro 
obligatsiyalar bo‘yicha daromadlar. 
–
Soliq agentlarining Soliq kodeksining 386-moddasida 
nazarda tutilgan jismoniy shaxs foydasiga amalga oshiradigan quyi-
dagi xarajatlariga soliq to‘lovchining daromadi sifatida qaralmaydi: 
–
1) mehnat sharoitlari noqulay bo‘lgan ishlarda band bo‘lgan 
xodimlarni qonun hujjatlarida belgilangan tartibda sut, davo-
lash-profilaktika oziq-ovqati, gazlangan sho‘r suv, shaxsiy himoya va 
gigiyena vositalari bilan ta’minlash bo‘yicha xarajatlari;
–
2) kasaba uyushmasi qo‘mitasi tomonidan amalga oshiri-
ladigan to‘lovlar, shu jumladan a’zolik badallari hisobidan kasaba 
uyushmasi a’zolariga beriladigan moddiy yordam, bundan kasaba 
uyushmasi qo‘mitasining xodimlariga mehnat vazifalarini bajar-
ganlik uchun beriladigan pul mukofotlari va boshqa to‘lovlar mus-
tasno; 

---

402 
–
3) favqulodda holatlar munosabati bilan yetkazilgan zararlar 
summasi doirasida beriladigan moddiy yordam summalari; 
–
4) xodimlarni ish joyiga olib borish va olib qaytish bo‘yicha 
xarajatlari; 
–
5) diniy rasm-rusumlar va marosimlarni, bayram tantana-
larini o‘tkazish, vakillik xarajatlari, shahar yo‘lovchilar transportida 
xodimlarning xizmat qatnovlari uchun foydalaniladigan yo‘l 
kartochkalarini olish, shuningdek yuridik shaxsning xodimlarning 
mehnat va dam olish sharoitlarini ta’minlash bilan bog‘liq hamda 
muayyan jismoniy shaxslarning daromadi hisoblanmaydigan boshqa 
xarajatlari; 
–
6) xodimga xizmat vazifalarini bajarish uchun zarur bo‘lgan 
maxsus kiyim-bosh, maxsus poyabzal, formali kiyim-bosh berish 
xarajatlari yoki ularni pasaytirilgan baholarda sotish munosabati 
bilan qilingan xarajatlar, shuningdek, qonun hujjatlarida nazarda 
tutilgan hollarda ayrim toifadagi xodimlarni o‘z xizmat vazifalarini 
bajarishi chog‘ida oziq-ovqat bilan ta’minlash bo‘yicha xarajatlar; 
–
7) xodim boshqa joyga ishga o‘tkazilganda yoxud ko‘chib 
borganda ko‘chish, mol-mulkini ko‘chirib borish, joy ijarasi (yo‘l 
xarajatlari uchun beriladigan pul) bilan bog‘liq xarajatlarni to‘lash 
yoki bu xarajatlarning o‘rnini qoplash xarajatlari; 
–
8) xizmat safarlariga oid quyidagi kompensatsiya to‘lovlari: 
–
tasdiqlovchi hujjatlar asosida xizmat safari joyiga borish va u 
yerdan qaytib kelish uchun, shu jumladan, joy band qilish uchun haq 
to‘lashni qo‘shgan holda haqiqatda amalga oshirilgan to‘lovlar. Yo‘l 
hujjatlari bo‘lmagan taqdirda, temir yo‘l transportidagi (agar temir 
yo‘l qatnovi bo‘lmasa, shaharlararo avtobusdagi) yo‘l haqi qiymati 
miqdorida, lekin aviachipta qiymatining 30 foizidan oshmaydigan 
miqdorda; 
–
uy-joyni ijaraga olish bo‘yicha haqiqatda amalga oshirilgan 
to‘lovlar. Yashaganligini tasdiqlovchi hujjatlar bo‘lmagan taqdirda, 
qonun hujjatlarida belgilangan normalar doirasida; 
–
tasdiqlovchi hujjatlar asosida uy-joyni band qilish uchun 
to‘lovlar; 

---

403 
–
qonun hujjatlarida belgilangan normalar doirasida xizmat 
safarida bo‘lingan vaqt uchun to‘lanadigan kundalik xarajatlar uchun 
haq (sutkalik pullar); 
–
qonun hujjatlarida belgilangan va hujjatlar bilan tasdiq-
langan boshqa to‘lovlar; 
–
9) qonun hujjatlarida nazarda tutilgan normalar doirasida 
xodimga to‘lanadigan kompensatsiya to‘lovlari (kompensatsiyalar): 
–
doimiy ishi yo‘lda kechadigan, harakatlanish va (yoki) 
qatnov tusiga ega bo‘lgan, shuningdek, vaxta usulida ishlarni 
bajarishda xodimga kompensatsiya to‘lovlari (kompensatsiyalar); 
–
xizmat ishlarida shaxsiy avtomobildan foydalanganlik uchun 
kompensatsiya to‘lovlari (kompensatsiyalar), bundan xizmat 
safarlari mustasno; 
–
dala ta’minoti; 
–
qonun hujjatlarida nazarda tutilgan tartibda va normalar 
bo‘yicha boshqa kompensatsiya to‘lovlari (kompensatsiyalar), 
bundan soliq kodeksning 373 va 377-moddalarida ko‘rsatilganlari 
mustasno; 
–
10) mehnatda mayib bo‘lganlik yoki sog‘liqqa boshqacha 
tarzda shikast yetganlik bilan bog‘liq zararning o‘rnini qoplash 
bo‘yicha quyidagi miqdordagi to‘lovlar: 
–
jabrlanuvchi mehnatda mayib bo‘lguniga qadar olgan 
o‘rtacha oylik ish haqiga nisbatan foiz hisobidagi, uning kasbga oid 
mehnat qobiliyatini yo‘qotganlik darajasiga muvofiq belgilanadigan 
har oylik to‘lovlar (voyaga yetmagan shaxs mehnatda mayib bo‘lib 
qolgan taqdirda, zararning o‘rni uning ish haqi (daromadi) 
miqdoridan kelib chiqqan holda, lekin qonun hujjatlarida belgilangan 
mehnatga haq to‘lashning eng kam miqdorining 1,76 baravaridan 
kam bo‘lmagan miqdorda qoplanadi); 
–
maxsus tibbiy parvarishga muhtoj jabrlanuvchilarga qo‘-
shimcha xarajatlar uchun oyiga mehnatga haq to‘lashning eng kam 
miqdorining 70,3 foizi miqdoridagi to‘lovlar;
–
jabrlanuvchining maishiy parvarishi uchun qo‘shimcha 
xarajatlar tariqasida har oyda mehnatga haq to‘lashning eng kam 
miqdorining 17,6 foizi miqdoridagi to‘lovlar;

---

404 
–
xodimning sog‘lig‘iga shikast yetkazilganligi munosabati 
bilan ish beruvchi tomonidan bir yo‘la to‘lanadigan nafaqa tariqasida 
jabrlanuvchining yillik o‘rtacha ish haqi miqdoridagi to‘lovlar; 
–
11) boquvchisi vafot etganligi munosabati bilan quyidagi 
miqdordagi to‘lovlar: 
–
marhumning o‘rtacha ish haqining vafot etgan boquvchining 
qaramog‘ida bo‘lgan va uning vafoti munosabati bilan zararni 
undirishga haqli bo‘lgan mehnatga qobiliyatsiz shaxslarga to‘g‘ri 
keladigan ulushi miqdoridagi to‘lovlar; 
–
boquvchisi vafot etganligi munosabati bilan zararni 
undirishga haqli bo‘lgan shaxslarga bir yo‘la to‘lanadigan nafaqa 
tariqasida marhumning o‘rtacha yillik ish haqining olti baravari 
miqdoridagi to‘lovlar; 
–
12) talabalarning ta’lim olishi uchun O‘zbekiston 
Respublikasining oliy o‘quv yurti bilan to‘g‘ridan to‘g‘ri shartno-
malar bo‘yicha pulli-kontrakt asosida o‘tkaziladigan to‘lovlar; 
–
13) xodimlarning malakasini oshirish va ularni qayta 
tayyorlash xarajatlari. 
–
14) soliq to‘lovchining mijozlarning tovarlar va xizmatlarni 
sotib olish faolligini oshirishga qaratilgan va bonuslar (ballar, mijozni 
ushbu tashkilotlardan tovarlar (xizmatlar) sotib olish faolligini 
belgilovchi boshqa birliklar) hisoblanishini nazarda tutuvchi 
dasturlarda ishtiroki natijasida ushbu dasturda belgilangan asoslar 
bo‘yicha olingan pul va natura shaklidagi daromadlari. Daromadlar 
soliq to‘lovchining jami daromadiga quyidagi hollarda qo‘shiladi: 
–
soliq to‘lovchining ushbu bandning birinchi xatboshisida 
ko‘rsatilgan dasturlarda ishtirok etishi ochiq oferta shartlarisiz 
amalga oshirilganda; 
–
soliq to‘lovchi ushbu bandning birinchi xatboshisida 
ko‘rsatilgan mamlakatimizdagi va chet el tashkilotlarining 
dasturlariga, ularda aksept muddati o‘ttiz kundan kam va (yoki) 
ularda ommaviy ofertani muddatidan oldin chaqirib olish imkoniyati 
nazarda tutilgan shartlar asosidagi ochiq ofertaga qo‘shilganda; 
–
ushbu bandning birinchi xatboshisida ko‘rsatilgan tashki-
lotchi bilan lavozim majburiyatlarini bajarishda mehnat munosa-
batlarida bo‘lgan, shuningdek soliq to‘lovchi tomonidan tovarlar 

---

405 
yetkazib berganlik (ishlar bajarganlik, xizmatlar ko‘rsatganlik) uchun 
haq (mukofot) yoki moddiy yordam sifatidagi to‘lov shaklidagi 
daromad to‘langanda. 
Quyidagilar jami daromadga kiradi: 
1) Soliq kodeksning 371-moddasiga muvofiq mehnatga haq 
to‘lash tarzidagi daromadlar; 
2) Soliq kodeksning 375-moddasiga muvofiq mulkiy 
daromadlar; 
3) Soliq kodeksning 376-moddasiga muvofiq moddiy naf 
tarzidagi daromadlar; 
4) Soliq kodeksning 377-moddasiga muvofiq boshqa 
daromadlar. 
Quyidagilarning daromadlariga soliq solinmaydi: 
1) chet davlatlar diplomatik vakolatxonalarining boshliqlari va 
xodimlari, konsullik muassasalarining mansabdor shaxslari, ularning 
o‘zlari bilan birga yashaydigan oila a’zolari, agar ular O‘zbekiston 
Respublikasining fuqarosi bo‘lmasa — O‘zbekiston Respubli-
kasidagi manbalardan olinadigan, diplomatlik va konsullik xizmati 
bilan bog‘liq bo‘lmagan daromadlaridan tashqari barcha daromadlari 
bo‘yicha;
2) chet davlatlar diplomatik vakolatxonalari va konsullik 
muassasalarining ma’muriy-texnik xodimlari hamda ularning o‘zlari 
bilan birga yashaydigan oila a’zolari, agar ular O‘zbekiston 
Respublikasi fuqarosi bo‘lmasa yoki O‘zbekiston Respublikasida 
doimiy yashamasa, — O‘zbekiston Respublikasidagi manbalardan 
olinadigan, diplomatlik va konsullik xizmati bilan bog‘liq bo‘lmagan 
daromadlaridan tashqari barcha daromadlari bo‘yicha;
3) chet davlatlarning diplomatik vakolatxonalariga, konsullik 
muassasalariga xizmat ko‘rsatadigan xodimlar tarkibiga kirgan 
shaxslar, agar ular O‘zbekiston Respublikasi fuqarosi bo‘lmasa yoki 
O‘zbekiston Respublikasida doimiy yashamasa — o‘z xizmati 
yuzasidan oladigan barcha daromadlari bo‘yicha; 
4) chet davlatlar diplomatik vakolatxonalari va konsullik 
muassasalari xodimlarining uylarida ishlovchilar, agar ular 
O‘zbekiston Respublikasining fuqarosi bo‘lmasa yoki O‘zbekiston 

---

406 
Respublikasida doimiy yashamasa — o‘z xizmati yuzasidan oladigan 
barcha daromadlari bo‘yicha; 
5) xalqaro nohukumat tashkilotlarining mansabdor shaxslari — 
agar ular O‘zbekiston Respublikasining fuqarosi bo‘lmasa, ularning 
ushbu tashkilotlarda olgan daromadlari bo‘yicha. 
Quyidagi jismoniy shaxslar soliq solishdan qisman (daromad 
olingan har bir oy uchun bazaviy miqdorning to‘rt baravari 
miqdoridagi daromadlar bo‘yicha) ozod qilinadi: 
Quyidagi soliq to‘lovchilar qisman (daromadlar qaysi oyda 
olingan bo‘lsa, o‘sha oyda har bir oy uchun mehnatga haq to‘lashning 
eng kam miqdorining 1,41 baravari miqdoridagi daromadlar 
bo‘yicha) soliq solishdan ozod etiladi:
1) “O‘zbekiston Qahramoni”, Sovet Ittifoqi Qahramoni, Mehnat 
Qahramoni unvonlariga sazovor bo‘lgan shaxslar, uchala darajadagi 
Shuhrat ordeni bilan taqdirlangan shaxslar. Bu imtiyoz tegishincha 
“O‘zbekiston Qahramoni” unvoni berilganligi to‘g‘risidagi 
guvohnoma, Sovet Ittifoqi Qahramoni, Mehnat Qahramoni 
daftarchalari, orden daftarchasi yoki mudofaa ishlari bo‘yicha 
bo‘limning ma’lumotnomasi asosida beriladi; 
2) urush nogironlari va ishtirokchilari, shuningdek ularga 
tenglashtirilgan va doirasi qonun hujjatlarida belgilanadigan shaxs-
lar. Bu imtiyoz urush nogironining (ishtirokchisining) tegishli gu-
vohnomasi yoki mudofaa ishlari bo‘yicha bo‘limning yoxud boshqa 
vakolatli organning ma’lumotnomasi asosida, boshqa nogironlarga 
(ishtirokchilarga) nogironning (ishtirokchining) imtiyozlarga bo‘lgan 
huquqi to‘g‘risidagi guvohnoma asosida beriladi;
3) bolalikdan nogironligi bo‘lgan shaxslar, shuningdek, I va II 
guruh nogironligi bo‘lgan shaxslar. Bu imtiyoz pensiya guvohnomasi 
yoki tibbiy-mehnat ekspert komissiyasining ma’lumotnomasi asosida 
beriladi; 
4) sobiq SSSRni, O‘zbekiston Respublikasining konstitut-
siyaviy tuzumini himoya qilish yoki harbiy xizmatning yoxud ichki 
ishlar organlaridagi xizmatning boshqa majburiyatlarini bajarish 
chog‘ida yaralanganligi, kontuziya bo‘lganligi yoki shikastlanganligi 
oqibatida yoxud frontda bo‘lish bilan bog‘liq kasallik tufayli halok 
bo‘lgan harbiy xizmatchilarning hamda ichki ishlar organlari 

---

407 
xodimlarining ota-onalari va beva xotinlari (beva erlari). Bu imtiyoz 
“Halok bo‘lgan askarning beva xotini (beva eri, onasi, otasi)” yoki 
“Ichki ishlar organlari halok bo‘lgan xodimining beva xotini (beva 
eri, onasi, otasi)” shtampi qo‘yilgan yoxud pensiya guvohnomasini 
bergan muassasa rahbarining imzosi va ushbu muassasa muhri bilan 
tasdiqlangan tegishli yozuvli pensiya guvohnomasi asosida beriladi. 
Agar mazkur shaxslar pensioner bo‘lmasa, imtiyoz ularga sobiq 
SSSR Mudofaa vazirligi, Davlat xavfsizlik qo‘mitasi yoki Ichki 
ishlar vazirligining, shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Mudofaa 
vazirligi, Davlat xavfsizlik xizmati yoki O‘zbekiston Respublikasi 
Ichki ishlar vazirligi, O‘zbekiston Respublikasi Favqulodda 
vaziyatlar vazirligi, O‘zbekiston Respublikasi Milliy gvardiyasi, 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Davlat xavfsizlik xizmati, 
O‘zbekiston Respublikasi Davlat bojxona qo‘mitasi va boshqa harbiy 
xizmat nazarda tutilgan idoralarning tegishli organlari tomonidan 
berilgan harbiy xizmatchining yoki ichki ishlar organlari xodimining 
halok bo‘lganligi to‘g‘risidagi ma’lumotnoma asosida beriladi. Sobiq 
SSSRni, O‘zbekiston Respublikasining konstitutsiyaviy tuzumini 
himoya qilish yoki harbiy xizmatning yoxud ichki ishlar 
organlaridagi xizmatning boshqa majburiyatlarini bajarish chog‘ida 
yoki frontda bo‘lish bilan bog‘liq kasallik tufayli halok bo‘lgan 
harbiy xizmatchilarning yoxud ichki ishlar organlari xodimlarining 
beva xotinlariga (beva erlariga) imtiyoz faqat ular yangi nikohdan 
o‘tmagan taqdirda beriladi; 
5) ikki va undan ortiq o‘n olti yoshga to‘lmagan bolalari bor 
yolg‘iz onalar. Bu imtiyoz har bir bola uchun fuqarolik holati 
dalolatnomalarini yozish organlari tomonidan taqdim etiladigan 
ma’lumotnoma asosida beriladi; 
6) ikki va undan ortiq o‘n olti yoshga to‘lmagan bolalari bor 
hamda boquvchisini yo‘qotganlik uchun pensiya olmaydigan beva 
ayol va beva erkaklar. Bu imtiyoz erning (xotinning) vafot etganligi 
to‘g‘risidagi guvohnoma, bolalar tug‘ilganligi to‘g‘risidagi guvoh-
nomalar, yangi nikohdan o‘tmaganlik hamda O‘zbekiston Respub-
likasi Moliya vazirligi huzuridagi budjetdan tashqari Pensiya 
jamg‘armasi tuman (shahar) bo‘limining boquvchisini yo‘qotganlik 

---

408 
uchun pensiya olinmasligi haqidagi ma’lumotnomasi taqdim etilgan 
taqdirda beriladi; 
7) bolaligidan nogironligi bo‘lgan shaxs, doimiy parvarishni 
talab etadigan farzandi bilan birga yashab, uni tarbiyalayotgan ota 
yoki ona. Bu imtiyoz pensiya guvohnomasi yoki sog‘liqni saqlash 
muassasasining doimiy parvarish zarurligini tasdiqlovchi tibbiy 
ma’lumotnomasi asosida beriladi.
O‘zbekiston Respublikasi rezidenti bo‘lgan jismoniy shaxsning 
daromadlariga, agar ushbu moddaning ikkinchi qismida boshqa 
qoida nazarda tutilmagan bo‘lsa, 12 foizlik soliq stavkasi bo‘yicha 
soliq solinadi. 
Dividendlar va foizlar tarzidagi daromadlarga 5 foizlik soliq 
stavkasi bo‘yicha soliq solinadi. 
Mehnatga haq to‘lash tarzidagi daromadga kiritiladigan 
kompensatsiya to‘lovlari (kompensatsiyalar) jumlasiga quyidagilar 
kiradi: 
1) tabiiy-iqlim sharoitlari noqulay bo‘lgan joylardagi ishlar 
bilan bog‘liq qo‘shimcha to‘lovlar (ish staji uchun ustamalar, baland 
tog‘li, cho‘l va suvsiz hududlarda ishlaganlik uchun belgilangan 
koeffitsiyentlar bo‘yicha to‘lovlar). Bunda yuridik shaxslar 
xodimlarining cho‘l va suvsiz joylarda, baland tog‘li va tabiiy-iqlim 
sharoiti noqulay hududlarda ishlaganlik uchun ish haqiga 
koeffitsiyentlar hisoblashning eng yuqori summasini aniqlash 
hisoblash sanasida belgilangan mehnatga haq to‘lash eng kam 
miqdorining 1,41 baravari miqdorida belgilanadi; 
2) O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan 
tasdiqlangan kasblar va ishlar ro‘yxati bo‘yicha og‘ir, zararli, o‘ta 
zararli mehnat sharoitlarida ishlaganlik uchun ustamalar, shu jumla-
dan, shunday sharoitlardagi uzluksiz ish staji uchun ish haqiga 
ustamalar; 
3) texnologik jarayon jadvalida nazarda tutilgan tungi vaqtda, 
ish vaqtidan tashqari, dam olish kunlarida va bayram (ishlanmay-
digan) kunlarida ishlaganlik uchun tarif stavkalariga hamda 
maoshlarga ustamalar va qo‘shimcha to‘lovlar;
4) ko‘p smenali rejimda ishlaganlik, shuningdek, bir necha 
kasbda, lavozimda ishlaganlik, xizmat ko‘rsatish doirasi 

---

409 
kengayganligi, bajariladigan ishlar hajmi ortganligi, o‘zining asosiy 
ishi bilan bir qatorda ishda vaqtincha bo‘lmagan xodimlarning 
vazifalarini bajarganlik uchun ustamalar;
5) doimiy ishi yo‘lda kechadigan, harakatlanish va (yoki) 
qatnov tusiga ega bo‘lgan xodimlarning, shuningdek, doimiy ishi 
ishlarning vaxta usulida bajarilishini nazarda tutadigan xodimlarning 
ish haqiga qonun hujjatlarida belgilangan normalardan ortiqcha 
to‘lanadigan ustamalar; 
6) ish beruvchi joylashgan yerdan (yig‘ilish punktidan) ishlash 
joyigacha borish va u yerdan qaytish uchun vaxtada ishlash jadvalida 
nazarda tutilgan ishlar vaxta usulida bajarilgan holda yo‘lga 
ketadigan kunlar, shuningdek xodimlar meteorologik sharoitlar 
sababli va transport tashkilotlarining aybi bilan yo‘lda ushlanib qol-
gan kunlar uchun tarif stavkasi yoki maosh miqdorida to‘lanadigan 
summalar; 
7) yer osti ishlarida doimiy band bo‘lgan xodimlarga ularning 
stvoldan ishlash joyiga borish va u yerdan qaytish uchun shaxtada 
(konda) harakatlanishining me’yoriy vaqti uchun to‘lanadigan 
qo‘shimcha haqlar; 
8) qonun hujjatlarida belgilangan normalardan ortiqcha dala 
ta’minoti; 
9) xizmat safarlari vaqtida qonun hujjatlarida belgilangan 
normalardan ortiqcha kundalik xarajatlar uchun haq (sutkalik pullar); 
10) ishlar vaxta usulida tashkil etilganda, ish vaqti umumlash-
tirilgan holda hisobga olinayotganda va qonun hujjatlarida belgilan-
gan boshqa hollarda xodimlarga ish vaqtining belgilangan davomiy-
ligidan ortiq ishlaganligi munosabati bilan beriladigan dam olish 
kunlari (otgullar) uchun to‘lovlar; 
11) xizmat safarlari uchun xodimning shaxsiy avtomobilidan 
yoki xizmat maqsadlari uchun uning boshqa mol-mulkidan qonun 
hujjatlarida belgilangan normalardan ortiqcha foydalanganlik uchun 
to‘lovlar;
12) mehnatda mayib bo‘lganlik yoki sog‘liqqa boshqacha tarzda 
shikast yetganlik bilan bog‘liq zararning o‘rnini qoplash uchun soliq 
kodeks 369-moddasi ikkinchi qismining 10-bandida ko‘rsatilgan 
miqdorlardan ortiqcha olingan summalar; 

---

410 
13) oziq-ovqat va yo‘l chiptalarining qiymati yoki oziq-ovqat va 
yo‘l chiptalarining qiymatini qoplash.
Ishlanmagan vaqt uchun haq to‘lash jumlasiga quyidagilar 
kiradi: 
1) qonun hujjatlariga muvofiq: 
a) yillik asosiy (uzaytirilgan asosiy) ta’til uchun to‘lov, 
shuningdek ushbu ta’tildan foydalanilmaganda, shu jumladan, xodim 
bilan mehnat shartnomasi bekor qilinganda pullik kompensatsiya 
to‘lovi; 
b) noqulay va o‘ziga xos mehnat sharoitlarida, shuningdek, 
og‘ir va noqulay tabiiy-iqlim sharoitlarida ishlaganligi uchun ayrim 
tarmoqlarning xodimlariga beriladigan qo‘shimcha ta’til uchun 
to‘lov;
v) o‘qish bilan bog‘liq ta’til va ijodiy ta’tillar uchun to‘lov; 
g) o‘n ikki yoshga to‘lmagan ikki va undan ortiq bolasi yoki o‘n 
olti yoshga to‘lmagan nogironligi bo‘lgan bolasi bor ayollarga 
berilgan qo‘shimcha ta’til uchun to‘lov;
2) asosiy ish haqi qisman saqlab qolingan holda majburiy 
ta’tilda bo‘lgan xodimlarga beriladigan to‘lovlar; 
3) donor xodimlarga ko‘rikdan o‘tish, qon topshirish va qon 
topshirilgan har bir kundan keyin beriladigan dam olish kunlari 
uchun to‘lov; 
4) O‘zbekiston Respublikasining Mehnat kodeksiga muvofiq 
davlat yoki jamoat vazifalarini bajarganlik uchun mehnatga to‘lov; 
5) qishloq xo‘jaligi va boshqa ishlarga jalb qilinadigan 
xodimlarning asosiy ish joyi bo‘yicha saqlab qolinadigan ish haqi; 
6) ma’lum muddatga avvalgi ish joyi bo‘yicha lavozim maoshi 
miqdori saqlab qolingan holda boshqa yuridik shaxslardan ishga 
joylashtirilgan, shuningdek vaqtinchalik vazifani bajarib turgan 
xodimlarga maoshdagi farq to‘lovi; 
7) xodimlarga kadrlarni qayta tayyorlash va ularning malakasini 
oshirish tizimida ishdan ajralgan holda o‘qishlari vaqtida asosiy ish 
joyi bo‘yicha ularga to‘lanadigan ish haqi; 
8) xodimning aybisiz bekor turib qolingan vaqt uchun to‘lov; 
9) mehnat layoqatini vaqtincha yo‘qotgan xodimlarga 
qo‘shimcha to‘lov; 

---

411 
10) qonun hujjatlariga muvofiq yoki ish beruvchining qarori 
bilan majburiy progul vaqti uchun yoki kam haq to‘lanadigan ishni 
bajarganlik uchun to‘lov; 
11) o‘n sakkiz yoshga to‘lmagan shaxslarning imtiyozli 
soatlariga, onalarga bolani ovqatlantirishi uchun ishda beriladigan 
tanaffuslarga, shuningdek, tibbiy ko‘rikdan o‘tish bilan bog‘liq vaqt 
uchun to‘lov; 
12) asosiy ishidan ozod qilingan va ozod qilinmagan holda 
xodimlar tayyorlash, ularni qayta tayyorlash va ularning malakasini 
oshirish uchun hamda o‘quvchilar va talabalarning ishlab chiqarish 
amaliyotiga rahbarlik qilish uchun jalb qilinadigan yuqori malakali 
xodimlari mehnatiga to‘lov; 
13) ish beruvchining mablag‘lari hisobidan to‘lanadigan 
pensiyalar va nafaqalarga qo‘shimchalar, stipendiyalar;
14) oliy o‘quv yurtini tamomlaganidan keyin yosh mutaxas-
sislarga ta’til vaqti uchun ish beruvchi hisobidan to‘lanadigan 
nafaqalar.